Парранда боқувчилар нега йўтал ва нафас етишмовчилигидан кўп азият чекади?
Шундай хасталиклар борки, уларни махсус диагностик воситалар, лаборатор текширувлар ва тор соҳа мутахассислари кўмагисиз аниқлаш ҳам, даволаш ҳам мушкул. Чунки намоён бўладиган аломатлар бошқа касалликлар белгилари билан жуда ўхшаш. Келиб чиқиш сабабларини ҳам осонгина тусмоллаш қийин.
Экзоген аллергик альвеолит — шулардан бири. Уни касб касалликлари сирасига киритиш мумкин. Чунки бу дарддан кўпроқ паррандачилик фабрикалари ишчилари, товуқ ва қуш боқувчилар кўпроқ азият чекади.
Республика илмий ихтисослаштирилган аллергология маркази директори, тиббиёт фанлари доктори, профессор Илмира Разикова билан ушбу хасталикнинг келиб чиқиш сабаблари ва симптомлари ҳақида суҳбатлашдик.
— Экзоген аллергик альвеолит иммунитет тизимининг аллергенларга реакцияси туфайли юзага келиб, ўпка тўқималари яллиғланиши билан кечади, — дейди мутахассис.
— Масалан, моғор, пичан, қуш ва парранда патлари ва ахлати, қўзиқорин споралари, уй, сабзавот ва қаҳва чанги, дорилар ҳамда бошқа кимёвий ва органик моддалар — бунинг сабабчилари.
Мазкур аллергенлар жуда кичик ҳажмда бўлгани туфайли бронхлар ва трахеяда ўрнашолмайди ва асосан ўпка алвеолаларида жойлашади. Оқибатда аллергик реакция чоғида ўпка яллиғланиб, худди гриппга чалинган беморлардаги сингари нафас сиқиши, йўтал, қуруқ балғам ажралиши, тана ҳарорати кўтарилиши каби ҳолатлар кузатилади.
Аввалига бемор аллерген жойлашган ҳудудга киргач, аҳволи ёмонлашиши, тоза ҳавога чиққандан сўнг эса аломатлар сезиларли даражада камайиши ва 2-3 кун ўтиб бутунлай йўқолиб кетиши ҳам мумкин.
Бироқ аллерген билан алоқа мунтазам давом этса, бора-бора хасталик ривожланиб, сурункали шаклга ўтади. Оқибатда нафас қисиши ва йўтал доимий тусга киради.
Вақт ўтган сайин беморнинг аҳволи оғирлашиб, ҳорғинлик, заифлик, иштаҳа пасайиши, вазн йўқотиши, мушаклардаги оғриқлар кучаяди.
Касалликнинг сурункали шаклида бемор аллергия қўзғатувчи моддалар билан рўбарў келмаса, аломатлар вақтинча камайиши мумкин, аммо улар бутунлай йўқолмайди.
Болаларда аллергик алвеолит катталарга қараганда камроқ учрайди. Уларда ҳам хасталик қўзғатувчиси юқорида саналган органик ва кимёвий моддалар ҳисобланади. Кичик ёшли беморларда намоён бўладиган симптомлар катталарникига ўхшаш, аммо ўғил-қизларда алвеолит янада ўткир шаклда кечади.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги
Матбуот хизмати.