№ 4. ТРАПЕЦАПАДОБНЫЯ ПАДВЕСКІ
У папярэднім запісу мы распавялі пра тое, што галаўныя венчыкі, якія насілі крывіцкія жанчыны, маглі быць упрыгожаны падвескамі. Зараз мы раскажам пра тое, якімі. Часам у пахаваннях знаходзяць фрагментаваныя і цэлыя прадметы, якія па форме нагадваюць трапецыю. Як вы ўжо зразумелі, археолаг не ведае, як гэты прадмет называлі тыя, хто яго насіў, таму прыходзіцца прыдумляць розныя назвы. Гэты прадмет мы называем «трапецападобная падвеска».Падобныя прадметы рабіліся наступным чынам: шляхам пракоўкі атрымоўваўся тонкі ліст металу, які потым абразаўся па форме трапецыі. Далей атрыманая нарыхтоўка арнаментавалася з унутранага бока. Кампазіцыі арнаментальнага дэкору маглі быць самыя розныя. Вядомы трапецыі, якія ўпрыгожваліся з дапамогай 5! арнаментыраў. Звычайна – 1-2. Пасля верхні край трапецыі загінаўся («завальцоўваўся»), і прабівалася адтуліна для мацавання. Некаторыя даследчыкі кажуць пра тое, што такая «завальцоўка» - характэрная для трапецый, якія былі ў карыстанні носьбітаў КСПДК. Яна рабілася для таго, каб трапецыя каля адтуліны не праціралася падчас нашэння.
Часцей за ўсё трапецападобныя падвескі фіксуюцца ў фрагментах, ці цэлымі, але без элементаў мацавання. Аднак, вядомы знаходкі іх у сістэме з трымальнікамі: бі-S-падобнымі і трохдзюркавымі. Відавочна, што такія прадметы – элементы больш складанага ўпрыгажэння.
Дык як іх насілі? У латгальскіх плямёнаў мацаваліся да галаўных венчыкаў жгутавога і лентачнага тыпаў: атрымоўваўся як-быхвосцік. Магчыма, такія падвескі мацаваліся да галаўных венчыкаў лентачнага тыпу (адно-два звяны спіральнай пранізкі адцягваліся, і ў іх мацаваўся бі-S-падобны ці трохдзюркавытрымальнік з трапецападобнымі падвескамі).
Трапецападобныя падвескі мацаваліся на серпападобныя скроневыя колцы. Не выключана, што такія падвескі таксама маглі быць элементамі нейкіх нагрудных упрыгажэнняў.
Трапецападобныя падвескі існавалі на працягу ўсяго часу існавання культуры: яны датуюцца другой паловай VIII - пач. ХІ стст. Доўгі час меркавалася, што такія падвескі ўказваюць на «балцкае» паходжанне насельніцтва КСПДК. Аднак зараз даследчыкі лічаць, што такія трапецыі нельга суадносіць з нейкай культурна-этнагарафічнай супольнасцю. Яны - паказчык нейкай успышкі «моды», бо такія прадметы на працягу VII-VIII стст. былі распаўсюджаны на тэрыторыі ад Сярэдняга Падунаўя да Верхняга Падняпроўя. Але, у межах КСПДК, гэтая «мода» перарастае ў традыцыю.
На 5 слайдзе забаўка. Трэба прыдумаць назву для арнамента. Адказы пакідайце ў каментарах
