Главные новости Браслава
Браслав
Октябрь
2024
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28 29
30
31

Деревня Шудовцы

0

       Працягваем знаёміцца з вёскамі раёна. Чарговая на маршруце — Шудаўцы Лынтупскага сельсавета. Наведацца туды мне параіў ураджэнец Лынтупшчыны, нераўнадушны, адданы родным мясцінам чалавек, захоплены краязнавец Уладзімір Магільніцкі.

 

І вось рэдакцыйная машына паварочвае з цэнтральнай плошчы Лынтуп на палявую дарогу ўправа, і ўсяго праз 2 кіламетры паказваюцца Шудаўцы. Вясковая вуліца даўжынёй 1,4 кіламетра (спецыяльна замералі спідометрам) бяжыць з горкі на горку. Таму і назву мае адпаведную — Падгорная. Ёсць і яшчэ адна — Лясная. У вёсцы шмат буслянак на дрэвах. Ужо выраслі птушаняты. Хутка яны пакінуць гнёзды, а потым і ўвогуле зляцяць у вырай. Гэтак жа пакінулі бацькоўскія сядзібы і многія маладыя шудаўчане. Але вёска яшчэ жыве.

 

Навошта заграніца?

Прыгожы сабачка залі­ваўся брэхам і ўпарта не хацеў пускаць мяне за веснічкі дома, пакуль з яго не выйшла гаспадыня. Ала Вікенцьева — старэйшына Шудаўцаў. Да яе першай я і завітала. Ала Аляксандраўна адразу ж агучыла статыстыку: у вёсцы 28 жылых дамоў і 17 пустуе, пражывае 55 чалавек, у тым ліку 5 дзяцей, 18 — працуе, 21 пенсіянер. Шудаўчане працуюць у Лынтупах у школе, дзіцячым садку, магазіне, на метэастанцыі, у ААТ «Янавіца-агра», на заво­дзе ў Нарачы і іншых месцах. Пару тыдняў назад лынтупскія культ­работнікі зладзілі свята вёскі. Людзям было прыемна.

Цікаўлюся жыццём самой жанчыны, і на яе вочы адразу набягаюць слёзы.

 

— У лютым памёр муж, — кажа. — «Згарэў» літаральна за два тыдні. Добры быў чалавек. Цяжка прывыкаць да адзіноты. Не мае здароўя і дачка Наташа, перажываю за яе.

У Алы Вікенцьевай тры дачкі. Адна жыве ў Браславе, дзве другія — у Шудаўцах і Лынтупах. Безумоўна, дзеці падтрымліваюць маці, а яна хвалюецца за іх і чатырох унукаў, шасцярых праўнукаў.

— Два мае ўнукі падаліся на заробкі ў Польшчу. І чаго іх панесла за граніцу? — абураецца бабуля. — Што за моладзь пайшла! Ёй бы толькі як найбольш еўра ды долараў. А хіба ў Беларусі нельга зара­біць? Наша краіна мірная, спакойная, прыгожая. Спадзяюся, што ў рэшце рэшт звяжуць свой лёс з Радзімай.

Яшчэ паддаецца «рамонту»

У мінулым годзе Уладзімір Віткоўскі пахаваў жонку. Гора лягчэй пераносіць не ў пустой хаце. Разам з баць­кам жывуць сын Уладзімір, дачка Марына і пяцігадовы ўнук Вадзімка. Сын вахтавым метадам працуе ў Мінску, дачка — прадаўцом у Палессі, а малога мама возіць у дзіцячы садок у Лынтупы. Але і дзядуля бавіць з ім шмат часу. А дзе дзіця, там і станоўчыя эмоцыі.

У суседа Віткоўскіх — Мар’яна Субача — гора яшчэ большае. Тры гады назад чалавек аўдавеў, а летась пахаваў і сына. На шчасце, ёсць яшчэ дачка. Яна замужам, жыве ў Глыбокім. Калі бацьку прыціскае хвароба, забірае яго да сябе. Але, акрыяўшы, Мар’ян Антонавіч вяртаецца ў сваю хату.

 

 

— Шэсць аперацый перанёс, жыву з адным лёгкім, — гаворыць, а потым дадае з гумарам: — Але рамонту яшчэ паддаюся. Дзякуй дактарам за тое, што ратуюць.

Такі механізатар быў!

Прашу Іосіфа Вашкінеля выйсці з хаты і сесці на ганак, каб сфатаграфаваць, і ўдакладняю, ці зможа.

— Чаму ж не змагу? — адказвае. — Я хоць і знасіўся, але паціху рухаюся.

Яго здароўе забралі не толькі цяжкая праца і гады, але і цяжкія страты: абодва сыны памерлі раптоўна і дачасна. А мінулай вясной не стала і жонкі.

 

 

— Наш Юзюня (так Вашкінеля ўсе завуць у вёсцы — аўт.) быў перадавым механізатарам не толькі ў мясцовым саўгасе імя Леніна, але і ў раёне, — расказвала мне напярэдадні старэйшына вёскі. — Таксама шмат дапамагаў людзям: прывозіў дровы, сена, брагу для жывёлы са спіртзавода. 36 гадоў адпрацаваў на трактары, 26 — на камбайне, мае два медалі Працоўнай Славы, шмат грамат, у тым ліку дзве — Вярхоўнага Савета БССР. Ужо шмат гадоў на пенсіі.

— Я не абдзелены ўвагай, — гаварыў сам Іосіф Баляслававіч. — Часта прыязджае дачка Валя, якая загадвае лынтупскім аддзяленнем кругласутачнага знаходжання для пажылых і інвалідаў, наведваюцца ўнукі. Таксама мне дапамагае спраўляцца з хатнімі справамі сацыяльны работнік Таня Цюкша.

Пашыць, перашыць…

Ядвіга Яхімовіч жыве адна, але каля яе дома стаяў легкавік і было ажыўлена. Аказалася, што наведаўся муж унучкі з дзеткамі, якія і бавіліся ў двары, а сацыяльны работнік Таццяна Галінская са сваёй дачкой Ксеніяй зграбалі скошаную траву.

Даведаўшыся ад старэйшыны, што Ядвіга Антонаўна доўгі час працавала на швейнай фабрыцы ў Швянчонісе, а таксама любіць шыць дома, прашу яе сесці за машынку, каб сфатаграфаваць за прывычным заняткам. Упарта адмаўляецца. Але падбягаюць праўнучкі Аліса і Ульяна — і растапляюць сэрца бабулі.

 

 

— Я ж не заўзятая швачка, — расказвала жанчына. — Толькі для сябе, дзяцей і ўнукаў падшывала, перашывала, рамантавала рэчы. Шыццё зараз не запатрабаванае, бо ўсяго хапае ў магазінах і на рынку.

Тым не менш майстэрства ніколі не бывае лішнім.

Дабром за дабро

Яніне Іванаўне Брыш 4 ліпеня споўнілася 90. Дзяцей яна не мае. Жыве адна і мае патрэбу ў доглядзе. Над ёй апякуецца ўнучка Ліза — не родная, а дачка пляменніка бабулі. Дзяўчына гаворыць, што бацькоў у яе няма, хоць яны жывуць у гэтай жа вёсцы Шудаўцы. Ні чуць, ні бачыць іх яна не жадае. «Гэтыя мужчына і жанчына — алкаголікі, яны прапілі мяне і дзвюх маіх сясцёр, — расказвала Ліза. — Нас забралі ў прытулак, а адтуль — у прыёмныя сем’і: мяне — у Паставы, сясцёр — у Докшыцкі раён».

 

 

Толькі ад бабулі Яніны дзяўчына і атрымлівала дапамогу. Тая наведвала яе і ў прытулку, і ў прыёмнай сям’і. «А калі я паступіла ў полацкі каледж вучыцца на цырульніка, бабуля аддавала мне большую частку сваёй пенсіі», — узгадвае дзяўчына.

Зараз Ліза сама зарабляе, пры дзяржаўнай падтрымцы адкрывае ў Лынтупах цырульню. І плаціць бабулі дабром за дабро.

 

 

Сем плюс пяць

Такая агульная колькасць дзяцей у Евы Кулды и Юрыя Трусава. У яго — сямёра, у яе — пяцёра. Юрый аўдавеў. Ева, развёўшыся, вярнулася з Магілёўшчыны ў Шудаўцы да маці. Тут мужчына і жанчына і злучылі свае лёсы. Было гэта 34 гады назад.

— Мы ніколі не падзялялі дзяцей, хто чый, усе дванаццаць — нашы! — гаварылі бацькі. — Яны ўжо дарослыя, кожны знайшоў свой шлях у жыцці.

 

 

Цікаўлюся, куды накіроўваюцца на сваім транспарце, і чую ў адказ, што наведалі сына ў Лынтупах, дачку ў другім канцы вёскі і зараз вяртаюцца дадому. Еве Вікенцьеўне баляць ногі, цяжка хадзіць, таму без транспарту ніяк. А яшчэ — без кніжак. Былая даярка вельмі любіць чытаць, і бібліятэкар з Лынтуп Святлана Пякарская рэгулярна прыносіць ёй кнігі.

Адна Ластаўка на тры вёскі

Ластаўка — гэта кабыла, якую трымаюць на сваім падвор’і Алеся Трусава і Алег Русакоў.

— Падчас веснавых і восеньскіх работ на Ластаўку і Алега кла­дзецца асаблівая нагрузка, — расказвала Алеся. — Усім трэба вясной пасадзіць агародніну, восенню — пера­араць зямлю, а коней у вёсках няма. Вось і звяртаюцца да нас не толькі аднавяскоўцы, але і жыхары Казнадзеюшак, Палесся.

 

 

Алеся працуе даяркай на ферме ў Палессі, Алег там жа пасвіць кароў. На ўласным падвор’і, акрамя Ластаўкі, яны трымаюць свіней, цялят, коз. Летась у хлеў прабраліся два ваўкі.

— Хацелі пажывіцца парасятамі, — расказвала гаспадыня. — Але я застала драпежнікаў і абодвух забіла кувалдай.

Ну як тут не ўзгадаць радкі Някрасава: «Есть женщины в русских селеньях…»

 

 

І іншым дапамагаюць

Размаўляю са Станіславай Лукшэне — і ўслых адзначаю яе літоўскі акцэнт.

— Я шмат гадоў пражыла ў Вільнюсе, добра ведала літоўскую мову, — тлумачыць жанчына, — але ў 1980-м вярнуліся з мужам на родную Лынтупшчыну. Мы ўжо 40 гадоў у шлюбе. Наша дачка нарадзілася ў Літве, сын — у Беларусі. Свякроў Яніна Эдмундаўна, якая зараз жыве з намі, а зімой у другога сына ў Лынтупах, — найстарэйшая жыхарка Шудаўцаў, ёй 93 гады. Здароўя не мае, але слых, зрок і памяць добрыя.

 

 

Вяскоўцы хвалілі сям’ю Лукша за дабрачыннасць. Станіслава з’яўляецца валанцёрам у сацыяльнай службе. Генадзь заўсёды навострыць, каму трэба, нажы, нажніцы, ліквідуе якую-небудзь няспраўнасць, дапаможа ў іншым. А якія цудоўныя рэчы ён вырабляе з дрэва! Сёлета яны нават у «Горадзе майстроў» на міжнародным фестывалі «Звіняць цымбалы і гармонік» дэманстраваліся.

 

 

На кветкі сіл хапае

Яны займаюць увесь двор ля дома Рэгіны і Віктара Мажэйкаў. А вось агародніны гаспадары садзяць мала, бо ўжо цяжка яе даглядаць.

— Вельмі люблю кветкі, — прызналася 89-гадовая гаспадыня. — На іх у мяне яшчэ хапае сіл, хоць хаджу з кіёчкамі.

 

 

Рэгіна родам з Вілейшчыны. У дзявоцтве паехала на заробкі ў Карэлію. Там і пазнаёмілася з хлопцам з Шудаўцаў, выйшла за яго замуж. Яны ўжо 68 гадоў у шлюбе, з іх 15 пражылі ў Карэліі. Прыехаўшы на Лынтупшчыну, Віктар працаваў у меліярацыі, Рэгіна — у паляводстве ў саўгасе. Маюць дзвюх дачок і сына, якія жывуць у Мінску, а таксама пяцярых унукаў і чатырох праўнукаў.

З 17 гадоў

Механізатара Генадзія Яраша я спаткала на вясковай вуліцы зусім выпадкова і не прамінула пагутарыць з ім. Расказаў, што на тэхніцы ён з 17 гадоў, механізатарскі стаж складае чатыры дзесяцігоддзі. Працуе ў ААТ «Янавіца-агра». Яго трактар «МТЗ-82» запатрабаваны ў жывёлагадоўлі. У пашавы перыяд механізатар абслугоўвае перасоўную дойку, у стойлавы — падвозіць кармы.

 

 

Пазней патэлефанавала ў гаспадарку і пачула станоўчую характарыстыку Генадзія. На жаль, яго жонку Валянціну сустрэць не ўдалося. Яна — сацыяльны работнік і выконвала свае абавязкі ў іншых вёсках. Але добрыя словы пра яе я таксама чула.

Проект «ПК» «Вёсачка» продолжается. Следующая остановка — деревня Шудовцы

Фаіна Касаткіна 

 

источник: https://www.postawy.by/2024/07/proekt-pk-vjosachka-prodolzhaetsya-sledujushhaya-ostanovka-derevnya-shudovcy/





Губернаторы России
Москва

Сергей Собянин утвердил проект строительства новой улицы в Бирюлеве Западном





Москва

Рентгенолог-радиолог Ринчин Ухеев: Опыт и достижения в области радиологии и онкологии


Губернаторы России

103news.net – это самые свежие новости из регионов и со всего мира в прямом эфире 24 часа в сутки 7 дней в неделю на всех языках мира без цензуры и предвзятости редактора. Не новости делают нас, а мы – делаем новости. Наши новости опубликованы живыми людьми в формате онлайн. Вы всегда можете добавить свои новости сиюминутно – здесь и прочитать их тут же и – сейчас в России, в Украине и в мире по темам в режиме 24/7 ежесекундно. А теперь ещё - регионы, Крым, Москва и Россия.

Moscow.media
Москва

Собянин: в Москве создадут еще более 158 тыс. рабочих мест



103news.comмеждународная интерактивная информационная сеть (ежеминутные новости с ежедневным интелектуальным архивом). Только у нас — все главные новости дня без политической цензуры. "103 Новости" — абсолютно все точки зрения, трезвая аналитика, цивилизованные споры и обсуждения без взаимных обвинений и оскорблений. Помните, что не у всех точка зрения совпадает с Вашей. Уважайте мнение других, даже если Вы отстаиваете свой взгляд и свою позицию. 103news.com — облегчённая версия старейшего обозревателя новостей 123ru.net.

Мы не навязываем Вам своё видение, мы даём Вам объективный срез событий дня без цензуры и без купюр. Новости, какие они есть — онлайн (с поминутным архивом по всем городам и регионам России, Украины, Белоруссии и Абхазии).

103news.com — живые новости в прямом эфире!

В любую минуту Вы можете добавить свою новость мгновенно — здесь.

Музыкальные новости

Сергей Брановицкий

Актерское агентство Киноактер. Актерское агентство в Москве.




Спорт в России и мире

Алексей Смирнов – актер, которого, надеюсь, еще не забыли

La Strada Off-Road: велоприключение при поддержке ENERGY

Свыше 20 медалей выиграли спортсмены из Серпухова на турнире по  тайскому боксу

Во всероссийском этапе чемпионата «Абилимпикс» «золото» дали одиннадцатикласснику из Бутово


WTA

Рыбакина заявила об усталости после второго поражения на Итоговом турнире WTA



Новости Крыма на Sevpoisk.ru


Москва

В России вновь пройдет культурно-благотворительный фестиваль детского творчества «Добрая волна»



Частные объявления в Браславе, в Витебской области и в России