Зміцер Лукашук: „Асноўныя контуры нашай нацыянальнай ідэі ўжо ёсць”

04.05.2023 15:59

Госць Рацыі – журналіст "Еўрарадыё" Зміцер Лукашук.

Artykuł Зміцер Лукашук: „Асноўныя контуры нашай нацыянальнай ідэі ўжо ёсць” pochodzi z serwisu БЕЛАРУСКАЕ РАДЫЁ РАЦЫЯ.

Госць Рацыі – журналіст Зміцер Лукашук. Пра яго кнігу “Беларуская нацыянальная ідэя ў выгнанні і на вайне” і ўвогуле пра нацыянальную ідэю беларусаў з ім размаўляе наш карэспандэнт Улад Грынеўскі.

РР: Вось нядаўна было свята 1 Траўня ў Беларусі. Ты сачыў за стылістыкай гэтага свята ў Беларусі? Там у тэлеграм-каналах распаўсюджвалі, там былі нейкія мітынгі са сцягамі, людзі прафсаюзныя збіраліся на мітынгі, там прамовы нейкія такія былі пра труд, мір і гэтак далей. Ці асацыюецца гэта нейкім чынам з нацыянальнай беларускай ідэяй?

Зміцер Лукашук: Па-шчырасці, акурат-такі не сачыў, бо мы былі ў дарозе, і я ехаў з Бельгіі, дзе ў нас у Брусэлі ў Доме дэмакратычнай Беларусі ў Брусэле праходзіла наша прэзентацыя кнігі “Беларуская нацыянальная ідэя ў выгнанні і на вайне”, і таму ўжо ўважліва сачыць не выпадала.Тым не менш нешта ўхапіў, і тое, што ўхапіў, – нічога дзіўнага такога не было, усё ідзе пад ухіл да ўсё большага і большага агратрэшу, ідэалагічнага трэшу і ўсяго астатняга, да такога камунізму, да якога заўсёды імкнуўся Лукашэнка.

РР: Постсавецкая вось гэтая ідэалогія ў Беларусі жыве на сёння ці нейкім чынам ужо адлятае ад нас, ад беларусаў?

Зміцер Лукашук: Яна адлятае, але, на вялікі жаль, вось гэтыя трыццаць гадоў, якія іншыя народы, іншыя нацыі скарысталі для таго каб, умоўна казаць, пахадзіць па сваёй пусташы, каб выбіць з сябе гэтую ідэалагічную парадыгму камуністычную, а мы, на жаль, на гэтую пусташ, па якой у свой час Маісей вадзіў свой народ, потым іншыя народы хадзілі, выбіваючы з сябе гэты камунізм, так і не пайшлі. І ў нас усе гэтыя 30 гадоў лукашэнкаўскага кіравання праходзілі пад такімі тэзамі, што “мы ж захавалі ўсё самае лепшае, і адукацыя ў нас яшчэ савецкая, якая самая лепшая, і медыцына самая лепшая, і мы вось заводы запусцілі”. Запусцілі да такога ўзроўню, што яны так апушчаныя і стаяць, не ведаюць, што з гэтым рабіць. Але запусцілі.

І вось гэта тыя людзі, для якіх гэтая ідэалогія была блізкая за гэты час паступова проста адышлі б, калі б нам у галовы не ўкладалі: ой, вы такую краіну развалілі, ай-яй-яй.

РР: Адышлі б ці перавыхаваліся?

Зміцер Лукашук: Не. Яны б адышлі. Безумоўна, былі б і тыя, якія б перавыхаваліся і зразумелі б, што камунізм, у якім яны жылі – гэта была памылка, гэта не тая светлая будучыня, якую яны б маглі атрымаць. Але пераважная большасць людзей у сталым узросце пасля 40-50, безумоўна, у іх сфармавалася ўжо нейкая ідэалогія і сфармавалася мысленне і ім, хутчэй за ўсё, было б вельмі цяжка перабудавацца і канчаткова прыняць нейкія новыя такія змены. І варта было чакаць, што яны проста паступова адыдуць з часам. Але паколькі гэтая ідэалогія пастаянна прысутнічала, няхай у такім больш лайтовым варыянце, не як за савецкім часам, тым не менш гэтыя тэзы закладаліся ў галаву.

Мы неяк з жонкай ішлі па Варшаве і ўбачылі нейкую такую рэкламу – спалучэнне чырвонага колеру з зялёным. І яна кажа: вось, адразу асацыяцыі, што гэта вось савецкае такое. Як так рэкламшчыкі могуць? Я кажу: разумееш, гэта польскія рэкламшчыкі, гэта вуліца польскага горада, і палякі даўным-даўно перажылі гэта. У іх няма гэтых асацыяцый проста, а ў беларусаў ёсць, на жаль.

Цалкам гутарку слухайце ў далучаным файле: