Širi značaj izbora u Nikšiću

Na izborima u Nikšiću 14. marta prvi put će se odmjeriti političke snage nakon parlamentarnih izbora u Crnoj Gori, održanih u avgustu, a na kojima je nakon tri decenije promijenjena vlast Demokratske partije socijalista (DPS), koju predvodi predsjednik države, Milo Đukanović.

Aktuelna vlast tročlane koalicije Demokratskog fronta, Demokratske Crne Gore i Građanskog pokreta URA, želi da potvrdi pobjedu sa državnih parlamentarnih izbora, dok DPS pokušava da zadrži vlast u Nikšiću, drugom po veličini gradu u Crnoj Gori.

Izvršni direktor Centra za demokratsku tranziciju Dragan Koprivica za Radio Slobodna Evropa (RSE) ocjenjuje da su političke partije predimenzionirale značaj ovih izbora, proglašavajući ih sudbonosnim i ekstremizujući politički ambijent, umjesto da se bave rješenjima nagomilanih lokalnih problema.

Predizbornu kampanju u Nikšiću obilježila je oštra retorika učesnika i više incidenata. Osim više napada na pristalice partija, na meti je bila i džamija u Nikšiću, kada je oskrnavljena fasada tog vjerskog objekta.

Ko se bori sa kim na izborima u Nikšiću?

Za glasove građana u Nikšiću 14. marta boriće se šest partija i koalicija.

Partije aktuelne vlasti u Crnoj Gori, prosrpski Demokratski front, Demokratska Crna Gora i građanski pokret URA nastupiće odvojeno, kao što su i na parlamentarnim izborima u avgustu.

Pristalice premijera Zdravka Krivokapića, koji formalno nema svoju partiju, okupljeni u političkom pokretu „Ne damo Nikšić“, nastupaju u koaliciji sa Demokratskom Crnom Gorom Alekse Bečića. Pokret je osnovala Krivokapićeva savjetnica Gordana Radović. Poslednjih mjesec Krivokapić je u više posjeta, od kojih je jedna bila i Hramu Svetog Vasilija u Nikšiću, bio sa liderom Demokrata Aleksom Bečićem.

Kao i za vrijeme prošlogodišnjih parlamentarnih izbora i pred lokalne u Nikšiću primjetan je uticaj Srpske pravoslavne crkve. Prilikom posjete Krivokapića i Bečića episkop budimljansko-nikšićki Joanikije poručio je da je „ovo vrijeme velikih promjena za Nikšić i da im se nada“.

Demokrate, ojačane pristalicama Krivokapića i Demokratski front Andrije Mandića, bore se za isto biračko tijelo, prosrpski orjentisane građane i pristalice Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori.

Isti korpus glasača ciljna je grupa i Miodraga Davidovića, jednog od najvećih donatora SPC-a, koji je nedavno osnovao Narodni pokret. Davidović je inače biznismen, nekadašnji šef nikšićke policije, saradnik haškog osuđenika Radovana Karadžića u vrijeme rata u Bosni i Hercegovini.

I dok se Bečićeve Demokrate i Demokratski front, koji čine vlast na državnom nivou, u kampanji međusobno ne napadaju, oštra politička borba vodi se između DF-a i Davidovićevog Narodnog pokreta, čije je geslo kampanje „Za vaskrsenje Nikšića“.

Uz to, Demokratski front ima bliske odnose i podršku predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, kojeg je Davidović optužio za miješanje u nikšićke izbore i pokušaj atentata na njega.

Partije bivše vlasti na državnom nivou, vođene Demokratskom partijom socijalista Mila Đukanovića računaju na glasove procrnogorskih birača. DPS se takmči u koaliciji sa Socijaldemokratama, Liberalnom partijom i novoformiranim Patriotsko-komitskim savezom, koji okuplja pristalice crnogorske suverenosti.

Meta političke kampanje DPS-a su partije aktuelne vlasti, prije svega Demokratski front i URA Dritana Abazovića.

Vladajuća URA i Socijaldemokratska partija, Raška Konjevića, kao partije građanske orjentacije nastupaju samostalno. Ove dvije partije, koje se međusobno oštro napadaju, uz DPS pretenduju na isto biračko tijelo. Na izborima ne učestvuju partije manjina s obzirom na to da u Nikšiću živi oko 1 odsto manjinskih naroda.

Kampanja širenja etnonacionalizma

Dragan Koprivica kaže da su predizbornu kampanju obilježile tenzije i širenje etnonacionalizma.

„U Nikšiću se sada pojačava dio kampanje u kom se Srbija miješa u izbore, politički i na nivou dezinformacionih kampanja. Drugi dio uticaja je uticaj Srpske pravoslavne crkve. Sve to što se dešava nam govori da neko ove izbore pokušava da predstavi kao Dan D i nešto od čega zavisi politička sudbina države“, kaže Koprivica.

Prema njegovim riječima, to je politički trik koji partijama služi da ekstremizuju politički proces jer nemaju čime drugo da mobilišu birače.

„Zato su im nacionalizam i tenzije nešto što je dobro „oružje“. Na kratak rok to može biti dobro za njih ali ostavlja ozbiljne posledice po društvo. Nakon svakog takvog ciklusa društvo više ekstremizovano i ima više potencijala za konflikte. Sve više je etnonacionalizma koji buja i to može u budućnosti biti veliki problem“, navodi Koprivica.

I politički analitičar Andrija Đukanović ocjenjuje za RSE da su kampanju za lokalne izbore u Nikšiću obilježila pitanja koja nemaju veze sa lokalnim temama a da su podignute tenzije među građanima koje mogu da eskaliraju u neželjenom pravcu.

„Učestali su incidenti na nacionalnoj osnovi, što može biti veoma opasno. Politika je još jednom doživjela degradaciju. Nijesam protiv političkih borbi jer je to normalno ali mislim da se kod nas to pogrešno shvata i postavlja kao pitanje života i smrti“, dodaje Đukanović.

Miješanja sa strane

Đukanović je mišljenja je da je ovu kampanju obilježilo miješanje drugih država u tok kampanje.

„Funkcioneri partija iz Srbije i Republike Srpske „slučajno“ obilaze rodbinu baš sad u vrijeme izbora. Ovi se izbori predstavljaju kao potvrda sloma DPS-a i konačno oslobođenje Crne Gore. Iako mislim da se ništa značajno dobro u životu građana neće desiti“, zaključio je Đukanović.

U Nikšiću je teška epidemiološka situacija a opozicija optužuje zdravstvene vlasti da zbog nikšićkih izbora ne proglašavaju totalno zaključavanje, kako bi granice prema Srbiji i Republici Srpskoj ostale otvorene.

Kao što je bio slučaj sa parlamentarnim, izbori u Nikšiću su jedna od glavnih tema u medijima iz Srbije.

„Pojedini mediji imaju i posebne emisije posvećene predstojećim izborima. Od početka februara na TV Happy se emituje serijal Bitka za Nikšić, portal i dnevne novine Novosti, uvele su rubriku Izbori u Crnoj Gori a istoimena rubrika je postavljena i na tabloidu Alo“, navodi se u analizi Digitalnog forenzičkog centra od 11.marta.

Kako ocjenjuju iz DFC sadržaj koji redakcije tih medija plasiraju često je uvredljiv, obiluje dezinformacijama i narativima. Prema njihovim podacima mediji iz Srbije su u drugoj sedmici februara objavili 4.730 tekstova o političkoj situaciji u Crnoj Gori, uključujući i tekstove o izborima, što je 73 odsto više u odnosu na prvu sedmicu februara.

Konkretno, 1.040 tekstova odnosilo se na izbore, što je za 47 odsto više nego prve sedmice februara.

U Nikšiću ima 58.833 birača. Posljednji lokalni izbori su u Nikšiću održani 2017. godine koje je bojkotovala opozicija, a DPS sa koalicionim partnerima osvojila vlast.

U Nikšiću je tradicionalo visoka izlaznost. Na parlamentarnim izborima 2020. godine izlaznost je iznosila 82,5 odsto.

Prema podacima iz Popisa 2011. godine u Nikšiću, poznatom i kao grad „čelika i piva“ ima 72 i po hiljade stanovnika. Okosnicu privrede, osim Elektroprivrede, čine Pivara Trebjesa i Željezara. Na evidenciji Zavoda za zapošljavanje je blizu 5 hiljada nezaposlenih.