Integracija dece koja su na Kosovo vraćena iz Sirije

Četvoro dece i sedmoro odraslih osoba čine poslednju grupu građana koji su se na Kosovo vratili iz ratne zone u Siriji. Sve odrasle osobe se nalaze u pritvoru i oni će se, pod sumnjom da su bili deo terorističke grupe, pojaviti na sudu.

Međutim, za vraćenu decu je planirana integracija u kosovsko društvo a to znači i povratak u školske klupe.

Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo prosvete i opštine su institucionalni trougao, koji je odgovoran za rehabilitaciju i integraciju ove dece. To Ministarstvo je saopštilo da se integracija dece u obrazovane institucije vrši kroz administrativno uputstvo iz 2020. godine, a koje definiše oblik integracije za sve učenike koji su vraćeni na Kosovo.

Deca kreću u škole

Zamenik ministra obrazovanja Dukađin (Dukagjin) Pupovci za Radio Slobodna Evropa (RSE) kaže da će deca, koja su na Kosovo vraćena 17. jula, odmah biti integrisana i dodaje da neće biti problema za upis u škole, imajući u vidu da ih je samo četvoro.

Pupovci objašnjava i da će deca, koja su školu napustila u prvom kvartalu školske godine, biti upisana u isti razred, dok će deca, koja su školu napustila u drugom ili trećem kvartalu, imati prilike da polažu razredne ispite kako bi mogla da pređu u naredni razred.

„Bilo je slučajeva dece koja su imala 12 ili 13 godina, a koja nisu završila nijedan razred. Pronađena su rešenja i za njih, uvedena su u ubrzani obrazovni sistem, kako bi u optimalnom periodu dostigli obrazovni nivo“, navodi Pupovci, ne precizirajući koliko godina imaju deca koja se vraćena prošle nedelje.

Koliko je dece vraćeno na Kosovo?

Od 74 dece, koja su na Kosovo iz ratnih zona vraćena 2019. godine, njih deset je imalo ispod pet godina, petoro dece je bilo predškolskog uzrasta, 25 osnovaca i 34 srednjoškolaca ili studenata.

Grupa dece, koja je na Kosovo vraćena 17. jula ove godine boravila je u kampu „Roj“ u Siriji.

U ovom kampu borave deca različitih uzrasta.

Za koliko ljudi se traga zbog umešanosti u rat u Siriji?

Kosovske pravosudne institucije, od 2014. godine krivično gone sve osobe za koje se sumnja da su u bilo kom svojstvu umešane u rat u Siriji i terorističke organizacije.

Šest muškarca i jedna žena, koji su na Kosovo iz Sirije vraćeni 17. jula nalaze se u policijskom pritvoru pod sumnjom da su bili deo neke terorističke grupe.

Kako im pomoći?

Mentor (Vrajolli) Vrajoli, izvršni direktor Kosovskog centra za bezbedonosne studije ističe da se sa povratnicima iz ratnih zona treba pažljivo postupati, te da na samom početku u fokusu treba biti borba protiv ideologije koja je te ljude naterala da odu u ratne zone.

„Jedan od razloga što su otišli (u ratne zone) je ideologija. Najveća opasnost koja preti od ovih ljudi je što mogu biti radikalni i u trenutku povratka na Kosovo“, napominje Vrajoli i dodaje da su dosadašnji rehabilitacioni programi bili uspešni.

Vrajoli smatra i da je društvo imalo pozitivnu ulogu kada je u pitanju integracija dece, koja su na Kosovo vraćena iz ratnih zona.

„Zajednica je generalno bila veoma osetljiva na pružanju dobrodošlice tim ljudima“, navodi Vrajoli.

Sa druge strane, sociolog religije Ismajlj (Ismajl) Hasani smatra da kosovske institucije nisu puno učinile po pitanju integracije osoba, koje su vraćene iz ratnih zona.

„Institucije uopšte nisu spremne da urade nešto dobro sa tim ljudima. Ljudi iz struke moraju da rade sa njima. Trebalo bi unapred dijagnostikovati stepen traume koju su doživeli“, poručuje Hasani i dodaje da se moraju isključiti sve mogućnosti stigmatizacije povratnika, uključujući i decu.

Kakvi su podaci o broju vraćenih?

Prema poslednjim informacijama Policije Kosova, na Kosovo je do sada iz ratnih zona vraćeno 253 osoba, dok se na konfliktnim područjima nalaze još 82 osobe, od toga 35 muškaraca, 8 žena i 39-oro dece.

Od 2012. godine, oko 400 građana Kosova, gde živi većinsko muslimansko stanovništvo, otišlo je da se bori u Siriju i Irak na strani ekstremističke Islamske države.

Kosovo je deo Globalne koalicije za pobedu militantne grupe Islamska država (IS) od 2014. godine.

Uz pomoć SAD, u aprilu 2019. vraćeno je 110 državljana Kosova, uključujući žene i decu.