Šta stoji u Nacrtu statuta Zajednica opština na Kosovu koji je predstavljen u Briselu?

Šta kaže nacrt statuta Zajednica opština koji je predstavio Upravljački tim? 

Predlog statuta Zajednice opština sa srpskom većinom, predstavljen 2. maja u Briselu, ima 67 članova i podeljen je u devet poglavlja.

Među njima su: opšte odredbe, pitanja zajednice, organizaciona struktura, članstvo u Zajednici i odnosi među opštinama, članovi, imovina i prihodi, oblici neposrednog odlučivanja, promene statuta Udruženja i prestanak rada Udruženja. 

Ovaj nacrt statuta, koji je izradio Upravljački tim – koji čine četiri pripadnika srpske zajednice – predstavljen je na briselskom sastanku premijera Kosova Aljbina (Albin) Kurtija i predsednika Srbije Aleksandra Vučića, uz posredovanje zvaničnika Evropske unije. 

Kurti je odbacio dokument, rekavši da nije u skladu sa ustavnošću Kosova. Vučić je rekao da je "veoma zabrinut", jer je jasno da "Priština ne želi da ispuni svoju obavezu od pre deset godina" za formiranje Zajednice. 

Šta je Zajednica opština? 

Prema predstavljenom nacrtu statuta, u koji je RSE imao uvid, Zajednica će biti "poseban oblik organizovanja, osnovan u cilju zaštite ljudskih i manjinskih prava" svih stanovnika i zajednica koje žive u opštinama koje su u sastavu Zajednice.

Njen administrativni centar, na osnovu predstavljenog nacrta statuta, je Severna Mitrovica, jedan od četiri grada sa većinskim srpskim stanovništvom na severu Kosova.

Opštine koje nisu osnivači mogu pristupiti Zajednici ako Skupština Zajednice da zeleno svetlo za to. U nacrtu statuta se navodi da je Skupština Zajednice, koju biraju opštine članice, najviši organ Zajednice. Svaka opština bi imala pet predstavnika. 

Upravni odbor Zajednice, koji čini sedam članova, je izvršni organ, kojeg bira Skupština, kojoj je i odgovoran. Zajednica ima predsednika, koga bira Skupština, koji predstavlja opštine.

Na osnovu nacrta statuta predstavljenog u Briselu, Zajednica opština bi trebalo da ima i Savet za pridruživanje kao savetodavno telo. Predviđeno je i da Zajednica ima svoju administraciju, koja odgovara Upravnom odboru. Statutom je predviđeno da Zajednica ima svoje simbole, himnu, zastavu i grb. 

Na osnovu njega Zajednica će zadržati svojstvo pravnog lica i imaće pravo da tuži ili bude tuženo, ima pokretnu i nepokretnu imovinu, suvlasnike koji pružaju lokalne usluge i sklapaju ugovore.

O odnosima sa centralnim vlastima Kosova

Očekuje se da odnosi sa centralnim vlastima budu "na principima međusobne saradnje i razmene informacija", "promovišući interese srpske zajednice". Udruženje ima pravo da predlaže izmene zakona, kao i da predlaže predstavnike u nadležnim organima i institucijama centralnih organa. 

Nacrt statuta predviđa da Zajednica stvara nove ustanove i "upravlja njima i obezbeđuje pun nadzor nad postojećim ustanovama – čiji je osnivač Republika Srbija – u oblasti obrazovanja, nauke, kulture, zdravstvene zaštite, socijalne zaštite". Zajednica će davati saglasnost na statut, odluke Skupštine, rezolucije, preporuke, zaključke i druge slične stvari. 

Koje su nadležnosti?  

Među ovlašćenjima koja se navode u predlogu statuta, navedeno je da će Zajednica, preko svojih organa, odobravati odluke Skupštine i pravilnike, vršiti nadzor nad sprovođenjem zakona, regulisati izbore, reorganizovati i upravljati agencijama, javnim preduzećima.

Takođe, prikupljaće i obrađivati statističke podatke, predlagati referendume, odlučivati o finansijskom zaduživanju, odobravati godišnji budžet i bilans stanja, osnivati organizacije, agencije, preduzeća i javne ustanove, fondove, finansijske institucije i vršiti nadzor nad njihovim radom. 

Nacrt statuta predviđa i da će Zajednica upisivati birače, voditi matične knjige rođenih, venčanih i umrlih. Član 15. opisuje kako će Zajednica izvršiti sveobuhvatan pregled u oblastima ekonomskog razvoja, obrazovanja, zdravstvene zaštite, socijalne zaštite i urbanog i ruralnog planiranja.

Nacrt statuta takođe predviđa da Zajednica imenuje regionalnog komandira policije za četiri opštine na severu.

Takođe, predviđa da Skupština Zajednice može samoinicijativno raspisati referendum za pitanja iz svoje nadležnosti, dok je dužna da raspiše referendum na zahtev 10 odsto birača koji žive na teritoriji članice zajednice opština. 

Imovina i prihodi  

Zajednica opština mora imati svoj budžet, gde će se evidentirati svi prihodi i beneficije. Nacrt statuta predviđa da Zajednica ostvaruje prihode po osnovu učešća opština članica, od usluga koje pruža Zajednica, poreza i naknada, kao i od sredstava koja se izdvajaju iz budžeta Srbije.

Nacrtom je predviđeno da prirodnim resursima koji se nalaze na teritoriji opština članica Zajednica upravlja, kao i imovinom od interesa, kao što su: poljoprivredno zemljište, šume i podzemne vode.