«Εσείς, γιατρέ, πετάξατε τη μάσκα;»
Το άνοιγμα των… προσώπων, μετά την άρση της υποχρεωτικότητας της μάσκας σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους – με εξαίρεση «νευραλγικές» δομές για τη δημόσια Υγεία -, ήταν το ισχυρό σινιάλο κυβέρνησης και επιστημόνων για πλήρη επιστροφή στην κανονικότητα. Καθώς όμως την 1η Ιουνίου ξημέρωσε και η ημέρα της ατομικής ευθύνης, δεδομένου ότι οι πολίτες καλούνται εφεξής να αξιολογούν το ρίσκο και να πράττουν αναλόγως, η εποχή της ελευθερίας ομοιάζει με μια αέναη εξίσωση.
«Το Βήμα», επιχειρώντας να ξεδιαλύνει τις απορίες που γεννούν τα νέα δεδομένα, απευθύνθηκε σε δύο μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, αναζητώντας απαντήσεις μέσα από τις μελετημένες πρακτικές που ακολουθούν στη δική τους καθημερινότητα.
«Τα Ναι και τα Οχι»
«Προσωπικά στους κλειστούς χώρους θα συνεχίσω να φοράω μάσκα, λόγω της αυξημένης προστασίας που μου παρέχει αλλά και λόγω του αυξημένου κινδύνου μεταδόσεων» παραδέχεται ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής και αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ, Δημήτρης Παρασκευής.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Πως όταν ταξιδεύει με αεροπλάνο, με λεωφορείο ή με τρένο, ή όταν επισκέπτεται το σουπερμάρκετ, η χρήση μάσκας για τον ίδιο κρίνεται απαραίτητη. Επιμένει άλλωστε πως η χρήση της μάσκας είναι ένα μέσο το οποίο δεν δυσχεραίνει την καθημερινότητά μας και συνεπακόλουθα τις δραστηριότητές μας πλην ελαχίστων εξαιρέσεων – π.χ., όταν κάποιος επιδίδεται σε αερόβια άσκηση. Και προσθέτει με νόημα πως η μάσκα περιορίζει σημαντικά τον κίνδυνο μεταδόσεων και συνεπώς διασποράς του κοροναϊού.
«Τότε, γιατί την καταργήσατε;» είναι το ερώτημα που βγαίνει αβίαστα, κατά τη συζήτηση, δεδομένου πως ο SARS-CoV-2 δεν απουσιάζει από την κοινότητα. «Το μέτρο δεν αφορά κατάργηση αλλά αναστολή της υποχρεωτικότητας, με συνεχόμενη σύσταση χρήσης της μάσκας σε κλειστούς χώρους, σε περιστάσεις υψηλού συγχρωτισμού και ειδικά από άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Η αναστολή της υποχρεωτικότητας έγινε με γνώμονα τη χαμηλή κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα, τον σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο διασποράς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και τα υψηλά ποσοστά ανοσίας στον πληθυσμό. Παράλληλα, συνεκτιμήθηκε ο μεγάλος βαθμός κόπωσης λόγω της εφαρμογής περιοριστικών μέτρων στην κοινότητα ύστερα από δυόμισι χρόνια πανδημίας» εξηγεί ο καθηγητής.
Αν όμως υποθέσουμε πως οι εσωτερικοί χώροι παραμένουν εν δυνάμει αναγνωρίσιμες επικίνδυνες ζώνες όταν επικρατεί συγχρωτισμός, με τους εξωτερικούς τι γίνεται; «Στο θερινό σινεμά δεν είναι τόσο αναγκαία. Ομως, στα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες το συστήνω ισχυρά» λέει ο κ. Παρασκευής.
Δύσκολη εξίσωση
Η κοινή λογική είναι άλλωστε το πιο σημαντικό «εργαλείο» στην τρέχουσα εποχή, συμπληρώνει η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας στο ΕΚΠΑ, Βάνα Παπαευαγγέλου. Εξού και η μάσκα είναι πάντα στην τσάντα της. Και φυσικά δεν βγαίνει ποτέ από το πρόσωπό της καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας της στο νοσοκομείο.
Παρ’ όλα αυτά, μαρτυρά πως πλέον κινείται πιο ελεύθερα στον… έξω κόσμο – όπως για παράδειγμα στο γυμναστήριο. «Υπάρχουν φορές που τη βάζω γιατί νιώθω πιο ασφαλής. Οταν είμαι όμως σε κλειστό χώρο με λίγο κόσμο, δηλαδή με γνωστούς μου, τότε δεν τη φοράω» λέει, συμβάλλοντας έτσι στη λύση της δυσεπίλυτης εξίσωσης που καλείται να λύσει ο καθένας από εμάς. «Εξαρτάται από την ηλικία σου, από το εάν έχεις κάνει τα εμβόλιά σου, από την κατάσταση της υγείας των μελών της οικογένειάς σου» προσθέτει.
«Οσοι φοράνε δεν πρέπει να στιγματίζονται»
Η κυρία Παπαευαγγέλου δίνει και πρακτικά παραδείγματα για πιο… δύσκολες καταστάσεις.
«Ας υποθέσουμε ότι κάποιος έχει προγραμματίσει να υποβληθεί σε επέμβαση ή να ταξιδέψει στο εξωτερικό, όπου απαιτείται αρνητικό τεστ. Στις περιπτώσεις αυτές, καλό θα ήταν να επιστρέψει στην αυστηρή τήρηση των μέτρων για τουλάχιστον μία εβδομάδα. Αντίστοιχα, όταν ένα ζευγάρι περιμένει παιδί, τότε θα πρέπει να είναι προσεκτικό. Κι αυτό διότι, μεταξύ άλλων, εάν ο άντρας αποδειχθεί πως είναι θετικός στον κοροναϊό δεν θα μπορέσει να είναι μαζί της στο μαιευτήριο».
Τι άλλο έχει στην τσάντα της η κυρία Παπαευαγγέλου; Το αντισηπτικό φυσικά. «Η αντισηψία των χεριών είναι πολύ μεγάλο και κρίσιμο κεφάλαιο. Και δεν είναι επίκαιρο μόνο κατά την περίοδο της πανδημίας». Και τι δεν είχε ποτέ; Γάντια, καθώς δεν πιστεύει πως παρέχουν προστασία ισοδύναμη με την τήρηση του κανόνα «καθαρά χέρια».
Καθώς λοιπόν γίνεται αντιληπτό πως διανύουμε μια περίοδο όπου «όλα» επιτρέπονται, ένα ακόμα παράδοξο που ορισμένοι αντιμετωπίζουν όταν επιμένουν να φορούν μάσκα είναι κάποιοι άλλοι που κινούνται στον ίδιο χώρο να τους κοιτάζουν με… μισό μάτι.
«Επειδή ακριβώς μεταβαίνουμε σε μια περίοδο που οι καλές συνήθειες – όπως η χρήση μάσκας και η υγιεινή των χεριών – έπρεπε να μας έχουν γίνει συνείδηση, αλλά, από την άλλη πλευρά, ο βαθμός ελευθερίας έχει αυξηθεί σημαντικά, θα πρέπει να αποδεχόμαστε τη στάση του συνανθρώπου μας. Αυτοί που φοράνε μάσκα δεν θα πρέπει να σχολιάζονται και να στιγματίζονται, και το αντίστροφο» καταλήγει ο κ. Παρασκευής.