Τουρκικό προγεφύρωμα η Λιβύη - Ανησυχία από τους στενούς ενεργειακούς και στρατιωτικούς δεσμούς
Παράθυρο διαλόγου αναζητά η Αθήνα στην Τρίπολη, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση του Αμπντέλχαμιντ Ντμπέιμπα αναζητά δεκανίκια στην Άγκυρα προκειμένου να ισχυροποιήσει κατά το δυνατόν τη θέση της και να παραμείνει στην εξουσία. Η Τουρκία από την πλευρά της επιχειρεί εργαλειοποίηση της Λιβύης και τρόπους να ενισχύσει την επιρροή της στη χώρα με σειρά συμφωνιών.
Συμφωνίες οι οποίες αυξάνουν την ένταση και ανάμεσα σε Αθήνα και Τρίπολη, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνουν και την στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη. Αφού πέραν των τουρκολιβυκών «μνημονίων» για καθορισμό θαλασσίων ζωνών αλλά και για τις έρευνες για υδρογονάνθρακες τα μνημόνια κατανόησης για στρατιωτική συνεργασία, εκπαίδευση και στήριξη που έχουν υπογράψει με την Τουρκία τόσο η κυβέρνηση Σάρατζ όσο και η κυβέρνηση Ντμπέιμπα ισχυροποιούν τους δεσμούς των δύο χωρών.
Δίνουν δε στην Τουρκία λόγο και ρόλο ακόμα και για παρέμβαση επικαλούμενη τα συμφέροντα της Λιβύης, σε συνεννόηση σαφώς με την κυβέρνηση της χώρας.
Η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας
Σε αυτό το πλαίσιο η πρόσφατη ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ανανέωση της θητείας της UNSMIL η οποία υπενθυμίζει σαφώς τις αρμοδιότητες της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης και εκφράζει τη λύπη του γιατί δεν έχουν επιτευχθεί στόχοι σχετικά με τα άρθρα 1, 2 και 6, στο οποίο προβλέπεται ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να συνάπτει συμφωνίες που θα δεσμεύουν τη χώρα στο μέλλον και μπορεί να είναι επιβλαβείς για την εξωτερική πολιτική της χώρας, χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα θετική από την Ελλάδα.
Με διπλωματικές πηγές να υπογραμμίζουν ότι «η υπογραφή μεταξύ της κυβέρνησης της Τρίπολης και της Τουρκίας του «memorandum» για τους υδρογονάνθρακες εμπίπτει ακριβώς σε αυτή την κατηγορία».
Πιο συγκεκριμένα στο σχέδιο που υιοθετήθηκε γίνεται σαφής αναφορά τόσο στην ανάγκη διεξαγωγής εκλογών στη Λιβύη, με στόχο μία ενοποιημένη λιβυκή κυβέρνηση ικανή να κυβερνά σε ολόκληρη τη χώρα και να εκπροσωπεί ολόκληρο το λαό της. Ενώ την ίδια στιγμή υπογραμμίζεται ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας απορρίπτει ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βία ή μεγαλύτερες διαιρέσεις στη Λιβύη.
Με την Αθήνα να θεωρεί ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο για τους υδρογονάνθρακες είναι μεταξύ αυτών. Καθώς και κάθε προσπάθεια της Άγκυρας να παρασύρει την Τρίπολη σε ενέργειες για ανακήρυξη υφαλοκρηπίδας η οποία θα παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Αθήνας και χωρίς να προηγηθούν διαβουλεύσεις Ελλάδας – Λιβύης.
Οι προειδοποιήσεις Ντμπέιμπα στην Αθήνα αλά Τουρκία
Ωστόσο ένα ερώτημα που προκύπτει είναι αν Αθήνα και Τρίπολη αποφάσιζαν ακόμα και σε αυτή τη φάση να προχωρήσουν σε συνομιλίες για καθορισμό θαλασσίων ζωνών, πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό, δεδομένου ότι στην κυβέρνηση Ντπμπέιμπα δεν αναγνωρίζεται τέτοιου είδους αρμοδιότητα. Ένα υποθετικό ερώτημα που προς το παρόν ίσως δεν έχει λόγο να συζητηθεί.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, ακόμα και σε αυτό το αδιέξοδο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεφωνική συνομιλία του με τον αμερικανό ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν ζήτησε την αμερικανική διαμεσολάβηση για διάλογο Αθήνας – Τρίπολης. Και δη για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών.
Η κυβέρνηση Ντμπέιμπα ωστόσο έχει ήδη δηλώσει από τις 5 Οκτωβρίου, μετά την υπογραφή του νέου τουρκολιβυκού μνημονίου ότι δεν μπορεί να είναι αυτός που θα δώσει «το μερίδιο της Λιβύης σε άλλη χώρα.
Σε αυτό το θέμα δεν υποχωρούμε ούτε μια σπιθαμή». Αφήνοντας ανοιχτό ακόμα και το ενδεχόμενο ανακήρυξης υφαλοκρηπίδας χωρίς προηγούμενες διαβουλεύσεις με την Ελλάδα, αν και αναφέρθηκε στην ανάγκη προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο με την Ελλάδα, ο επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης, στην ίδια ομιλία υποστήριξε ότι «έχουμε διαφορά για τα περιφερειακά ύδατα μεταξύ Λιβύης και Κρήτης. Εκείνοι άρχισαν να κάνουν έρευνες σε αυτά και εμείς δεν το επιτρέπουμε. Εμείς θα συνεργαστούμε με τους φίλους μας και θα υπερασπιστούμε το δικαίωμα μας, το δικαίωμα της Λιβύης στα περιφερειακά ύδατα νότια της Κρήτης και στα ύδατα της Μεσογείου».
Η επέκταση των χωρικών υδάτων στην Κρήτη
Στην ατζέντα μπαίνει και το ζήτημα της επέκτασης των χωρικών υδάτων νότια και ανατολικά της Κρήτης στα 12 ναυτικά μίλια το οποίο φέρνει μετ’ επιτάσεως στο τραπέζι ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο για την κυβέρνηση, αυτή την περίοδο μοιάζει να είναι ένα χαρτί που θα μπορούσε να έχει αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Μία τέτοια κίνηση από την πλευρά της Αθήνας μπορεί να χαρακτηριστεί ως «αχρείαστη πρόκληση» από την πλευρά των συμμάχων, που θέλουν αποφυγή κάθε κίνησης που θα μπορούσε να υπονομεύσει την οριακή ηρεμία στην περιοχή.
Αν και λίγοι είναι αυτοί που όντως ποντάρουν στις πιθανότητες ενός «ατυχήματος» ή ενός «θερμού επεισοδίου» τα πολεμικά σενάρια συνεχίζονται με το Politico να κάνει αναφορά στις προειδοποιήσεις του ΥΠΕΞ, Νίκου Δένδια στους συμμάχους πως αν δεν καταδικαστεί εγκαίρως η ρητορική της Τουρκίας και υποτιμηθεί η σοβαρότητα του ζητήματος διακινδυνεύουν μία νέα κρίση όπως στην Ουκρανία.
Ο Ράιαν Τζιντζέρας καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο Naval Postgraduate School στην Καλιφόρνια αναφέρει στο Politico ότι μία στρατιωτική αναμέτρηση είναι τώρα πιο πιθανή, χωρίς να εννοεί ότι ο πόλεμος είναι προ των πυλών.
Για την Αθήνα το σημαντικότερο διακύβευμα όλων παραμένει η ψυχραιμία και η σαφής προσπάθεια να μην ακολουθήσει το δρόμο στον οποίο επιχειρεί να την παγιδεύσει η Άγκυρα και να τραβήξει πρώτη τη σκανδάλη.