Τα «αόρατα» παιδιά των νοσοκομείων - Συγκλονιστικές ιστορίες ανηλίκων
Νοσοκομείο Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού»: Δύο παιδάκια, γύρω στα τρία, τρέχουν στον διάδρομο του τρίτου ορόφου σέρνοντας μία ρόδα. Οι φωνές και τα γέλια τους σπάνε τη σιωπή της στολισμένης ενόψει των γιορτών πτέρυγας. Σε ένα διπλανό δωμάτιο, μια κοπέλα στην προεφηβεία βλέπει βαριεστημένα τηλεόραση ξαπλωμένη στο κρεβάτι. «Δεν είμαι άρρωστη. Είμαι εδώ με εισαγγελική εντολή», σπεύδει να εξηγήσει, σαν να απολογείται, κι ας μην καταλαβαίνει τι ακριβώς σημαίνει «εισαγγελική εντολή». Σε άλλον θάλαμο μία δασκάλα παραδίδει μαθήματα Αγγλικών σε ένα κοριτσάκι που την παρακολουθεί με αφοσίωση. «Ερχομαι και τους κάνω μάθημα κάποιες ώρες την εβδομάδα», λέει, χωρίς να θέλει να επεκταθεί. Το παράδειγμά της, άλλωστε, ακολουθούν αρκετοί εθελοντές που επιμένουν να μην ξεχνούν τα «αόρατα» παιδιά των νοσοκομείων.
Από λίγες εβδομάδες έως χρόνια
Στο «Αγία Σοφία» φιλοξενούνται 20 παιδιά με εισαγγελική εντολή, στο «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού» 37. Από βρέφη που μετρούν λίγες ώρες ζωής έως 16άρηδες. Θα μείνουν εκεί από μερικές εβδομάδες μέχρι και χρόνια. «Υπάρχουν παιδάκια με προβλήματα υγείας που δεν μπορούν να φιλοξενηθούν σε δομές γιατί χρειάζονται ιατρική παρακολούθηση. Το 90%, όμως, είναι υγιή», λέει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος των εργαζομένων στο «Αγία Σοφία» Δημοσθένης Κωνσταντόπουλος.
Στο νοσοκομείο φιλοξενούνται παιδιά παραβατικών γονέων και άλλα που λόγω προβλημάτων υγείας εγκαταλείφθηκαν πριν καλά-καλά ανοίξουν τα μάτια τους. «Υπάρχουν γονείς που λένε "δεν μπορώ να ανταπεξέλθω στις ανάγκες του παιδιού, θα το αφήσω εδώ". Τότε εμείς απευθυνόμαστε στον εισαγγελέα. Το ίδιο συμβαίνει και με παιδιά μεταναστών που δεν μπορούν να αναλάβουν την ανατροφή τους».
Οι ανήλικοι μπαίνουν σε δωμάτια μαζί με τους ασθενείς. «Φιλοξενίες και νοσηλείες μαζί», λένε οι γιατροί. Σε κάθε βάρδια, δύο νοσηλεύτριες προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες όλων. Νεογέννητα κλαίνε, μωρά κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον διάδρομο, νήπια ζητούν διαρκώς παιχνίδι. «Υπάρχουν παιδιά που έχουν μάθει εδώ μέσα να μιλούν και να περπατούν», περιγράφει ο πρόεδρος των εργαζομένων στο «Αγία Σοφία». Το προσωπικό ξεκλέβει λίγο χρόνο. «Τους διαβάζουμε παραμυθάκια, τους βάζουμε τραγουδάκια…».
Παραβατική συμπεριφορά
Συνήθως καλούνται να υποκαταστήσουν την οικογένεια, άλλες να παραστήσουν τους παιδονόμους και να εξασφαλίσουν ότι τα μεγαλύτερα - που έχουν αναπτύξει τάσεις φυγής - δεν θα εξαφανιστούν. «Πηδάνε τις μάντρες και το σκάνε… Το προσωπικό ασφαλείας μας ενημερώνει κι εμείς καλούμε την Αστυνομία», περιγράφουν οι γιατροί. Στο νοσοκομείο λειτουργεί γυμνάσιο με καθηγητές που βρίσκονται εκεί για τους μικρούς ασθενείς και τους φιλοξενούμενους. «Καταβάλουν φιλότιμες προσπάθειες. Τα περισσότερα παιδιά, όμως, δεν πηγαίνουν σχολείο. Δεν είναι εύκολα παιδιά. Τους λείπουν πολλά πράματα. Το ένα παρασύρει το άλλο και φτιάχνουν ομάδες», εξηγεί ο Δημοσθένης Κωνσταντόπουλος. «Μικρές συμμορίες στα προαύλια» θα τις χαρακτηρίσει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ Μιχάλης Γιαννάκος: «Οταν ενώνονται ανήλικοι με παραβατική συμπεριφορά γίνονται επιθετικά, όπως ακριβώς συμβαίνει και στον "έξω κόσμο"». Πριν λίγες μέρες, στο «Αγλαΐα Κυριακού» ένας 13χρονος απειλούσε τις νοσηλεύτριες με ακουαφόρτε, ενώ συνομήλικοί του σκότωναν την άπειρη πλήξη τους πειράζοντας τις φιάλες οξυγόνου. «Εχουμε επίσης καταγράψει περιστατικά με μαχαίρια, σουγιάδες και μικροκλοπές…».
Στις 16 Νοεμβρίου, όμως, μία πιο σκληρή είδηση επανέφερε τη χρόνια αυτή δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού στην επικαιρότητα: Ενας ανήλικος κατήγγειλε τη σεξουαλική παρενόχλησή του από 14χρονο στο «Αγλαΐα Κυριακού». Οπως αποκαλύφθηκε, το επτάχρονο θύμα εκμυστηρεύτηκε στη μητέρα του ότι ο 14χρονος τον απομόνωσε και προχώρησε σε ασελγείς πράξεις. Μάλιστα, κατά την έρευνα που ακολούθησε αποκαλύφθηκε ότι και μία 13χρονη φέρεται να κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον ίδιο ανήλικο, υπό την απειλή μαχαιριού. Για την υπόθεση διατάχθηκε ΕΔΕ, με τα αποτελέσματά της να αναμένονται…
Το προσωπικό δένεται με τα παιδιά
«Δεν υπάρχουν, βέβαια, μόνο σκληρά περιστατικά», τονίζουν οι εργαζόμενοι. Το προσωπικό του νοσοκομείου δένεται με τα παιδιά. Ο πρόεδρος των εργαζομένων θυμάται συγκινημένος μία παλιά ιστορία: «Είχαμε ένα παιδάκι που μεταφέρθηκε σε δομή και υποστήριζε συνέχεια ότι πονάει η κοιλιά του για να το φέρνουν στο νοσοκομείο και να μας βλέπει. Ερχόταν εδώ και μας έλεγε "δεν θέλω να φύγω, θα είμαι καλό παιδί, δεν θα ξανακάνω φασαρία". Νόμιζε ότι έφυγε γιατί ήταν άτακτος…».
Ο κόσμος στέλνει παιχνίδια και ρουχαλάκια, ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό για τα «αόρατα» παιδιά των διαδρόμων. Κάθε Χριστούγεννα βλέπουν τους γονείς των ασθενών να γεμίζουν τους θαλάμους και ζηλεύουν. «Εμείς δεν θέλουμε τα παιδιά στα νοσοκομεία. Θέλουμε το καλό τους. Λύση, όμως, δεν είναι ούτε οι δομές. Η καλύτερη δομή, είναι η κλειστή δομή», ξεκαθαρίζει ο Δημοσθένης Κωνσταντόπουλος, που επιμένει στην αξία της οικογένειας: «Οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι κοινωνικές υπηρεσίες προσπαθούν να ανιχνεύσουν αν κάποιο άτομο από το συγγενικό περιβάλλον -συνήθως γιαγιά, παππούς ή θείος - είναι κατάλληλο ώστε τα παιδιά να μεγαλώσουν μαζί του. Πρόκειται, όμως, για χρονοβόρα διαδικασία και τα παιδιά χάνουν χρόνο μέσα στα νοσοκομεία».
«Υπάρχους θέσεις φιλοξενίας αλλά δεν λειτουργούν λόγω έλλειψης προσωπικού», υποστηρίζει, από την πλευρά του, ο πρόεδρος ΠΟΕΔΗΝ. Εντούτοις, όπως σπεύδει να διευκρινίσει, αν και τα παιδιά εγγράφονται στην πλατφόρμα αναδοχής anynet.gr, η διαδικασία δεν μπορεί να ξεκινήσει όσο βρίσκονται εκεί. «Ενα μπράβο στους συναδέλφους που αντέχουν να νοσηλεύουν άρρωστα παιδιά και να φιλοξενούν παιδιά με εισαγγελική εντολή. Και μια έκκληση-μήνυμα προς το υπουργείο Δικαιοσύνης και τους εισαγγελείς που προσπαθούν να βοηθήσουν τα παιδιά, απομακρύνοντάς τα από ένα νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον: Δεν βοηθάτε με εισαγγελικές εντολές. Ερχονται για εξετάσεις και μένουν παγιδευμένα», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Μιχάλης Γιαννάκος.
Και στο «Αττικό», το τελευταίο εξάμηνο, φιλοξενούνται 11 παιδιά, με τα πέντε να είναι, μάλιστα, αδερφάκια. Δύο νοσηλεύτριες για 33 παιδιά, 22 ασθενείς και 11 παιδιά με εισαγγελική εντολή. Το 1/3 των κλινών της Παιδιατρικής Κλινικής καλύπτεται με προνοιακά περιστατικά. «Τα παιδιά αυτά κοιμούνται σε ράντζα γιατί στα κρεβάτια είναι τα άρρωστα», λέει ο εντατικολόγος-παθολόγος και πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων Μιχάλης Ρίζος. «Φεύγουν από το σπίτι γιατί το περιβάλλον κρίνεται ακατάλληλο. Είναι, όμως, κατάλληλο το περιβάλλον του νοσοκομείου; Να κοιμούνται σε ράντζα σε περίοδο πανδημίας», αναρωτιέται.
Μόνο στην Αθήνα μετρήσαμε 85 παιδιά σε νοσοκομεία: 37 στο Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού», 20 στο Παίδων «Η Αγία Σοφία», 17 στο Παίδων Πεντέλης και 11 στο «Αττικόν». Οι αριθμοί κάθε μέρα αλλάζουν. Ο πανελλαδικός αριθμός άγνωστος. Στην Πάτρα, η Παθολογική Κλινική του Καραμανδάνειου διαθέτει 45 κλίνες και τα φιλοξενούμενα παιδάκια είναι 10. Δηλαδή, το 1/5 των κλινών καταλαμβάνεται από υγιή παιδιά. Στη Θεσσαλονίκη, δε, η λύση που συχνά προκρίνεται είναι ακόμα χειρότερη: Αστυνομικοί «φυλάνε» σε βάρδιες τα παιδιά σαν να πρόκειται για κρατούμενους…