Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Γιατί το σκάνδαλο του Κατάρ ήταν αναπόφευκτο

Το σκάνδαλο του Κατάρ συνεχίζει να αποτελεί μία μαύρη σελίδα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όμως, κάποιοι αναλυτές αναφέρουν πως ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένο. Ο λόγος είναι ότι ο συγκεκριμένος θεσμός έχει κανόνες με πολλά «παραθυράκια», ενώ η επιβολή τους, σε περίπτωση παράβασης, είναι ακόμα πιο χαλαρή.

Πριν το σκάνδαλο αυτό, «σκάσει» στην πόρτα του Ευρωκοινοβουλίου, τα μέλη είχαν αντισταθεί σε αλλεπάλληλες προτάσεις για να ρίξουν περισσότερο φως στο έργο τους και απέκρουσαν την έλλειψη επιβολής των κανόνων που ήδη ισχύουν —  ενώ ταυτόχρονα επωφελούνται από προνόμια που πολλά κοινοβούλια ανεπτυγμένων χωρών δεν διαθέτουν.

Οι ευρωβουλευτές με δεύτερη και τρίτη δουλειά

Ως γνωστόν, οι ευρωβουλευτές λαμβάνουν περίπου 9.400 ευρώ το μήνα ακαθάριστα, αλλά έχουν την δυνατότητα να κατέχουν και δεύτερη (τρίτη, τέταρτη…) θέση εργασίας. Σύμφωνα με ανάλυση του Transparency International, το ένα τέταρτο των ευρωβουλευτών κάνει ακριβώς αυτό.

Για παράδειγμα, ο Ιταλός ευρωβουλευτής Σάντρο Γκόζι, πέραν του αξιώματος του, είχε άλλες 20 εργασιακές δραστηριότητες, οι οποίες του απέφεραν το συνολικό κέρδος των 360.000 ευρώ το χρόνο, σύμφωνα με τις φορολογικές του δηλώσεις.  Αργότερα, ένας βοηθός του Γκόζι είπε ότι αυτές οι δηλώσεις ήταν εσφαλμένες και οι αριθμοί που εμφανίζονται ήταν ανακριβείς. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι ο Γκόζι έχει 13 εργασιακές δραστηριότητες, κερδίζοντας έως και 5.988 ευρώ το χρόνο.

Η Διεθνής Διαφάνεια, σημειώνει πως η δυνατότητα αυτή των ευρωβουλευτών, ανοίγει την πόρτα σε κάθε είδους σύγκρουση συμφερόντων.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε ένα πίνακα με τα ονόματα όσων έχουν άλλη εργασία πέραν εκείνης του ευρωβουλευτή.

Το επίδομα ταξιδίων

Πέρα από τους μισθούς και την δυνατότητα άσκησης παράλληλης εργασίας, οι ευρωβουλευτές λαμβάνουν και μηνιαίο επίδομα ταξιδίου ύψους 4.700 ευρώ και επίδομα γενικών δαπανών ύψους 4.800 ευρώ.

Το επίδομα γενικών δαπανών διατίθεται για δαπάνες σε ενοικίαση γραφείων, στις συνδέσεις στο Διαδίκτυο και στην οργάνωση συναντήσεων. Ακόμη, ένα «παραθυράκι» που ψηφίστηκε από την ηγεσία του Κοινοβουλίου έδωσε την δυνατότητα στους ευρωβουλευτές να θεωρείται προαιρετική η παροχή αποδείξεων για τα χρήματα που έχουν ξοδέψει.

Οι ευρωβουλευτές αντιστάθηκαν επίσης στις εκκλήσεις να αναφέρουν όλες τις συναντήσεις τους με λομπίστες. Απαιτείται μόνο για τους επικεφαλής των επιτροπών και τους εισηγητές — και αυτές οι απαιτήσεις έχουν πολύ μικρά ποσοστά συμμόρφωσης.

«Χαλαρή» επιβολή κανόνων

Ακόμη και όταν οι ευρωβουλευτές πιαστούν επι τω έργω, είναι πολύ πιθανό να μην τιμωρηθούν καθόλου. Το Κοινοβούλιο έχει έναν Κώδικα Δεοντολογίας που περιγράφει λεπτομερώς τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν οι ευρωβουλευτές — αλλά η επιτροπή των ευρωβουλευτών που είναι επιφορτισμένη με την επιβολή των κανόνων συχνά, δεν το κάνει.

Το 2018, για παράδειγμα, ο Γερμανός ευρωβουλευτής Markus Ferber κατηγορήθηκε για σύγκρουση συμφερόντων. Ο τότε Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι «κατέληξε στο συμπέρασμα ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει παραβίαση του Κώδικα Συμπεριφοράς», σύμφωνα με δήλωση που είχε κάνει ένας βοηθός του.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας θητείας του Κοινοβουλίου, από το 2014 έως το 2019, μια συμβουλευτική επιτροπή διαπίστωσε ότι 24 ευρωβουλευτές είχαν παραβιάσει τον κώδικα δεοντολογίας, διαβιβάζοντας σύσταση για δράση στον πρόεδρο.

Οι παραβιάσεις κυμαίνονταν από τη μη ορθή αναφορά ταξιδιού στο εξωτερικό έως την κατάχρηση κεφαλαίων του Κοινοβουλίου, αλλά τελικά καμία δεν επικυρώθηκε επίσημα — μια απόφαση που ανήκει αποκλειστικά στα χέρια του προέδρου του Κοινοβουλίου. Σε περίπτωση που ο Πρόεδρος είχε εφαρμόσει τον Κώδικα, η μέγιστη τιμωρία θα ήταν η ανάκληση μέρους του μισθού τους για 30 ημέρες.

Οι νέοι κανόνες

Την Πέμπτη, οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν ένα ψήφισμα που έδωσε περισσότερους πόρους στο μητρώο διαφάνειας της ΕΕ – μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων που περιλαμβάνει ΜΚΟ, λομπίστες και εταιρείες, αλλά και τις δαπάνες τους. Όσοι υπερασπίζονται τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θέλουν να λένε ότι είναι ένα από τα πιο διαφανή κοινοβούλια στον κόσμο.

Εν τω μεταξύ, η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε αποφασιστικότητα για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας που θα αναλάβει να ελέγχει όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Το πρόβλημα για τη Metsola, το Κοινοβούλιο και για τους ευρωπαίους πολίτες γενικότερα, είναι ότι —όπως έχουν επανειλημμένα δείξει το Κοινοβούλιο και τα μέλη του— η διαφάνεια δεν ισοδυναμεί απαραίτητα με τη λογοδοσία και οι κανόνες πολλές φορές δεν επιβάλλονται.