Μπορεί ο σεισμός να σημάνει το τέλος του Ερντογάν;

Πιθανή είναι η αναβολή των εκλογών στην Τουρκία που ήταν προγραμματισμένες για τον Μάιο καθώς η καταστροφική κλίμακα του φονικού σεισμού της Δευτέρας που έχει αφήσει πίσω του πάνω από 17.000 νεκρούς φαίνεται πως αποτελεί ένα «χαστούκι» στη δημοτικότητά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου είχε ήδη διαβρωθεί από την αύξηση του κόστους ζωής και τον καταποντισμό της λίρας με τις δημοσκοπήσεις πριν τον καταστροφικό σεισμό να δείχνουν πως ο  Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε να αντιμετωπίσει την πιο δύσκολη κατάσταση εδώ και δύο δεκαετίες.

Ο Τούρκος πρόεδρος επιδιώκοντας να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία για τρίτη δεκαετία, δήλωσε τον περασμένο μήνα πως οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 14 Μαΐου.

Ωστόσο ο σεισμός και οι δυσκολίες εξαιτίας της τεράστιας καταστροφής στις 10 επαρχίες που επλήγησαν και έχουν τεθεί σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης για τρεις μήνες ίσως βάλει «φρένο» στα σχέδια του Ερντογάν με έναν Τούρκο αξιωματούχο να αφήνει ανοιχτό για πρώτη φορά το ενδεχόμενο αναβολής των εκλογών.

Με περισσότερους από 17.000 ανθρώπους να έχουν χάσει τη ζωή τους και ολόκληρες πόλεις να έχουν ισοπεδωθεί, όποιος κι αν είναι ο πολιτικός αντίκτυπος της καταστροφής, η υλικοτεχνική πρόκληση της διεξαγωγής εκλογών στις πληγείσες περιοχές είναι τεράστια.

Αναβάλλονται οι εκλογές;

Στην περιοχή που επλήγη από τους σεισμούς ζουν περίπου 13 εκατομμύρια άνθρωποι και εκατοντάδες χιλιάδες χρειάζονται κάπου να μείνουν αφού ο σεισμός κατέστρεψε τα σπίτια τους ή είναι πολύ επικίνδυνο να ξαναμείνουν σε αυτά.

«Είναι πραγματικά πολύ νωρίς να μιλάμε για τις εκλογές», δήλωσε ο Τούρκος αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας.

«Υπάρχει κατάσταση έκτακτης ανάγκης ήδη για τρεις μήνες. Το 15% του πληθυσμού ζει σε εκείνη την περιοχή, μια περιοχή που παράγει σχεδόν το 10% του ΑΕΠ», προσέθεσε.

Είπε ακόμα πως το κόμμα του Ερντογάν (AKP) και ο κοινοβουλευτικός του εταίρος, MHP θα εξετάσουν το θέμα, αλλά άφησε να εννοηθεί πως είναι πολύ νωρίς για να αποφασιστεί οτιδήποτε αμέσως μετά τον σεισμό και ενώ ο απολογισμός των νεκρών εξακολουθεί να αυξάνεται.

«Φαίνεται πως έχουμε βγει από την προεκλογική περίοδο στην οποία μπαίναμε. Θα εξετάσουμε τις εξελίξεις, αλλά αυτή τη στιγμή υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες στη διεξαγωγή εκλογών στις 14 Μαΐου», προσέθεσε ο αξιωματούχος.

Σε ανάλογο κλίμα είναι και ανάλυση του Economist που αναφέρει πως το ενδιαφέρον σταδιακά θα μετατοπιστεί από τις προσπάθειες διάσωσης και ανακούφισης των πληγέντων από τους φονικούς σεισμούς στον αντίκτυπο που θα έχουν στην πολιτική κονίστρα της Τουρκίας που βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο.

Σημειώνεται ειδικότερα ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος κυβέρνησε την Τουρκία για δύο δεκαετίες, αντιμετωπίζει εκλογές τον Μάιο που θα ήταν ήδη δύσκολες γι’ αυτόν, χάρη σε μια χειμαζόμενη οικονομία και έναν αχαλίνωτο πληθωρισμό που οδηγήθηκε σε δυσθεώρητα ύψη εξαιτίας των ανόητων νομισματικών του πολιτικών.

Όμως τώρα οι ψηφοφόροι θα καταγράψουν την αντίδρασή του στον σεισμό και θα αναρωτηθούν  γιατί η κυβέρνησή του δεν έκανε περισσότερα για να προετοιμαστεί για μια τέτοια καταστροφή μετά τον σεισμό του 1999.

Άνοδος και πτώση με σεισμούς;

Υπάρχει μια τραγική ειρωνεία σε όλο αυτό, υπογραμμίζει το περιοδικό. Ο Ερντογάν ανέβηκε στην εξουσία μετά τη νίκη του στις εκλογές το 2002 όταν το νέο του κόμμα, Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), ανέτρεψε ένα κατεστημένο που κυβέρνησε αναποτελεσματικά την Τουρκία μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1983.

Προηγήθηκε η αδύναμη απάντηση της τότε κυβέρνησης στον σεισμό του 1999 και ο λανθασμένος χειρισμός ενός οικονομικού κραχ το 2001, που συνέτειναν στην αίσθηση ότι χρειαζόταν αλλαγή, με αποτέλεσμα το ΑΚP να καταλάβει τελικά τα δύο τρίτα των εδρών στο κοινοβούλιο.

Τώρα ο Ερντογάν αντιμετωπίζει παρόμοιες συνθήκες, σημειώνει το περιοδικό, δηλαδή μια οικονομική κρίση και μια ανθρωπιστική και οι ψηφοφόροι θα τον κρίνουν βάσει του τρόπου που θα τις έχει χειριστεί.

Σημειώνεται ότι η κατάρρευση τόσων πολλών κτιρίων στην Τουρκία -σχεδόν 6.000, σύμφωνα με την κυβέρνηση- θα απαιτήσει έλεγχο. Θα προκύψουν στοιχεία ότι οι συμβουλές των ειδικών αγνοήθηκαν και οι οικοδομικές προδιαγραφές παραβιάστηκαν, ενώ διεφθαρμένοι ή ανίκανοι επόπτες σφύριζαν αδιάφορα.

Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικονομικής άνθησης που έκανε τον Ερντογάν δημοφιλή κατά την πρώτη δεκαετία του στην εξουσία ήταν η άνθηση του κατασκευαστικού τομέα, αν και τα περισσότερα από τα κτίρια που κατέρρευσαν είχαν χτιστεί πριν αναλάβει τα καθήκοντά του.

Είχε δύο δεκαετίες για να προετοιμαστεί για έναν μεγάλο σεισμό, καθώς δεν είναι μυστικό ότι η Τουρκία βρίσκεται σε ένα από τα πιο ενεργά ρήγματα του κόσμου.

Στο ναδίρ η δημοτικόητα του Ερντογάν

Τα ποσοστά δημοφιλίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του κόμματός του έχουν φτάσει στο ναδίρ. Μετά τον σεισμό, ο πρόεδρος κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε δέκα νότιες επαρχίες, διάρκειας τριών μηνών, σχεδόν μέχρι την παραμονή των εκλογών.

Αναμφίβολα υπάρχουν πρακτικοί λόγοι που υπαγορεύουν αυτή την απόφαση, αλλά η όλη κατάσταση μπορεί επίσης να διευκολύνει τον Ερντογάν προκειμένου να βάλει φρένο στην κριτική ή τη δραστηριότητα της αντιπολίτευσης.

Και πράγματι, η πρόσβαση στο Twitter έχει περιοριστεί αφού οι άνθρωποι το χρησιμοποίησαν για να επικρίνουν την απάντηση της κυβέρνησης στους σεισμούς. Και μπορεί τώρα να φτάσει στο σημείο να αναβάλει τις εκλογές.

«Η Τουρκία έμπαινε ήδη σε μια δύσκολη περίοδο, παρατηρεί το περιοδικό, και η τεκτονική των πλακών μόλις την έκανε ακόμα πιο επικίνδυνη», καταλήγει το δημοσίευμα του Economist.

Ο «φόρος του σεισμού» και η οργή των πολιτών

Ήδη η κοινή γνώμη στην Τουρκία βράζει με πολλούς να αναρωτιούνται που πήγαν τα έσοδα από τον «φόρο σεισμού» που επιβλήθηκε από την τουρκική κυβέρνηση μετά τον μεγάλο σεισμό του 1999, που προκάλεσε τον θάνατο πάνω από 17.000 ανθρώπων.

Η κριτική στον Ερντογάν ιδιαίτερα από την αντιπολίτευση είναι σφοδρή για το γεγονός πως στα 20 χρόνια διακυβέρνησής του δεν έγινε τίποτα για να αποτραπεί ο όλεθρος.

Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος κάνει λόγο πως ήταν μία καταστροφή που δεν γινόταν να προβλεφθεί και αναφέρθηκε σε «προβοκάτορες».

Οι επικρίσεις για την ανταπόκριση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης της Τουρκίας στον σεισμό αυξάνονται και ενδεικτική ήταν η κριτική που άσκησε ο Τούρκος δημοσιογράφος Τζαν Ντουντάρ, που ζει στο εξωτερικό και καταδικάστηκε ερήμην σε φυλάκιση 27 ετών με κατηγορίες κατασκοπίας και της βοήθειας σε τρομοκρατική οργάνωση.

Όπως ανέφερε ο Ερντογάν ανήλθε στην εξουσία στον απόηχο του σεισμού του 1999 και μπορεί να οδηγηθεί στην έξοδο από τον τελευταίο.

«Ο Ερντογάν ανήλθε στην εξουσία στον απόηχο του σεισμού του 1999, φαίνεται πως θα φύγει στον απόηχο του σεισμού του 2023», ανέφερε ο Ντουντάρ σε ένα βίντεο στο Twitter.

«Αυτός ο σεισμός που έχει κοστίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους θα τον θάψει μέσα στα συντρίμμια», συμπλήρωσε.