«Γενική επιστράτευση» για φτώχεια και κλιματική αλλαγή
Συνολικά 3,4 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, έως το 2030: τόσα πρέπει να δαπανούν, σύμφωνα με υπολογισμούς ειδικών του ΟΗΕ, οι αναπτυσσόμενες χώρες, πέραν της Κίνας, προκειμένου να αντιμετωπίσουν καύσωνες, ξηρασίες και πλημμύρες, αλλά και να ξεφύγουν από τη φτώχεια, απαλλασσόμενες ταυτόχρονα από τα ορυκτά καύσιμα και προστατεύοντας το περιβάλλον.
Αφού βίωσαν μία «παγκοσμιοποίηση των ευκαιριών», κατά τη διάρκεια της οποίας η ακραία φτώχεια μειώθηκε μέσα σε τριάντα χρόνια στο ήμισυ, οι αναπτυσσόμενες χώρες διανύουν σήμερα μία «παγκοσμιοποίηση των κρίσεων», με την πανδημία της Covid-19, κατόπιν τον πόλεμο στην Ουκρανία, που αυξάνει τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, συν πολλές κλιματικές καταστροφές, συν την κρίση χρέους που διαγράφεται στον ορίζοντα - τουλάχιστον 60 χώρες βρίσκονται σε κατάσταση ή κίνδυνο υπερχρέωσης.
Οι χώρες του επονομαζόμενου Παγκόσμιου Νότου είναι θύματα κρίσεων για τις οποίες δεν ευθύνονται. Το χάσμα ανάμεσα σε Βορρά και Νότο ουδέποτε ήταν μεγαλύτερο. Η μη τήρηση ήδη ανειλημμένων υποσχέσεων, από την πλευρά των πλούσιων χωρών, ενισχύει την οργή και τη δυσφορία των φτωχότερων. Και φυσικά, οι εντάσεις αξιοποιούνται από τη Ρωσία.
Μία διέξοδο από αυτό το τέλμα επιχειρεί να δώσει η διήμερη «Σύνοδος Κορυφής για ένα Νέο Παγκόσμιο Χρηματοπιστωτικό Σύμφωνο» που ξεκίνησε χθες στο Παρίσι, με τη συμμετοχή 40 αρχηγών και κυβερνήσεων, ανάμεσά τους περίπου 20 αφρικανοί ηγέτες, και συνολικά 1.500 συμμετεχόντων, από διεθνείς οργανισμούς, κυβερνητικούς θεσμούς, καθώς και την κοινωνία των πολιτών.
Μιλώντας κατά την έναρξη της συνόδου ο οικοδεσπότης, Εμανουέλ Μακρόν, κήρυξε «γενική επιστράτευση» ζητώντας ένα «σοκ δημόσιας χρηματοδότησης» για την αντιμετώπιση της φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής.
«Εχουμε ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που αποτελεί προϊόν μιας συναίνεσης του παρελθόντος», και που «αναμφίβολα δεν προχωράει πλέον αρκετά γρήγορα, δεν είναι πλέον επαρκώς κατάλληλο και πρέπει να ευθυγραμμιστεί εκ νέου με τους στόχους μας», δήλωσε αναφερόμενος στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική που γεννήθηκε από τις συμφωνίες Μπρέτον Γουντς το 1944, με τη δημιουργία του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Βαριά καρδιά και ελπίδα
«Ηρθαμε στο Παρίσι σήμερα με βαριά καρδιά, αλλά και ελπίδα», δήλωσε από την πλευρά της η πρωθυπουργός των Μπαρμπέιντος, και επικεφαλής της φιλόδοξης «Πρωτοβουλίας Μπρίτζταουν» για την καταπολέμηση των παγκόσμιων ανισοτήτων και τη μεταρρύθμιση του πολυμερούς δανεισμού, Μία Μότλεϊ. Μεταξύ των παρόντων στο Παλέ Μπρονιάρ, πρώην έδρα του Χρηματιστηρίου του Παρισιού, ο κινέζος πρωθυπουργός Λι Τσιάνγκ, ο σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν, ο βραζιλιάνος πρόεδρος Λούλα ντα Σίλβα, ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς, καθώς και οι επικεφαλής του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα και Ατζάι Μπάνγκα αντίστοιχα.
Οδικός χάρτης
Από τους δύο τελευταίους ήρθαν οι δύο πρώτες σημαντικές ανακοινώσεις της συνόδου, κι ας μην αναμένονταν σε αυτήν τόσο συγκεκριμένες αποφάσεις παρά μάλλον ένας «οδικός χάρτης».
Ο νέος πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας ανακοίνωσε μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση των χωρών που πλήττονται από φυσικές καταστροφές, περιλαμβανομένης και μιας αναστολής της αποπληρωμής του χρέους τους.
Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, από την πλευρά της, ανακοίνωσε πως επιτεύχθηκε ο στόχος των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων για νέα κεφάλαια, μέσω της αναδιοχέτευσης «ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων» (ενός διεθνούς αποθεματικού περιουσιακού στοιχείου) των πλούσιων χωρών προς τις ευάλωτες χώρες.
Στα χαρτιά βρισκόταν επίσης μία συμφωνία αναδιάρθρωσης του χρέους της Ζάμπια, τρία χρόνια μετά την (ουσιαστική) χρεοκοπία της, και κατόπιν σκληρών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στη Δύση και την Κίνα, τον μεγαλύτερο πιστωτή της.
Υπό συζήτηση τελούσε επίσης μία ιδέα επιβολής διεθνούς φόρου στις εκπομπές άνθρακα από τη ναυτιλία - δύο εβδομάδες πριν από κρίσιμη σύνοδο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού. Ο κόσμος του Μπρέτον Γουντς είναι ετοιμοθάνατος, σε αυτό συμφωνούν όλοι. Ο νέος κόσμος, ωστόσο, δεν έχει ακόμα αναδυθεί.