Γάζα: Γράφουν και σβήνουν πάνω στα ερείπια – Ποιοι κινούν τα νήματα
Ηνωμένες Πολιτείες και Ισραήλ καταστρώνουν ήδη εναλλακτικά σχέδια για την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας, γράφοντας και σβήνοντας πάνω στα ερείπιά της. Τα διάφορα σενάρια θα περιλαμβάνονται και στην ατζέντα των συζητήσεων που θα έχει ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν, ο οποίος ξεκινά από σήμερα νέα περιοδεία στην περιοχή, προγραμματίζοντας να επισκεφθεί Ισραήλ, Ιορδανία, αλλά και Τουρκία.
Σύμφωνα με το Bloomberg, τρία είναι τα πιθανότερα από όσα έχουν πέσει μέχρι στιγμής στο τραπέζι – χωρίς, πάντως, να δίνονται λεπτομέρειες ή να αποκλείεται στην πορεία αυτά να αλλάξουν, κάτι που σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθεί τόσο από την πορεία όσο και από τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων, καθώς και από μια σειρά άλλων παραγόντων. Σύμφωνα δε με την Ουάσιγκτον, όλα συνοδεύονται από την ανάγκη ίδρυσης ενός παλαιστινιακού κράτους, έστω κι αν το πώς θα συμβεί αυτό είναι για την ώρα απολύτως θολό.
Πολυεθνική δύναμη
Το πρώτο σενάριο προβλέπει την ανάπτυξη στην περιοχή μιας πολυεθνικής δύναμης, στην οποία είναι πολύ πιθανό να συμμετέχουν Αμερικανοί, Βρετανοί, Γερμανοί και Γάλλοι. Το δεύτερο αφορά την παρουσία μιας ειρηνευτικής δύναμης, ανάλογης με αυτή η οποία επιβλέπει στη Χερσόνησο του Σινά την τήρηση της συμφωνίας που υπέγραψαν το 1979 στο Καμπ Ντέιβιντ το Ισραήλ με την Αίγυπτο. Το τρίτο και τελευταίο έχει να κάνει με την υπαγωγή της Λωρίδας στην προσωρινή εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών, κάτι που διασφαλίζει και τη μέγιστη δυνατή διεθνή νομιμοποίηση.
«Δεν μπορούμε να έχουμε μια επιστροφή σε μια κατάσταση στην οποία η Χαμάς θα διοικεί τη Λωρίδα της Γάζας (…) Δεν μπορούμε να έχουμε ούτε το Ισραήλ να ελέγχει και να διοικεί τη Γάζα», είπε την Τετάρτη ο Μπλίνκεν, για να προσθέσει: «Μεταξύ αυτών των δύο έχουμε μια σειρά εκδοχών, τις οποίες εξετάζουμε στενά, όπως κάνουν και άλλες χώρες». Αλλά και ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι παραδέχθηκε πως οι ΗΠΑ συζητούν για το μέλλον της Γάζας, υπογραμμίζοντας ότι «εάν αυτό συνεπάγεται κάποιας μορφής διεθνή παρουσία, είναι κάτι που το συζητάμε» – αν και ξεκαθάρισε πως «δεν υπάρχουν ούτε σχέδια ούτε πρόθεση να αναπτυχθούν αμερικανικά στρατεύματα στη Γάζα, τώρα ή στο μέλλον».
Η απαραίτητη προϋπόθεση
Οσο για τη θέση που κρατά το Ισραήλ σε αυτές τις διεργασίες, ενδεικτική είναι η δήλωση την οποία έκανε ο Οφίρ Φαλκ, σύμβουλος επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής του Μπενιαμίν Νετανιάχου: «Αρκετές επιλογές εξετάζονται για την ημέρα μετά τη Χαμάς. Προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για όλες είναι, όμως, να συντριβεί η Χαμάς. Αφού αυτό συμβεί, τα σενάρια βασίζονται στο γεγονός ότι η Γάζα θα αποστρατιωτικοποιηθεί».
Παράλληλα, ωστόσο, καθώς το Ισραήλ γνωρίζει ότι «κλειδί» για την επόμενη ημέρα είναι η Αίγυπτος, προσπαθεί να βρει τρόπους να την προσεγγίσει και να τη δελεάσει. Σύμφωνα με τον ιστότοπο Ynet, μία από τις προτάσεις που ετοιμάζεται να ρίξει στο τραπέζι είναι η διαγραφή μεγάλου μέρους του δημόσιου χρέους της Αιγύπτου προς το ΔΝΤ και πλούσια αραβικά κράτη. Είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας, αλλά απαιτείται και η βοήθεια ισχυρών «παικτών», με πρώτες τις ΗΠΑ.
Μόνιμη μετεγκατάσταση
Αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών της – σε βαθμό, μάλιστα, που να κατατάσσεται δεύτερη πίσω από την Ουκρανία σε επίπεδο κινδύνου να κηρύξει στάση πληρωμών. Ετσι, υπάρχει η ελπίδα ο Αμπντελφατάχ αλ Σίσι να συμφωνήσει για το άνοιγμα των συνόρων στην περιοχή της Ράφα, ώστε να δεχθεί μεγάλο αριθμό (εκατοντάδες χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια) παλαιστίνιων προσφύγων από τη Γάζα.
Η πρόταση αυτή δείχνει να συνάδει σε μεγάλο βαθμό και με το σχέδιο που παρουσίασε το υπουργείο Πληροφοριών του Ισραήλ, το οποίο προβλέπει τη μόνιμη μετεγκατάσταση του συνόλου του πληθυσμού της Γάζας, κάπου 2,5 εκατομμυρίων ανθρώπων δηλαδή, στο Σινά και σε εγκαταστάσεις που θα κατασκευαστούν εκεί. Υπενθυμίζεται ότι το σχετικό δεκασέλιδο κείμενο απορρίπτει άλλα δύο σενάρια – αφενός την υπαγωγή της Λωρίδας στην ευθύνη της Παλαιστινιακής Αρχής (κάτι που οι ΗΠΑ φέρονται να επιθυμούν), αφετέρου τη συγκρότηση μιας νέας τοπικής δομής εξουσίας που δεν θα έχει σχέση με τη Χαμάς.
Η εμπλοκή της Αθήνας
Επίσης, με βάση αυτό το σχέδιο, ζητείται η βοήθεια της Ουάσιγκτον προκειμένου να πειστούν και άλλες χώρες – συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων ευρωπαϊκών, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα – να δεχθούν στο έδαφός τους και να φιλοξενήσουν σημαντικό αριθμό Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας.
Στο μεταξύ, πάντως, διαφωνίες υπάρχουν στο Ισραήλ όσον αφορά τη στάση που πρέπει να τηρηθεί απέναντι στην Παλαιστινιακή Αρχή και τον πρόεδρό της, τον 87χρονο Μαχμούντ Αμπάς. Αρκετοί θεωρούν ότι πρέπει να τηρηθούν ανοιχτοί δίαυλοι και όσο το δυνατόν καλύτερες σχέσεις. Για τον λόγο αυτό, δε, πιέζουν για το «ξεπάγωμα» κονδυλίων ύψους 190 εκατ. δολαρίων που προέρχονται από τη συλλογή φόρων από τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Οχθη και προορίζονται για τη λειτουργία της Αρχής – κάτι, όμως, που συναντά την άρνηση του ακραίου υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς.
Η Χαμάς, τέλος, απέρριψε χθες όλα τα σενάρια μελλοντικής διακυβέρνησης της Γάζας χωρίς αυτήν.