Στο εξωτερικό, αδελφές μου, στο εξωτερικό!

Πού θα ήθελαν δηλαδή να πάει κοτζάμ πρώην πρωθυπουργός για Χριστούγεννα με την οικογένειά του, στους Κορυσχάδες; Φυσικά προτίμησε τη Βιέννη ο Αλέξης Τσίπρας για τις οικογενειακές διακοπές του, αφού είχε την οικονομική δυνατότητα! Δεν κατάλαβα γιατί σκανδαλίζονται ορισμένοι από την επιλογή του. Εξάλλου, η επίσκεψη στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Αψβούργων έχει πάντα και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, εφόσον ο επισκέπτης συνοδεύεται από τα παιδιά του. Τα πηγαίνει στα μουσεία και τα ανάκτορα, στα μνημεία και τις πινακοθήκες και, έτσι, ανοίγουν οι πνευματικοί και οι μορφωτικοί ορίζοντες των παιδιών. Αποκτούν μια βιωματική σχέση με το ευρύτερο πολιτισμικό και πολιτικό σύνολο στο οποίο και εμείς ανήκουμε και το ονομάζουμε Ευρώπη. Διευρύνεται ο κόσμος τους μέσα από αυτά τα ταξίδια και μειώνεται ο κίνδυνος ωριμάζοντας να παγιδευτούν στον υπέροχο κόσμο του Υπαρκτού Ελληνισμού.

Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας αυτών των ταξιδιών είναι ο λόγος (ή το άλλοθι – δεν έχει σημασία) για τον οποίο έχουν γίνει πλέον συνήθεια στα ανώτερα αστικά στρώματα αυτές οι οικογενειακές εκδρομές σε ιστορικές πρωτεύουσες της Ευρώπης. Τουλάχιστον όσο τα παιδιά είναι ακόμη σε ηλικία που υποχρεωτικά ακολουθούν τους γονείς τους και, βεβαίως, προτού ξεκινήσει η εφηβεία, οπότε γίνονται ανυπόφορα. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η δυνατότητα των ανώτερων αστικών στρωμάτων (στα οποία, με εισοδηματικά κριτήρια τουλάχιστον, ανήκει και ο κ. Τσίπρας, ας μη γελιόμαστε…) είναι μια απόδειξη της προόδου που πέτυχε η Δύση χάρη στον καπιταλισμό – τον εξημερωμένο και ελεγχόμενο από την κοινοβουλευτική δημοκρατία, για να εξηγούμεθα.

Τηρουμένων των αναλογιών, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό που ήταν, στις αρχές του 19ου αιώνα, προνόμιο μόνο των ευγενών και απαραίτητο συμπλήρωμα των σπουδών τους, το λεγόμενο «grand tour», δηλαδή ένα μεγάλο ταξίδι στις πηγές τους ευρωπαϊκού πολιτισμού, σήμερα είναι μέσα στις δυνατότητες μιας οικογένειας της ανώτερης εισοδηματικά τάξης. Το «grand tour» σήμερα γίνεται σταδιακά, ξεκινάει από νωρίς και εντάσσεται στον εκπαιδευτικό προγραμματισμό της οικογένειας, μαζί με τα δίδακτρα των σχολείων, τις ξένες γλώσσες και τα συναφή. Και μη νομίζετε ότι είναι λίγοι αυτοί που έχουν τη συγκεκριμένη δυνατότητα. Η μεσαία τάξη ευημερεί και διευρύνεται όταν η οικονομία είναι σε καλά χέρια, όπως σήμερα. Το αποδεικνύει, νομίζω, η περίπτωση του κ. Τσίπρα και η ταξιδιωτική επιλογή του για τα Χριστούγεννα.

Οφείλω να σημειώσω, πάντως, ότι στην πρόοδο αυτή συνέβαλε και το ΠΑΣΟΚ. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον τίτλο του πρωτοσέλιδου της «Αυριανής» το 1984, την εποχή της παντοδυναμίας της: «Στο εξωτερικό για τα Χριστούγεννα τα λαμόγια!». Για μέρες αυτός ο τίτλος ήταν το αστείο της παρέας μου, από αυτά που τα αναφέρεις και τους πιάνει όλους νευρικό γέλιο. Και όμως, ύστερα από μόλις 15 χρόνια, η Νέα Υόρκη είχε γίνει ο αγαπημένος προορισμός των κυριών των υπουργών του ΠΑΣΟΚ για τα Χριστούγεννα. Δεν μιλάμε φυσικά για Λονδίνα, Παρίσια κ.λπ., αυτά ήταν πια για τους hoi polloi.

Πολύ καλά έκανε, λοιπόν, ο κ. Τσίπρας και πήγε την οικογένεια στη Βιέννη για τα Χριστούγεννα. Για το Πάσχα θα συνιστούσα Βερολίνο ή Μόναχο, εφόσον το οικογενειακό «grand tour» βρίσκεται σε φάση εξερεύνησης του γερμανόφωνου κόσμου. Ωστόσο, επειδή το ανέφερα στην αρχή, ενδιαμέσως θα μπορούσε κάποια στιγμή να περάσει και από τους Κορυσχάδες, όπου ο Πρόεδρος της Βουλής εγκαινίασε το Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Αν όχι για άλλο λόγο, επειδή το έργο, που έγινε δαπάναις της Βουλής, αποφασίστηκε και ξεκίνησε επί προεδρίας Νικολάου Βούτση. Κάποια στιγμή, λοιπόν, ανάμεσα στα Χριστούγεννα και το Πάσχα, ας πεταχτεί να το δει. Μόνος του, εννοείται, όχι με τα παιδιά. Αυτά τα καημένα δεν φταίνε σε τίποτα.

Παρεμπιπτόντως, στο εξωτερικό, συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη, πέρασε τα Χριστούγεννα και η κυρία Πόπη Τσαπανίδου, η οποία, αφού διέπλευσε τον Ατλαντικό (όχι με τον ποιητικό τρόπο του Νίκου Εγγονόπουλου, αλλά με το κρουαζιερόπλοιο «Queen Mary II»), συνεχίζει, ούτως ειπείν, με φόρα την εξερεύνηση του Νέου Κόσμου. Ωστόσο, το δικό της ταξίδι ανήκει σε μια τελείως διαφορετική κατηγορία. Δεν είναι εκπαιδευτικό, είναι μάλλον χωνευτικό-ιαματικό, με την έννοια ότι τη βοηθά να χωνέψει τη συμφορά που μόνη της επέλεξε για τον εαυτό της. Περαστικά, εύχομαι…