Η Ευρώπη είναι η ταχύτερα θερμαινόμενη ήπειρος
Αναλάβετε δράση τώρα, διαφορετικά η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει καταστροφικές ζημιές στην Ευρώπη. Αυτό είναι το ωμό μήνυμα που έστειλαν οι επιστήμονες στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης χθες στην πρώτη έκθεση για τους κλιματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει το μπλοκ από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ). Η Ευρώπη είναι η ήπειρος που θερμαίνεται πιο γρήγορα στον κόσμο, με τις θερμοκρασίες να αυξάνονται περίπου στο διπλάσιο σε σύγκριση με τον παγκόσμιο ρυθμό. Οι κλιματικοί κίνδυνοι απειλούν την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια, τα οικοσυστήματα, τις υποδομές, τους υδάτινους πόρους, την οικονομική σταθερότητα και την υγεία των ανθρώπων.
Τα συμπεράσματα
Ας δούμε τα πέντε πιο σημαντικά συμπεράσματα της πρώτης αξιολόγησης κλιματικού κινδύνου της ΕΕ.
Η Νότια Ευρώπη πλήττεται περισσότερο. Η ηπειρωτική περιοχή που είναι πιο ευάλωτη στις κλιματικές επιπτώσεις – ιδιαίτερα την ακραία ζέστη και την ξηρασία – είναι η Νότια Ευρώπη. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης αντιμετωπίζουν ήδη έναν «κρίσιμο» κίνδυνο αποτυχίας των καλλιεργειών ή κακής συγκομιδής και «ουσιαστικές» απειλές για τον ενεργειακό τους εφοδιασμό λόγω υψηλότερων θερμοκρασιών και παρατεταμένων ξηρασιών, προειδοποιεί η έκθεση. Η ανθρώπινη υγεία κινδυνεύει περισσότερο στον Νότο – και όχι μόνο λόγω της ίδιας της ζέστης. Ο καπνός από τις συχνές πυρκαγιές είναι μια «μείζονα απειλή για την υγεία» και τα κουνούπια που μεταφέρουν ασθένειες αποκαλούν πλέον την περιοχή σπίτι. Οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα αντιμετωπίζουν σημαντικούς κινδύνους. Τα κύματα καύσωνα τείνουν να μειώνουν την παραγωγικότητα. Οι κλιματικές καταστροφές «μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένα φορολογικά έσοδα, αυξημένες κρατικές δαπάνες, χαμηλότερες αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας και αυξημένο κόστος δανεισμού».
Εκλογές και μετά αποφάσεις. Η προετοιμασία για την κλιματική αλλαγή απαιτεί τεράστιες επενδύσεις επί δεκαετίες, πολύ πέρα από τα όρια του εκλογικού κύκλου της Ευρώπης, αλλά η έκθεση δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι πρέπει να αναληφθεί δράση τώρα. Οι ερευνητές αξιολόγησαν 36 κινδύνους για το κλίμα σε πέντε θεματικούς τομείς-οικοσυστήματα, τρόφιμα, υγεία, υποδομές και οικονομία και χρηματοδότηση. Η Κομισιόν θα παρουσιάσει την αντίδρασή της σχετικά με το έγγραφο σήμερα. Σύμφωνα με προσχέδιο που είδε το Politico, υπάρχουν προτροπές προς τις κυβερνήσεις να δράσουν και περιέχει λίγες συγκεκριμένες προτάσεις. Ωστόσο, προσφέρει μια δυσοίωνη προειδοποίηση ότι η λειψυδρία θα μπορούσε να προκαλέσει συγκρούσεις στην Ευρώπη.
Η αποκατάσταση της φύσης δεν είναι προαιρετική. Η ανάγκη για δράση είναι πιο έντονη στα φυσικά οικοσυστήματα της Ευρώπης. Οι παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές αντιμετωπίζουν ήδη «κρίσιμες» απειλές, προειδοποιεί η αξιολόγηση, καθώς η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τις μη βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης και τη βιομηχανική ρύπανση. Η έκθεση προτρέπει κυρίως τις Βρυξέλλες και τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν τους υφιστάμενους ή τους μελλοντικούς νόμους – συγκεκριμένα τον πολυσυζητημένο Νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, που στοχεύει να αποκαταστήσει το 20% της ξηράς και της θάλασσας της ΕΕ έως το 2030.
Η γεωργία πρέπει να αλλάξει – όπως και η διατροφή. «Η πολιτική και η διακυβέρνηση της ΕΕ πρέπει να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο» στο να καταστεί βιώσιμη η παραγωγή τροφίμων, γράφουν οι ερευνητές, προσθέτοντας: «Η μείωση της ρύπανσης από γεωργικές και βιομηχανικές δραστηριότητες θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την προστασία των οικοσυστημάτων της Ευρώπης από την κλιματική αλλαγή». Δηλαδή πρέπει να ληφθούν σημαντικά μέτρα για τη γεωργία ώστε να προσαρμοστεί σε υψηλότερες θερμοκρασίες και πιο ακανόνιστα μοτίβα βροχοπτώσεων προκειμένου να διασφαλισθεί η επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη λειψυδρία εν μέρει με στροφή προς πιο φυτική διατροφή, προτείνουν οι ερευνητές, καθώς έτσι θα «μειωθεί η κατανάλωση γλυκού νερού για την παραγωγή τροφίμων».
Προστασία από την άνοδο των θαλασσών. «Ο επιταχυνόμενος ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας και η εκθετική αύξηση των κινδύνων πλημμύρας που προκύπτουν απαιτούν περισσότερη δράση τώρα» προειδοποιούν οι ερευνητές. Οι παράκτιες πλημμύρες και οι καταιγίδες θα γίνουν πιο συχνές και πιο σοβαρές, προστίθεται, «με δυνητικά καταστροφικές επιπτώσεις στον πληθυσμό, τις υποδομές και τις οικονομικές δραστηριότητες της Ευρώπης». Ενα υψηλό επίπεδο υπερθέρμανσης του πλανήτη θα μπορούσε να προκαλέσει πάνω από 1 τρισεκατομμύριο ευρώ σε ετήσιες οικονομικές ζημιές που σχετίζονται με τις πλημμύρες μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με την αξιολόγηση.