Αν ξεχνάς που πάρκαρες το αυτοκίνητό σου μην ανησυχήσεις – Τι εξηγεί ειδικός στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια
Φεύγοντας από το σπίτι τους, πολλοί έχουν την υποψία ότι δεν έκλεισαν το μάτι της κουζίνας, ενώ άλλοι δεν θυμούνται που στάθμευσαν το αυτοκίνητό τους. Πρόκειται για περιστατικά απώλειας μνήμης που πολλούς τους ανησυχούν. Μήπως όμως δεν πρέπει να βιαζόμαστε να πηγαίνει ο νους μας στο χειρότερο;
Αναμφίβολα, εάν δινόταν η ευκαιρία στον καθένα θα επέλεγε να είχε μια καλύτερη μνήμη.
Ωστόσο, ο καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια Τσάραν Ράγνκανατ ενθαρρύνει τον κόσμο να διατηρήσει μια τέτοια προοπτική.
Στο νέο του βιβλίο Why We Remember: The Science of Memory and How It Shapes Us, ο δρ. Ραγνκάναθ λέει ότι όλοι παλεύουμε με τη μνήμη κάποια στιγμή, αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτής της απώλειας μνήμης και της πιο εκφυλιστικής απώλειας μνήμης.
Στο βιβλίο του ο Τσάραν Ράγνκανατ διερευνά το γεγονός ότι η λήθη δεν είναι ανησυχητική. «Αντί να πολεμάμε την επιλεκτικότητα της μνήμης σε μια μάταιη προσπάθεια να θυμηθούμε περισσότερα, μπορούμε να αποδεχθούμε ότι είμαστε σχεδιασμένοι να ξεχνάμε και να χρησιμοποιούμε την πρόθεση για να καθοδηγήσουμε την προσοχή μας, ώστε να θυμόμαστε τι έχει σημασία».
«Τις περισσότερες φορές δεν είναι πρόβλημα μνήμης, είναι αυτό που θα έλεγα αποτυχία ανάκτησης. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες όταν τις χρειαζόμαστε. Μερικές φορές χρειαζόμαστε τη σωστή ένδειξη για να το βρούμε, μερικές φορές δεν μπορεί να βρεθεί επειδή οι αναμνήσεις ανταγωνίζονται μεταξύ τους».
«Αν κάποιος με ρωτούσε τι συνιστά μια πολύ ικανή μνήμη, θα έλεγα ότι είναι σε θέση να έχουμε πρόσβαση στις πληροφορίες που είναι σημαντικές»
«Οι άνθρωποι που έχουν πιο σοβαρές διαταραχές μνήμης συχνά αγωνίζονται να αφήσουν νέες αναμνήσεις. Αντί να μην θυμούνται το όνομα κάποιου που μόλις γνώρισαν, μπορεί να μην θυμούνται καθόλου ότι γνώρισαν αυτό το άτομο. Κατά μέσο όρο, τα άτομα με τυπικές αναμνήσεις το βρίσκουν πιο εύκολο να θυμούνται πρόσφατα γεγονότα παρά γεγονότα από παλιά, αλλά τα άτομα με διαταραχές μνήμης έχουν το αντίθετο πρόβλημα».
Και ενώ ο Ράγνκανατ αναγνωρίζει ότι ορισμένοι τύποι μνήμης μπορεί να αποδυναμωθούν λόγω ηλικίας –ιδίως όταν είναι να θυμηθούμε ένα συγκεκριμένο γεγονός- υπάρχουν μερικοί υπερήλικες που έχουν έντονη μνήμη μέχρι τα τελευταία τους χρόνια.
Ένα ξεκάθαρο μήνυμα του Ινδού επιστήμονα
Ο Τσάραν Ράγνκανατ συνεχίζει εξηγώντας ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι μια μηχανή απομνημόνευσης, είναι μια μηχανή σκέψης. Μας βοηθά να κατανοήσουμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε.
«Είναι σχεδιασμένος για οικονομία και για να αναπτύσσει γρήγορα μνήμες για να κατανοήσει το παρόν και να επικεντρωθεί στο μέλλον. Για να επιτύχουμε αυτούς τους στόχους, δεν μπορούμε να κουβαλάμε αναμνήσεις για κάθε στιγμή της ζωής μας. Αν κάποιος με ρωτούσε τι συνιστά μια πολύ ικανή μνήμη, θα έλεγα ότι είναι σε θέση να έχουμε πρόσβαση στις πληροφορίες που είναι σημαντικές για εμάς και να ανακαλούμε γεγονότα της ζωής που έχουν κατά κάποιο τρόπο νόημα.
«Υπάρχουν ορισμένοι άνθρωποι που έχουν τη λεγόμενη φωτογραφική μνήμη και είναι συνήθως ειδικοί σε έναν συγκεκριμένο τομέα, όπως μεγάλοι σκακιστές ή επαγγελματίες μπασκετμπολίστες, με την ικανότητα να δημιουργούν ζωντανές, λεπτομερείς αναμνήσεις σχετικές με την πείρα τους. Αλλά από ό,τι γνωρίζω, κανείς δεν έχει ποτέ αναφερθεί ότι έχει ολοκληρωμένη φωτογραφική μνήμη για τα πάντα. Και για να είμαι ειλικρινής, δεν θα το ευχόμουν αυτό σε κανέναν».
Το μήνυμα του Ράγνκανατ είναι ξεκάθαρο προτρέποντας μας να μην ανησυχούμε για όσα δεν θυμόμαστε και εστιάζουμε στο παρόν.
«Η ζωή είναι μικρή», λέει. «Η παροδική φύση της μνήμης μπορεί να κάνει τη ζωή να φαίνεται πολύ πιο σύντομη. Τείνουμε να σκεφτόμαστε τη μνήμη ως κάτι που μας επιτρέπει να κρατάμε το παρελθόν, ενώ στην πραγματικότητα ο ανθρώπινος εγκέφαλος σχεδιάστηκε για να είναι πιο απλά ένα αρχείο των εμπειριών μας. Η αμνησία (forgetting) δεν είναι αποτυχία της μνήμης, [αλλά] είναι συνέπεια διαδικασιών που επιτρέπουν στον εγκέφαλό μας να δίνει προτεραιότητα στις πληροφορίες που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε και να κατανοήσουμε τον κόσμο» σημειώνει ο ίδιος.
«Μπορούμε να παίξουμε ενεργό ρόλο στη διαχείριση της αμνησίας κάνοντας προσεκτικές επιλογές στο παρόν, προκειμένου να επιμεληθούμε ένα πλούσιο σύνολο αναμνήσεων που θα πάρουμε μαζί μας στο μέλλον».
Με πληροφορίες από Telegraph