Πώς «σπάει» η Ευελπίδων – Ο νέος δικαστικός χάρτης της χώρας

Ο δικαστικός χάρτης αλλάζει άρδην το σκηνικό στο δικαστικό σύστημα και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, που παρουσίασε βήμα-βήμα τις μεταρρυθμίσεις, έχει επενδύσει στο νέο νομοσχέδιο για τη βελτίωση του δείκτη στον χρόνο απονομής της δικαιοσύνης προς όφελος των πολιτών.

Παράλληλα δεν παραγνωρίζει την άμεση αντανάκλαση που θα έχει και στην επενδυτική εικόνα της χώρας, καθώς στο τέλος της τετραετίας με βάση τον σχεδιασμό της κυβέρνησης εκτιμάται ότι ο συνολικός χρόνος έκδοσης τελεσίδικης απόφασης στην Ελλάδα θα έχει μειωθεί από τις 1.482 μέρες που είναι σήμερα σε 637 μέρες αγγίζοντας τον μέσο όρο των χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

«Σήμερα, ενοποιούμε τους πρωτοβάθμιους δικαστές, με αναβάθμιση των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες, αφήνοντας πίσω μας την παρωχημένη, αντιπαραγωγική και αχρείαστη διάκρισή τους. Στέλνουμε στην πρώτη γραμμή μάχης 1.000 περίπου πρώην ειρηνοδίκες, οι οποίοι με κατάλληλη κατάρτιση θα μπορούν να κάνουν πλέον το σύνολο της δουλειάς των πρωτοδικών και να δικάζουν ταυτόχρονα ποινικές και πολιτικές υποθέσεις.

Ετσι με την ενοποίηση διπλασιάζεται η «δεξαμενή» των δικαστών και θα υπάρχουν πλέον συνολικά 2.100 πρωτοδίκες, με καταλυτική επίδραση στην ταχύτητα έκδοσης των πρωτοβάθμιων αποφάσεων» τόνισε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, πριν παραδώσει τη «σκυτάλη» στον υφυπουργό Γιάννη Μπούγα, στον οποίο – όπως είπε – ανήκει η σύλληψη της ιδέας να προχωρήσει «εδώ και τώρα» αυτή η ιστορική μεταρρύθμιση, που μπορεί να λειτουργήσει ως «η ατμομηχανή» στον χώρο των μεταρρυθμίσεων στα δικαστήρια».

Ολες οι αλλαγές

Μέσα στα επόμενα λεπτά με σύμμαχο τους αριθμούς και τα στατιστικά στοιχεία ο υφυπουργός Δικαιοσύνης έδωσε τις «συντεταγμένες» λειτουργίας του δικαστικού συστήματος με βάση τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις.

Υπό αυτό το πρίσμα το Πρωτοδικείο της Αθήνας, αρχής γενομένης από το επόμενο δικαστικό έτος, δηλαδή από τον Σεπτέμβριο του 2024,… σπάει σε επιμέρους, καθώς πέρα από το Κεντρικό – Μητροπολιτικό με έδρα την Ευελπίδων για τα ποινικά τμήματα και τη Λουκάρεως (εκεί που στεγάζεται σήμερα το Ειρηνοδικείο) για τις αστικές υποθέσεις θα λειτουργούν και τρία ακόμα περιφερειακά Πρωτοδικεία με έδρες το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι, με στόχο από 1/1/2026 να λειτουργούν με πλήρη αρμοδιότητα.

Αντίστοιχα στον Πειραιά, εκτός από το Κεντρικό Πρωτοδικείο που θα στεγαστεί στο νέο δικαστικό μέγαρο, θα λειτουργήσουν δύο περιφερειακά Πρωτοδικεία, με έδρα την Καλλιθέα και τα Μέγαρα, ενώ θα διευρυνθεί η αρμοδιότητα του Πρωτοδικείου Πειραιά όπου θα υπάγονται υποθέσεις των παράκτιων δήμων, ώστε να αποσυμφορηθεί το Πρωτοδικείο της Αθήνας από τον μεγάλο όγκο των υποθέσεων.

Με την προτεινόμενη ενοποίηση του πρώτου βαθμού, δηλαδή των ειρηνοδικών με τους πρωτοδίκες:

n

Ορίζονται 56 κεντρικά Πρωτοδικεία και 7 παράλληλες έδρες αυτών.

n

Καταργούνται τα 63 Ειρηνοδικεία που βρίσκονται στις έδρες των 63 Πρωτοδικείων (56 Ειρηνοδικεία των κεντρικών εδρών και 7 Ειρηνοδικεία των παράλληλων εδρών). Τα κτίριά τους θα χρησιμοποιούνται ως χώροι του Πρωτοδικείου.

n

Από τα εναπομείναντα 91 Ειρηνοδικεία, τα 48 αναβαθμίζονται σε περιφερειακές έδρες Πρωτοδικείου και τα υπόλοιπα 43 καταργούνται τελείως.

n

Διπλασιάζεται ο αριθμός των Δικαστών Πρώτου Βαθμού, που θα φτάσουν συνολικά τους 2.000.

Ως προς τη χωροταξική διαμόρφωση των δικαστικών σχηματισμών, ο Γ. Μπούγας αναφέρθηκε σε δύο βασικούς κανόνες του νομοσχεδίου: «Ο πρώτος κανόνας προβλέπει ένα Κεντρικό Πρωτοδικείο για κάθε Περιφερειακή Ενότητα και ο δεύτερος ότι σύνορα και νησιά για εθνικούς λόγους δεν επηρεάζονται». Για τον λόγο αυτό στις περιφερειακές Ενότητες:

α) Εβρου διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Αλεξανδρούπολης και Ορεστιάδας,

β) Πέλλας διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Εδεσσας και Γιαννιτσών,

γ) Κυκλάδων διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Σύρου και Νάξου και

δ) Δωδεκανήσου διατηρούνται όπως είναι σήμερα τα Πρωτοδικεία Ρόδου και Κω.

Οι οργανικές θέσεις δικαστών, εισαγγελέων και δικαστικών υπαλλήλων κάθε περιφερειακής ενότητας μεταφέρονται στο Κεντρικό Πρωτοδικείο. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι οι δικαστικοί υπάλληλοι αντιδρούν στο νέο δικαστικό χάρτη έχοντας ήδη προχωρήσει σε κινητοποιήσεις δηλώνοντας την αντίθεσή τους.

Για την ενοποίηση του πρώτου βαθμού, προβλέπεται η δημιουργία παράλληλης ειδικής επετηρίδας όπου οι Ειρηνοδίκες – δικαστές πρώτου βαθμού πλέον – εξελίσσονται έως τον βαθμό του Προέδρου Πρωτοδικών. Από την ειδική επετηρίδα προβλέπεται, κατόπιν αίτησής του, η μετακίνηση δικαστή (πρώην ειρηνοδίκη) στο τέλος της γενικής επετηρίδας μετά από θέσπιση συγκεκριμένων κριτήριων, αξιολόγηση και απόφαση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου. Τέλος, τις προτάσεις της εν όψει της ψήφισης του νομοσχεδίου για το δικαστικό χάρτη κατέθεσε χθες στο υπουργείο η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων.