Δύο κρίσιμες αλλαγές στις συντάξεις
Νέες αλλαγές δρομολογούνται στο ασφαλιστικό σύστημα. Η πρώτη αφορά την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, αλλά μόνο για τους νέους συνταξιούχους, από την 1η Ιανουαρίου 2025. Η δεύτερη αφορά σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας κατά 1,5 έτος στο διάστημα 2027-2030 που θα επιφέρει μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης στις συντάξεις και επιμήκυνση του χρόνου ασφάλισης.
Οσον αφορά τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων θα επέλθει στους μη μισθωτούς από αλλαγές στις ασφαλιστικές εισφορές, αλλά και στο ύψος των συντάξιμων αποδοχών από το 2025 και μετά, καθώς θα λαμβάνεται ως δείκτης αναφοράς η μεταβολή των μισθών. Η αλλαγή αυτή έχει θεσμοθετηθεί από το 2020. Ωστόσο, η εφαρμογή της θα ξεκινήσει από το επόμενο έτος. Ηδη, στο υπουργείο Εργασίας έχει συγκροτηθεί η αρμόδια Επιτροπή, η οποία θα συνεργαστεί με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ) για τον καθορισμό του συγκεκριμένου δείκτη.
Ο δείκτης θα λαμβάνει υπόψη τη μεταβολή των μισθών από το 2002 και μετά. Με βάση το αποτέλεσμα που θα προκύπτει, θα καθορίζεται εάν οι νέες συντάξεις θα είναι υψηλότερες ή χαμηλότερες από τις τωρινές. Ανάλογες επιπτώσεις θα έχουν οι αλλαγές και στις ασφαλιστικές εισφορές των μη μισθωτών. Σήμερα ο υπολογισμός των αυξήσεων στις συντάξεις γίνεται βάσει του πληθωρισμού. Η στροφή προς τον δείκτη μεταβολής των μισθών φέρνει στο προσκήνιο μια νέα παράμετρο, η οποία αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τόσο το ύψος των συντάξεων όσο και τις ασφαλιστικές εισφορές.
Υπενθυμίζεται ότι το 2023 και το 2024 είχαν αυξηθεί οι συντάξεις κατά 7,5% και 3%, αντίστοιχα. Επίσης, καταγράφηκαν και δύο ανάλογες αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές των μη μισθωτών ασφαλισμένων (9,6% το 2023 και 3,5% το 2024). Το νέο μοντέλο δεν θα έχει επίδραση στις καταβαλλόμενες συντάξεις, αλλά θα επηρεάζει το ύψος των νέων συντάξεων, που θα προκύψουν από το 2025 και μετά. Ο νόμος προέβλεπε την εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης από το 2021, αλλά επειδή δεν μπορούσε να τον προσδιορίσει η ΕΛΣΤΑΤ πήρε αναβολή για να εφαρμοστεί από 1ης/1/2025.
Με το σημερινό σύστημα υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών οι ασφαλισμένοι κερδίζουν μόνον τις χρονιές που ο πληθωρισμός είναι υψηλός. Με την αλλαγή που θα ισχύσει από το 2025, οι ασφαλισμένοι που θα βγουν στα έτη 2025-2028 θα πάρουν μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη, καθώς θα υπολογιστεί με μισθούς αυξημένους κατά 4,5% με 5% ετησίως.
Ορια ηλικίας
Σε ό,τι αφορά τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, σύμφωνα με το πιθανότερο σενάριο των ειδικών της κοινωνικής ασφάλισης, αναμένεται μικρή (κατά 1,5 έτος) και σταδιακή, από το 2027 έως το 2030, ενδεχόμενη αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω της πίεσης που ασκεί το δημογραφικό και η γήρανση του πληθυσμού. Οι διεθνείς οργανισμοί εκτιμούν ότι το 2030 η χώρα μας θα πρέπει να το αυξήσει κατά ενάμισι έτος στα 68,5 έτη για την πλήρη, ενώ για την πρόωρη συνταξιοδότηση κατά ένα έτος και τρεις μήνες, στα 63,5 έτη.
Μάλιστα για τις γυναίκες, λόγω του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής, υποδεικνύει αύξηση του ορίου ηλικίας το 2030 κατά έναν μήνα περισσότερο, στα 68,6 και στα 63,6 έτη για πρόωρη συνταξιοδότηση. Πάντως η κυβέρνηση αποκλείει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο αλλαγών μέχρι το 2027 αφού η χώρα μας βρίσκεται σήμερα στην κορυφή των χωρών της ΕΕ όσον αφορά το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης αλλά και τη μέση πραγματική ηλικία αποχώρησης από τον ενεργό εργασιακό βίο.
Η πρώτη αύξηση των ορίων ηλικίας λόγω του προσδόκιμου ζωής τοποθετείται στο διάστημα 2027-2030 και θα επηρεάσει τα όρια για πλήρη και για μειωμένη σύνταξη. Οπως δηλώνει ο αρμόδιος υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου «έγινε πρόσφατα η εξέταση και οι διαφοροποιήσεις ήταν μηδαμινές. Αυτός είναι και ο λόγος που μέχρι το 2027 δεν πρόκειται να γίνει καμία μεταβολή στα όρια αυτά».