Գերմանահայ համայնքը քաղաքականապես հասուն չէ. ցավոք, այսօր մեկնարկած ընտրություններում քվեարկության միասնական որոշում չունի. Ազատ Օրդուխանյան
Չնայած այն բանին, որ Գերմանիայում ներկայումս կա 40 հայկական կազմակերպություն ու միություն` անգամ թեկնածուներ ու կուսակցականներ այսօր Գերմանիայում մեկնարկած խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերի կազմում, գերմանահայ շուրջ 100 հազարանոց համայնքը չունի նախապատվելիք կուսակցության օգտին քվեարկելու վերաբերյալ միասնական որոշում: Tert.am-ի հետ զրույցում այս մասին հայտնեց Գերմանահայոց Կենտրոնական Խորհրդի նախկին նախագահ Ազատ Օրդուխանյանը` ընդգծելով.
«Յուրաքանչյուր կազմակերպություն, միություն, անհատ, ինքն է որոշում՝ ըստ իր հայացքների, ճաշակի ու գաղափարների՝ ում ձայն տալ: Գերմանահայ համայնքում ընդհանուր որոշում չկա, ցավոք»։
Ազատ Օրդուխանյանը նշեց, որ ճիշտ չի համարում այս մոտեցումը. «Ցանկալի կլիներ, եթե համայնքն ընդհանուր հայտարարի գար և ընդհանուր կուսակցության վրա շեշտադրում աներ»:
Նրա տեղեկացմամբ՝ համայնքը քաղաքական հասունության պակաս ունի, վերը նշվածի պատճառը համայնքի բազմաբղետ, բազմաշերտ ու բազմաբնույթ լինելն է:
Հիշեցնենք, որ այսօր Գերմանիայում մեկնարկած խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցող կուսակցություններից, ըստ exit poll-ի արդյունքների, առաջին եռյակում են` Անգելա Մերկելի Քրիստոնյա-դեմոկրատական միությունը, Մարտին Շուլցի Սոցիալ-դեմոկրատական և աջակողմյան–պոպուլիստական «Այլընտրանք Գերմանիայի համար» կուսակցությունը։ Մասնակից կուսակցությունների թվում են ձախակողմյան և աջակողմյան ուժեր, ազատ դեմոկրատների ու «կանաչների» կուսակցությունները:
Ընդունված կարծիք կա, որ այս ընտրություններում մեծ դերակատարություն է ունենալու Գերմանիայում բնակվող թուրքական համայնքը, որոնց, հիշեցնենք, Ստամբուլում օգոստոսի 18-ին կայացած աղոթքից հետ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը կոչ արեց չքվեարկել Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելի և նրա դաշնակից կուսակցության օգտին:
Ըստ Ազատ Օրդուխանյանի, այնուամենայնիվ, գերմանահայ համայնքից շատերը կքվեարկեն Գերմանիայում բնակվող թուրքերին հակառակ քվեարկության սկզբունքով: Այսինքն՝ հենց Մերկելի ու դաշնակիցների օգտին:
«Մանավանդ, որ Բունդեսթագի՝ Հայոց Ցեղասպանության որոշումը ահագին գոհացրեց հայերին: Կարելի է քննադատաբար վերաբերել Հռչակագրի որոշ կետերին, բայց, ընդհանուր առմամբ, միևնույն է դա առաջընթաց էր Հայ դատի պաշտպանության համար: Ասեմ, որ հայերն ավանդաբար ձայն են տալիս քրիստոնյա-դեմոկրատներին, որտեղ հայերն ամենաշատն են ներկայացված: Նաև առավոտյան զանգեր ունեցանք մեկս մյուսի հետ և պարզ է, որ մերոնցից շատ –շատերն էլ ձայն կտան «կանաչներին»` Մեր Հայ դատի պաշտպան Օզեմիրի ղեկավարած: Ինչ վերաբերում է ավելի շատ թուրքամետ քաղաքականություն վարող սոցիալ-դեմոկրատներին, ապա այնտեղ հայերը քիչ են և հայերի համար ցանկալի կուսակցություն չեն»,- ավելացրեց գերմանահայը:
Անդրադառնալով Էրդողանի կոչին` Ազատ Օրդուխանյանը նախ նկատեց, որ իրականում Գերմանիայում թուրքական համայնքի թիվն ուռճացված է, հետևաբար, նաև՝ Գերմանիայում թուրքական գործոնի դերն է մի փոքր միֆականացված:
«Կարծում եմ՝ էթնիկ թուրքերն այստեղ 700-800 հազարից չեն անցնում, քանի որ գերմանական վիճակագրական վարչությունը թուրք է համարում Թուրքիայից եկած բոլոր քաղաքացիներին` ոչ միայն էթնիկ ծագում ունեցողներին: Դրանով էլ գերմանական վիճակագրությունը շատ տարբերվում է մեր պատկերացրած վիճակագրությունից»,- ասաց Ազատ Օրդուխանյանը` ընդգծելով, որ Գերմանիայում բնակվում է 400 հազար քուրդ, որոնց ևս վերագրում են թուրք ազգությունը, այն դեպքում, երբ քրդերն իրենց պայքարում են թուրքերի դեմ:
Գերմանահայոց Կենտրոնական Խորհրդի նախկին նախագահը կարծում է`Էրդողանի կոչը ոչ բոլոր թուրքերի վրա է ազդելու:
Հարցին`հայերի քվեարկության ելակետը միայն Ցեղասպանությո՞ւնն է ու դրա նկատմամբ գերմանական քաղաքական ուժերի դիրքորոշումները, թե՞ նրանց հետաքրքրում են այլ աշխարհաքաղաքական հարցեր ևս, օրինակ՝ տվյալ քաղաքական ուժի դիրքորոշումը Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցների վերացման հարցում և այլն, Ազատ Օրդուխանյանը, պատասխանեց. «Արդեն իսկ նշեցի, որ համայնքը բազմաշերտ է. այստեղ հայեր կան Թուրքիայից, Իրանից, Իրաքից, Սիրիայից, Լիբանանից, Ռուսաստանից, Ուկրաինայից: Վերջիններիս՝ Ուկրաինայից, Ռուսաստանից, մասամբ նաև Հայաստանից Գերմանիա գաղթած հայերի համար Ձեր ասած գործոնը բավականին որոշիչ է, Թուրքիայից և Իրանից եկածների համար՝ ոչ»:
Հիշեցնենք, որ այսօրվա քվեարկության արդյունքների հիման վրա կձևավորվի նոր կառավարություն և կնշանակվի Գերմանիայի կանցլեր, սակայն որոշ քաղաքագետների գնահատականներով` ի դեմս «Այլընտրանք Գերմանիայի համար» կուսակցության կարող է լրջորեն վտանգվել, այսպես կոչված, «մեծ կոալիցիայի» գոյությունը: Կամ` առնվազն երկրի ներսում քաղաքական ուժերի դասավորությունը, ընդհուպ` ձևավորվելիք հնարավոր կոալիցիաների շատ հաշվարկներ հնարավոր է՝ ուղղակի չարդարանան:
Ըստ փորձագետների՝ այս ընտրությունների «քինդեր սյուրպրիզը» դառնալու թիվ 1 հավակնորդը՝ «Այլընտրանք Գերմանիայի համար» կուսակցությունը: Աջակողմյան և պոպուլիստական այս քաղաքական ուժը, ինչպես հայտնի է, պոտենցիալ ընտրողների համակրանքը փորձում է շահել` ավելի շատ հանդես է գալով ոչ այնքան գաղափարական-ծրագրային դիրքորոշումներով, որքան «ընդվզմամբ»: Առաջին հերթին՝ Գերմանիայում գործող քաղաքական «իսթեբլիշմենթին» այլընտրանք ու մարտահրավեր լինելու նկատառումներով:
Սա, ըստ վերլուծաբանների, Գերմանիայում ներկայումս բավականին պահանջարկված է:
Ազատ Օրդուխանյանը կարծում է, որ գերմանահայերի որևէ շերտ այս կուսակցության օգտին հազիվ թե քվեարկի:
Նրա տվյալներով ու հաշվարկներով՝ Գերմանիայում ներկայումս բնակվում է շուրջ 100 հազար հայ, որոնց 70 տոկոսը քրիստոնյա է, իսկ 20-25 տոկոսը կամ 20-25 հազարն՝ իսլամացված: