«Մեծ-մեծ» ծրագրերի մասին խոսելու և ավելորդ ծախսեր անելու փոխարեն պետք է կառուցել նորմալ ճանապարհներ. Արա Պապյանը՝ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս նախագծից Հայաստանի դուրս մնալու մասին
«Մոդուս Վիվենդի» կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ և դիվանագետ Արա Պապյանի խոսքով՝ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթգծի շահագործումը քաղաքական ծրագիր էր ի սկզբանե: Նա Tert.am-ի հետ զրույցում հիշատակեց, որ դրա կառուցման գաղափարն առաջ քաշվեց Թուրքիայի կողմից 1990-ականներին, իսկ 2007թ. դրա շուրջ համաձայնագիր ստորագրվեց:
«Եվ չնայած բոլոր հոռետես կանխատեսումներին, բոլոր մեծ ծախսերին, ժամկետների տեղափոխումներին, այնուամենայնիվ երկաթգիծը սկսեց գործել և առաջիկայում թափ կհավաքի: Սա ուղղված է Հայաստանը շրջափակելու քաղաքականությունը խորացնելուն: Նման երկաթգծի օգտագործումն արդեն ի չիք է դարձնում բոլոր հնարավորությունները Հայաստանի տարածքով՝ մասնավորապես Զանգեզուրի տարածքով երկաթգիծ կառուցելը, որը կա և ունի իր շարունակությունը, որովհետև Բաքուն փորձում է կառուցել Բաքու-Աստարա- Ռեշտ երկաթգիծը: Ես ասել եմ, հիմա էլ կրկնում եմ, իմ տպավորությամբ՝ հակամարտությունն այլևս Արցախի շուրջ չէ, արդեն մեկուկես տասնամյակ է՝ Ադրբեջանի հիմնական քաղաքականությունը Հայաստանը մաշեցնելու, թուլացնելու ճանապարհն է, և այս երկաթուղին այդ քայլերից մեկն է»,- նշեց նա:
Արա Պապյանը պատահական չհամարեց, որ վերոնշյալ իրադարձությանը հաջորդեց Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի այցն Իրան և Իրանի և Ադրբեջանի նախագահների հետ երկաթգիծ կառուցելու մասին բանակցությունները:
«Պուտինի այս այցը նվիրված է Ադրբեջան-Իրան-Ռուսաստան երկաթգծի ամբողջականացմանը: Իրանն արդեն ավարտել և ավարտին է հասցրել Թեհրան-Ղազվին-Ռեշտ երկաթգիծը: Մնացել է Ռեշտից դեպի Աստարա քաղաքները միացնելու գիծը: Իսկ այդ երկաթգիծն էլ կհանձնվի, անկախ նրա ծախսատար լինելուց և Իրանի պնդումներից, թե փող չկա»,- ասաց նա՝ նկատելով, որ Ադրբեջանը կփորձի եղած ֆինանսական խնդիրները լուծել, քանի որ ունի նպատակ Հայաստանը շրջափակման մեջ պահելու:
Ըստ դիվանագետի՝ Հայաստանը, որպեսզի կանխեր այսօր ստեղծվող իրավիճակը, պետք է պարբերաբար հանդես գար առաջարկներով, պետք է առաջարկեր ապաշրջափակել Նախիջևանի երկաթգիծը:
«Ցավոք սրտի, այսօր Հայաստանի իշխանություններն առավել շատ խոսում են, քան ցանկանում են գործ անել: Ինչ-որ ծրագրերի մասին էր խոսք գնում, որ Զանգեզուրի վրայով երկաթգիծ պետք է անցներ: Ես ասում էի, որ դա անհնարին ծրագիր է, բարդ խնդիր է: Այսօր արդեն՝ Բաքու-Աստարա-Ռեշտի շահագործումից հետո այն անիմաստ կդառնա»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ պարզապես պետք է այն 1 միլիարդ դոլարը, որ Հայաստանը վարկ վերցրեց «Հյուսիս-հարավ» ճանապարհը կառուցելու համար, նպատակին ծառայեցնեինք,- չպետք է ուտեինք փողը, պետք է կառուցեինք ճանապարհը, այդպես գոնե կկարողանայինք այդ հատվածով մեծ բեռնատարների միջոցով իրականացնել բեռնափոխադրումը»:
Արա Պապյանը հիմա էլ շարունակում է անիրատեսական համարել Հայաստան-Իրան երկաթգծի կառուցումը: Նա նշեց, որ Զանգեզուրից դեպի Իրան երկաթգիծ կառուցելը տեխնիկապես բազմաթիվ դժվարությունների առջև է կանգնեցնելու:
«Երբ արդեն կա Իրանից դեպի Ադրբեջան կամ Վրաստան, կամ դեպի Ռուսաստան գնացող գործող ճանապարհ, ո՞վ արդեն փող կդնի և կկառուցի Իրան-Հայաստան երկաթգիծը: Դրա իմաստը ո՞րն է»,- ասաց նա:
Նրա խոսքով՝ «մեծ-մեծ» ծրագրերի մասին խոսելու և ավելորդ ծախսեր անելու փոխարեն՝ պետք է կառուցել նորմալ ճանապարհներ:
«Այդ դեպքում մենք կհայտնվենք այդ ճանապարհների ճյուղերից մեկի վրա»,- ասաց նա:
Ըստ նրա՝ պետք է դնել իրատեսական ծրագրեր և փորձել դրանք իրականացնել: Հայաստանը, տարածաշրջանում եղած գործընթացների մաս լինելու համար, ըստ նրա, պետք է մրցունակ լինի, զարգացնի իր տնտեսությունը, պայքարի կոռուպցիայի դեմ, ստեղծի գիտելիքահեն տնտեսություն:
«Պետք է ստեղծել նորմալ, օրինապաշտ երկիր՝ օրենքի առջև բոլորի հավասարությամբ: Այդ դեպքում երկիրը կզարգանա, կծաղկի: Չեք ստեղծի, չենք ունենա երկիր: Իրանը հանուն մեզ իր շահերը չի զոհաբերի, Վրաստանը ևս հանուն մեզ իր շահերը չի զոհաբերի, Թուրքիան և Ադրբեջանն էլ թշնամական քաղաքականություն են վարում, իսկ մեր դաշնակիցներն անհասկանալի են»,- ասաց նա:
Մանրամասները՝ տեսանյութում: