ԵՄ-ՀՀ համաձայնագրում տնտեսական մասին գրեթե փոխարինում է GSP+ ռեժիմը, որը ԵՄ նվերն է Հայաստանին. Գագիկ Մակարյան
Հայաստան-ԵՄ համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրում տնտեսական ընդգծված մասի բացակայությունը գրեթե փոխլրացվում է GSP+ ռեժիմով, որը ԵՄ նվերն է Հայաստանին: Tert.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց տնտեսագետ Գագիկ Մակարյանը։
«Եվ GSP+-ը նշանակում է, որ 6400 անուն ապրանքներ Հայաստանից կարող են արտահանվել ԵՄ երկրներ՝ զրոյական մաքսատուրք, ինչը հայկական ապրանքներին էական մրցունակություն է հաղորդում, քանի որ դրանք առանց մաքսատուրքի արտահանվելով՝ Եվրոպա, ավելի նախընտրելի գներով են արտահանվում Եվրոպա: Եվ դրանով շատ խիստ մոտիվացնում ենք եվրոպական երկրների գնորդներին, որ Հայաստանից գնեն՝ իմանալով, որ միջին հաշվով՝ տասը տոկոսի չափով կարողանալու են գումար տնտեսել»,- ասում է Գագիկ Մակարյանը:
Ըստ նրա՝ բացի այդ 6400 ապրանքները, ևս 960 ապրանքներ և 240 անուն ապրանքն էլ առանձնահատուկ կամ արտոնյալ այլ պայմաններում են ներմուծվում, արտահանվում: Այսինքն՝ Հայաստանի՝ Եվրոպայի համար առաքվող ապրանքների համակարգը ներառում է մոտ 7400 անուն ապրանք. հանքարդյունաբերական նյութեր, մրգեր, հյութեր, պահածոներ, հագուստ, եթե կտորը ներմուծված է Եվրոպայից:
Հիշեցնենք, որ մինչ այժմ այդ համակարգից օգտվում էր 9 երկիր (նախկինում այդ երկրները 40 էին), և Վրաստանը. անցած տարի ստորագրելով Ասոցացման համաձայնագիրը՝ դուրս է եկել այդ համակարգից:
Գագիկ Մակարյանի ամփոփմամբ՝ սա ԵՄ նվերն է Հայաստանին, բայց այդ նվերը հենց այնպես տրված չէ. դրա տակ դրված են ԵՄ 27 երկրների ու կոնվենցիաների պահանջների կատարումը, որոնցից 15-ը վերաբերում են մարդու իրավունքներին, (աշխատանքի պաշտպանություն, հարկադիր աշխատանքի դեմ պայքար և այլն ), իսկ մնացած 12–ը վերաբերում են շրջակա միջավայրի պաշտպանությանը:
Այս պահին, ըստ Գագիկ Մակարյանի, եվրոպական փորձագիտական խումբը վերլուծում է Հայաստանի՝ իր պարտավորությունների կատարումը:
Նշենք, որ մինչև Հայաստանի անդամակցումը ԵԱՏՄ-ին Եվրոպան արտաքին առևտրի ՀՀ թիվ մեկ գործնկերն էր, և հիմա նորից ըստ Մակարյանի՝ առաջին տեղում է, երկրորդում ԵԱՏՄ-ն է:
Նշենք, որ 2016 թվականի ընթացքում Հայաստանն աշխարհի հետ 5.075 մլրդ դոլարի առևտուր է արել, իսկ Հայաստանի արտահանման գլխավոր շուկաներն են՝ Ռուսաստանը, Բուլղարիան, Վրաստանը, Գերմանիան, Կանադան, Իրաքը, Չինաստանը, Իրանը, Շվեյցարիան, ԱՄԷ-ն, Նիդերլանդները, Բելգիան ու ԱՄՆ–ն:
Այս դեպքում ինչու գերակա կարծիքը, որ Համաձայնագրում տնտեսական բլոկը շատ թույլ է: Ըստ Գագիկ Մակարյանի, իհարկե, սա ԽՀԱԳ չէ, բայց գրեթե բոլոր նախկին գլուխները կան համաձայնագրում: Մանավանդ, դրույթներ, որոնք վերաբերում են տնտեսության զարգացմանը. առևտուր և ձեռնարկատիրություն, էլեկտրոնային համակարգ, ներմուծում, արտահանում, կոռուպցիայի, ստվերի դեմ պայքար: Իսկ նոր համաձայնագրի տնտեսական մասը, ավելորդ ընդգծումներից ու շեշտադրումներից զերծ է, ըստ Մակարյանի, 2 պատճառներով.առաջին, որ ավելորդ խանդ չառաջացնի այն միավորումը, որին անդամակցում ենք 2015-ից՝ ԵԱՏՄ-ում և երկրորդ՝ մոտեցում կա, որ Հայաստանն իր տնտեսական հարցերը կարգավորում է ԵԱՏՄ շրջանակներում, իսկ քաղաքականները՝ ԵՄ: