Որտեղ պոչամբար ունենք՝ խնդիր ունենք. գետը՝ որպես էկոհամակարգ, օրգանիզմ ոչնչանում է, սա շատ վատ կառավարման արդյունք է. Սեյրան Մինասյան
Որտեղ պոչամբար ունենք, նշանակում է՝ պոչամբարից ներքև խնդիր ունենք: Tert.am-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց ջրային էկոհամակարգերի մասնագետ Սեյրան Մինասյանը՝ նկատելով, որ խնդիրներն առկա են թե՛ գործող, թե՛ չգործող պոչամբարների մեծ մասում: Նրա գնահատմամբ՝ նման պատկեր է ստեղծվել պոչամբարների փնթի կառուցման հետևանքով:
«Պետք է այդ պոչամբարները նորմալ կառուցեն և շահագործեն, ինչը չի արվում: Պոչամբարն ինքը, ըստ էության, բնապահպանական կառույց է, բայց մեզ մոտ այդ ամենն այնքան փնթի ու վատ է արվում, որ նույնիսկ այդ բնապահպանական կառույցը փոխարենն իր ֆունկցիան կատարի, հակառակն է անում»,- ասաց նա:
Մինասյանը նշեց, որ բավականին լուրջ խնդիրներ կան նաև օրենքի կառավարման հետ կապված: Միևնույն ժամանակ նա շեշտեց, թե աղտոտումը շարունակվելու է այնքան ժամանակ, քանի դեռ հանքարդյունաբերության ոլորտը չի կարգավորվել: Փորձագետը նաև չի հասկանում՝ ինչու է կառավարությունը հայտարարում, որ հանքարդյունաբերությունը պետության գերակա ճյուղերից է, քանի որ, ըստ նրա, թվերն այլ բան են ցույց տալիս:
«Հանքարդյունաբերությունը գերակա ճյուղ չէ՝ ՀՆԱ-ի 2.5 տոկոսն է կազմում, այդ երբվանի՞ց է 2.5 տոկոսը 100-ի մեջ գերակա: Քանի դեռ այս ոլորտը կարգավորված չէ, աղտոտումը շարունակվելու է: Հանքարդյունաբերության ճնշումը գետերի վրա մեծ է, որն ընդհանրապես փոխում է գետի էկոհամակարգը և հասցնում մեռյալ վիճակի»,- հավելեց Մինասյանը:
Խոսելով գետերի աղտոտվածության մասին՝ Մինասյանը շեշտեց, որ գետերում հիմնականում ծանր մետաղներ են, որոնք մարդու առողջությանը վնաս են հասցնում: Ոչ միայն մարդու առողջությունն է վնասվում, այլև գետի էկոհամակարգը: Ըստ ջրային էկոհամակարգերի մասնագետի՝ Հայաստանում գետերը 5-րդ աստիճանի աղտոտվածություն ունեին դեռևս տարիներ առաջ, որը գետերի աղտոտվածության ամենաբարձր աստիճանն է:
«Գետին կամ լճին չի կարելի մոտենալ զուտ քիմիական գնահատումներ տալու համար, որովհետև դա ընդհանուր համակարգ է, իսկ Հայաստանում առայժմ քիմիայի մասով է գնահատվում, բայց էկոհամակարգի տեսանկյունից էլ պետք է մոնիթորինգներ իրականացնել: Գետը՝ որպես էկոհամակարգ, որպես օրգանիզմ ոչնչանում է, օրինակ՝ Աղթալա գետ չկա, կա Աղթալա պոչատար, հիմա Ճոճկանն էլ նույն վիճակին բերեցին, նույն վիճակին է Շնող գետը, նույն վիճակին է Կապանի Ողջի գետը, վերացրին Արծվանիկ, Նորաշենիկ գետերը, հիմա անցել են Գեղիին: Կարճևան գետը պոչատար է, որովհետև այնտեղ հոսում են պոչամբարի թափոնները, այս ամենը պարզապես վատ, շատ վատ կառավարման արդյունքն է: Այսօր այս խնդիրների նկատմամբ ցինիկ անտարբերություն է»,-ընդգծեց Սեյրան Մինասյանը:
Աղտոտման մեկ այլ վտանգավոր տեսակ փորձագետը համարում է կոմունալ- կենցաղային բնույթի աղտոտումները, ինչն առկա է Հրազդան, Ախուրյան գետերում, Երևանյան լճում և այլ տարածքներում, որտեղ կան մեծ բնակավայրեր: Սեյրան Մինասյանը համոզված է, որ բացեր կան նաև ոլորտը կարգավորող օրենսդրական դաշտում, բայց որպես հիմնական խնդիր, թիրախավորում է կառավարումը:
«Խնդիրն այն է, որ բոլորը մտածում են, թե Բնապահպանության նախարարությունն է պատասխանատուն, բայց այդ համակարգը Էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությանն է: Նրանք են պայմանագիր կնքում հանքարդյունաբերողի հետ, որը ոչ մեկս չենք տեսնում, ու ինչ ուզում՝ գրում են: Ըստ էության՝ Բնապահպանության նախարարությունը միայն առաջին փուլում ֆունկցիա ունի»,- շարունակեց փորձագետը:
Ջրային էկոհամակարգերի մասնագետը շեշտեց, որ դեռևս 4-5 տարի առաջվա ուսումնասիրությունները ցույց էին տվել, որ ՀՀ ջրերը 15-20 տոկոսի չափով աղտոտված են: Նրա դիտարկմամբ՝ խնդիրն այս պահին ավելի խորացած է, քանի որ ոլորտի կարգավորման շոշափելի քայլ մինչ օրս չի արվել: