Առնվազն 10 տարվա կտրվածքով հայ-թուրքական հարաբերություններում որևէ հեռանկար չեմ տեսնում. թուրքագետ
Առաջիկա առնվազն 10 տարիների կտրվածքով հայ-թուրքական հարաբերություններում որևէ հեռանկար չեմ տեսնում: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Հակոբ Չաքրյանը:
«Տարածաշրջանում՝ Սիրիայում լարված վիճակ է, հետևաբար միջազգային հանրության ուշադրությունը սևեռված է այդտեղ: Այս պայմաններում սպասել, որ մեծ տերությունները որևէ շահագրգռվածություն կցուցաբերեն Հայաստան–Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման հարցում, իրատեսական չէ: Տարածաշրջանում կոնֆլիկտները լուծելուց հետո գուցե զբաղվեն Հայաստան–Թուրքիա հարաբերություններով, բայց տարածաշրջանի խնդիրներն էլ հեշտլուծելի չեն»,- նկատեց թուրքագետը:
Ինչ վերաբերում է հարաբերությունների կարգավորման հարցում կողմերի շահագրգռվածությանը, Հակոբ Չաքրյանը նշեց, որ Թուրքիան դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատման համար 1991–ից նախապայմաններ է ներկայացնում: Նրա խոսքով՝ այս 27 տարիների ընթացքում Թուրքիայում առնվազն 7-8 կառավարություն փոխվել է, բայց Հայաստանի նկատմամբ դիրքորոշումը չի փոխվել:
Հիշեցնենք, որ մարտի 1-ին նախագահ Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց 2009 թվականին ստորագրված հայ-թուրքական արձանագրություններն առոչինչ ճանաչելու մասին՝ հավատարիմ մնալով նախորդ տարի ՄԱԿ-ի գլխավոր Ասամբլեայում արած հայտարարությանը, թե 2018-ի գարունը Հայաստանը դիմավորելու է առանց «սին» հայ-թուրքական արձանագրությունների:
Անդրադառնալով տարածաշրջանում, մասնավորապես՝ Սիրիայում Թուրքիայի վարած քաղաքականությանը, թուրքագետն ասաց, որ դա ավելի է մեծացնում է թուրք-ամերիկյան լարվածությունը, բայց Ռուսաստանի համար այն ձեռնտու քաղաքականություն է:
«Թուրք-ամերիկյան լարվածության հիմքում ընկած է ամերիկացիների քրդական ծրագիրը, իսկ թուրքերը խիստ անհանգստացած են, որ եթե չվտարեն քրդերին Եփրատից մինչև Միջերկրական ընկած հատվածը, ապա կստեղծվի մի միջանցք Հյուսիսային Իրաքից մինչև Միջերկրական: Թուրքիան կդադարի լինել տարանցիկ միջանցք և Արևմուտքի համար կկորցնի իր երբեմնի նշանակությունը: Արևմուտքը, ունենալով քրդական միջանցք, այլևս Մերձավոր Արևելք ներթափանցելու համար Թուրքիայի աշխարհաքաղաքական դիրքի կարիքը չի զգա»,- ընդգծեց նա:
Փոխարենը, թուրք–ամերիկյան լարվածության մեծացումը, ըստ նրա, օգնում է Ռուսաստանի դիրքերի ամրապնդմանը Սիրիայում: Այդ պատճառով է, որ ՌԴ Թուրքիայի գործողություններին ըմբռնումով է մոտենում:
Հիշեցնենք, որ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը իշխող կուսակցության հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է. «Այսօր մենք Աֆրինում (Սիրիայի հյուսիսում) ենք, վաղը կլինենք Մանբիջում, որպեսզի մաքրենք ահաբեկիչներին (քրդերին)»: Ի տարբերություն Աֆրինի, Մանբիջում նաև ամերիկյան զորքեր են տեղակայված, որոնք պնդում են, թե թուրքական բանակի հարձակման դեպքում կարող են հակահարված տալ:
Թուրքագետ Հակոբ Չաքրյանը թուրքական զորքերի Մանբիջ մտնելու հավանականությունը շատ ցածր է գնահատում, քանի որ ամերիկացիները բավականին կոշտ զգուշացրել են. «Չեմ կարծում, որ Թուրքիան այդպիսի հանդգնություն ունենա: ԱՄՆ–ը այդ դեպքում, եթե ոչ ուղիղ հակահարվածով, ապա առնվազն կարող է նաև Թուրքիային միջազգային այնպիսի կացության մեջ դնել, որ թուրքերը կդժվարանան ուշքի գալ»:
«Առանձնապես տարածաշրջանի ռազմաքաղաքական հավասարակշռությունը չի փոխվի, դա կփոխվի այն ժամանակ, երբ դե ֆակտո մասնատված Սիրիան դառնա դե յուրե մասնատված, և եթե ստեղծվի քրդական միացյալ պետություն: Սա, իհարկե, կփոխի ռազմաքաղաքական իրավիճակը, բայց քիչ հավանական է: Իսկ թուրք-ամերիկյան լարվածությունը, կարծում եմ՝ ժամանակավոր է, նրանք երբեմնի դաշնակիցներ են, շատ նեղն ընկան, իրար հետ լեզու կգտնեն»,- ասաց Հակոբ Չաքրյանը: