Reformat në media, sfidë për euro-integrimin e Maqedonisë së Veriut

Reformat e thella në transmetuesin publik të Maqedonisë së Veriut, lufta kundër dezinformatave, si dhe sanksionimi i të gjithë atyre që ushtrojnë dhunë fizike apo verbale ndaj punonjësve në media, janë këto çështjet e apostrofuara si rekomandime kryesore në raportin e Komisionit Evropian në pjesën që ka të bëjë me punën e mediave.

Nga Shoqata e Gazetarëve të Maqedonisë për Radion Evropa e Lirë kanë theksuar se në raport janë përmbledhur të gjitha pikat nevralgjike që përbëjnë hapësirën mediatike në Maqedoninë e Veriut.

“Raporti është shumë real, i noton të gjitha problemet kyçe, me të cilat përballen mediat, duke filluar nga reformat, të cilat janë frenuar, sulmet që u bëhen punonjësve në media si dhe problemi me mjetet nga buxheti i shtetit që u ndahen mediave, deri te sfidat që ka shkaktuar pandemia e COVID-19, që në masë të caktuar kanë ndikuar në transparencën e institucioneve”, thekson për Radion Evropa e Lirë, Mlladen Çadikovski, kryetar i Shoqatës së Gazetarëve në Maqedoninë e Veriut.

Në raportin e Komisionit Evropian, theksohet nevoja e mbështetjes së pluralizmit në media, promovimin e informimit profesional dhe të paanshëm, me theks investimin dhe stimulimin e gazetarisë hulumtuese.

Sefer Tahiri, ligjërues në Departamentin e Mediave në kuadër të Universitetit të Evropës Juglindore në Tetovë, thotë për Radion Evropa e Lirë se reformat në lëmin e mediave edhe pse në aspektin deklarativ mbështeten nga të gjitha subjektet politike, në esencë për të realizuar reforma në media realisht mungon vullneti politik.

“Para së gjithash, unë mendoj se reformat në lëmin e mediave janë në pikën fillestare apo në pikën nga e cila nuk është nisur rrugëtimi i reformimit të sistemit mediatik. Kjo për shkak të faktit se ne kemi pasur nisjen e procedurës për zgjedhjen e anëtarëve të Këshillit të Mediave, organit rregullator, si dhe anëtarëve të Këshillit programor të Radio Televizionit Kombëtar. Dhe, vlerësoj se me faktin se kjo procedurë ka nisur para shumë muajve dhe jo që s`ka përfunduar, por as që është realizuar debati me kandidatët që kanë konkurruar për këto pozicione, të cilat më pas do t’i hapnin rrugën reformimit të këtyre dy institucioneve relevante në sistemin mediatik, flet për atë se çfarë institucione kemi, çfarë brishtësie të institucioneve kemi dhe, në përgjithësi, flet për vullnetin minimal politik për reformimin e mediave”, vlerëson Tahiri.

Duke komentuar kërkesën e Komisionit Evropian për pavarësinë e transmetuesit publik, Tahiri konsideron se kjo paraqet një sinjal serioz për realizimin e reformave të thella në Radio-televizionin e Maqedonisë së Veriut sa më parë që është e mundur.

“Vlerësoj se është koha e fundit që të fillojë procesi i shërbimit radiodifuziv publik, pra transmetuesit publik me atë që ai të shndërrohet në një servis të vërtetë në shërbim të qytetarëve, përkatësisht interesave të tyre dhe të mos jetë shërbim qeveritar apo shërbim shtetëror a shërbim partiak propagandistik si në kohën e ish-sistemit komunist apo të funksionojë me mendësinë e vjetër”, thotë Tahiri.

Sa i përket rritjes së numrit të rasteve që kanë të bëjnë me kërcënimet dhe dhunën ndaj të punësuarve në media, kryetari i Shoqatës së Gazetarëve në Maqedoninë e Veriut, Mlladen Çadiokovski, thekson se kjo është si rrjedhojë e mosreagimit të institucioneve përkatëse ndaj rasteve të këtilla, gjë që, siç ka theksuar ai, ka ndikim të drejtpërdrejtë në lirinë e shprehjes, duke reflektuar me censurë apo autocensurë të vetë gazetarëve gjatë informimit.

“Ne, si Shoqatë e Gazetarëve të Maqedonisë, në këtë pjesë do të ndërmarrim veprime serioze, madje kemi paralajmëruar dhe organizimin e një marshi protestues, në qoftë se institucionet nuk u përgjigjen kërkesave tona që të zgjidhet ky problem që ka të bëjë me dhunën fizike dhe atë verbale ndaj të punësuarve në media”, thotë Çadikovski.

Në raportin e Komisionit Evropian, gjithashtu, apostrofohet si problematike dhe qëndrueshmëria financiare e mediave të pavarura, si dhe kushtet për punë të gazetarëve.

Shqetësimi i shoqatave mediatike lidhur me tërheqjen e mjeteve nga buxheti i shtetit përmes reklamave gjithashtu është apostrofuar si vërejtje në raportin e fundit të Komisionit Evropian, për shkak mundësisë që forcat politike të ndikojnë në politikën redaktuese të mediave të caktuara.