“Like, nice, save” – fjalori i të rinjve
Mësimi online, përmes pajisjeve teknologjike, ka ndikuar edhe në ndryshimin e shprehjeve gjuhësore që po përdorin nxënësit, thonë mësimdhënësit në Maqedoninë e Veriut.
Shprehjet si: OK, like, live, delete, nice, gjithnjë e më shumë po zënë vend në komunikimin e përditshëm të të rinjve dhe jo vetëm gjatë komunikimit në mediat sociale.
Naser Miftari, profesor në gjimnazin “Zef Lush Marku” në Shkup, që është pjesë e projektit “Shkolla dhe të mësuarit në shekullin XXI”, thotë për Radion Evropa e Lirë se përfshirja e fjalëve të huaja gjatë komunikimit teksa zhvillohet procesi mësimor, është nxitur edhe nga vetë mësimdhënësit.
“Askush nuk mund ta mohojë se gjuha digjitale është gjithnjë e më e pranishme në mesin tonë. Kur them në mesin tonë, nuk i përjashtoj as nxënësit e as mësimdhënësit. Duke menduar se mësimdhënësit mund të jenë sa më afër nxënësve, që të arrijnë qëllimin (që nxënësit të mësojnë sa më mirë mësimet), përdorimi i gjuhës digjitale bëhet rutinë dhe kështu shmanget përgjegjësia e përdorimit të drejtë të gjuhës shqipe, që është një nga detyrat kryesore të mësimdhënësve”, thotë Miftari.
Në këtë drejtim, Leonora Kaliqi, nën e katër fëmijëve – tre prej të cilëve vijojnë mësimin online në nivelin fillor, të mesëm dhe universitar – thotë se e sheh që fëmijët e saj, gjithnjë e më shumë po përdorin fjalë të huaja gjatë komunikimit.
“Shoh se fëmijët e mi gjithnjë e më shumë, në të folurën e përditshme kanë përfshirë shprehje që përdoren gjatë komunikimit digjital. Pra, përdorin fjalë si ‘like’ në vend pëlqej ose kur bëjnë detyra thonë se ua kanë bërë ‘save’, pra i kanë ruajtur. Pra, këto fjalë dita-ditës po futen në komunikimin e përditshëm për shkak të mësimit online, përkatësisht komunikimit përmes veglave digjitale”, thotë Kaliqi.
Vjollca Berisha, ligjëruese në Fakultetin e Gjuhës Shqipe në Universitetin e Tetovës, thotë se gjuha digjitale po lë gjurmë të thella në përdorimin e drejtë të gjuhës shqipe, veçanërisht te gjeneratat e reja.
Ajo thekson se për shkak të pandemisë së koronavirus, e ka bërë edhe më të pranishme teknologjinë, gjuhën informatike në mesin e nxënësve, duke bërë që ata të përdorin më shumë fjalë të huaja. Berisha thotë se kjo gjë kërkon vëmendje institucionale dhe ndërgjegjësim gjuhësor, që të luftohet kjo dukuri.
“Depërtimi i fjalëve të huaja, ekonomizimi i gjuhës është proces i natyrshëm në cilëndo gjuhë, por duhet të bëhet kujdes që sa më tepër gjuha të kontrollohet e pastrohet”, thotë Berisha.
“Sado që ligjërimi i shkruar dallon nga ai i folur, në kohën e internetit këto ligjërime janë afruar shumë, janë përzierë tiparet. Ky ndikim i huaj ndikon keq edhe në sintaksën e brezit të ri. Fatkeqësisht, brezi ynë i ri, edhe kur flet shqip, jo rrallë sintaksën e kanë të përçudnuar nga ndikimi i gjuhëve të huaja”, shton Berisha.
Në anën tjetër, Bojan Kordallov, specialist për marrëdhënie me publikun dhe mediat e reja, thotë për Radion Evropa e Lirë se mësimi online e ka anën e saj pozitive, pasi sipas tij, nxënësit dhe mësimdhënësit tani po posedojnë më shumë shkathtësi digjitale.
“Unë jam për atë që mësimi të zhvillohet me prezencë fizike në shkollë. Por, krahas kësaj, duhet mundësuar edhe digjitalizimi i procesit mësimor sepse ky është trend i kohës. Këtë na e mësojë pandemia se sa është e rëndësishme që të kemi sa më shumë mundësi për të komunikuar përmes pajisjeve të ndryshme digjitale. Nuk ka rëndësi aq shumë gjuha sesa që ka rëndësi zhvillimi i komunikimit”, thotë Kordallov.
Në bazë të të dhënave të Byrosë së Statistikave të Bashkimit Evropian, EUROSTAT, që janë publikuar gjatë këtij viti, thuhet se 64 për qind e të rinjve në Maqedoninë e Veriut, të moshës 16 deri në 24 vjeç disponojnë aftësi digjitale. Ndërkaq, kjo përqindje për grupmoshën e njëjtë në vendet e BE-së arrin në 80 për qind.
Shkallën më të lartë të shkathtësive digjitale të të rinjve nga mosha 16 deri 24 vjeç e kanë në Kroaci me 97 për qind, pasuar nga Estonia, Holanda dhe Lituania me 93 për qind.