Treni që sfidon sovranitetin
Prej më shumë se 13 vjetësh, Serbia vazhdon të operojë ilegalisht me dy trena brenda territorit të Kosovës.
Në dy orare, trenat e “Srbija Voz”, nisen nga Kraleva drejt Mitrovicës së Veriut.
Për ndalimin e operimit të këtyre trenave, nuk ka gjetur përgjigje asnjë nga qeveritë.
Shkumbin Hyseni, anëtar i bordit të Autoritetit Rregullativ të Hekurudhave të Kosovës, në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, tha se që nga viti 2017 janë duke kërkuar ndalimin e operimit të këtyre trenave, të cilët sipas tij operojnë ilegalisht, pa licenca dhe lejet e nevojshme.
“Ata trena dhe ajo kompani që organizon transportin, janë kompani ilegale për ligjet e Kosovës. Nuk kanë aplikuar asnjëherë për licencim. Nuk kanë aplikuar asnjëherë dhe nuk janë interesuar për të marrë certifikatat e sigurisë dhe autorizimet, në përputhje dhe në shërbim të mjeteve lëvizëse. Si rrjedhojë, komplet ai transport është ilegal”, tha Hyseni.
Hyseni thotë se kërkesat vazhdimisht janë dërguar në qeveri si dhe institucionet e sundimit të ligjit.
“Në çdo takim, qoftë në Kuvend, qoftë me ministrat përkatës të linjës, qoftë më udhëheqësit shtetërorë, në çdo rast kur kemi pasur edhe përmes takimeve zyrtare edhe përmes shkresave, kemi kërkuar që edhe atje [në Mitrovicën e Veriut] të vendoset ligjshmëria e plotë”, thotë Hyseni.
Hyseni thotë se e vetmja kompani e licencuar për transport të udhëtarëve në Kosovë, është kompania publike “Trainkos” si dhe dy kompani të tjera për transport të mallrave.
Sipas ligjit në fuqi, kompanitë që shfrytëzojnë infrastrukturën hekurudhore të Kosovës, janë të obliguara që të paguajnë taksë, gjë të cilën nuk e bëjnë trenat e Serbisë që qarkullojnë në pjesën veriore.
Qeveria pa përgjigje
Një përgjigje të prerë sa i takon operimit ilegal të trenave të Serbisë brenda territorit të Kosovës, nuk e ka qeveria e Kosovës.
Radio Evropa e Lirë ka pyetur ministrinë e Punëve të Brendshme se pse nuk është duke u ndaluar operimi i këtyre trenave, mirëpo MPB-ja ka rekomanduar që pyetjet sa i takon operimit ilegal të trenave të Serbisë brenda territorit të Kosovës, t’i drejtohen zyrës së zëvendëskryeministrit Besnik Bislimi.
Por, deri në publikimin e këtij artikulli, zyra e zëvendëskryeministrit Besnik Bislimi nuk ka kthyer përgjigje.
I vetmi institucion që është përgjigjur, është ministria e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës (MMPHI).
Në këtë ministri thonë se nuk kanë pranuar ndonjë kërkesë nga Autoriteti Rregullativ i Hekurudhave, për të ndalur operimin e trenave ilegalë të Serbisë, brenda territorit të Kosovës.
Megjithatë, edhe vet MMPHI kërkon që një gjë të tillë ta bëjnë Policia e Kosovës, Autoriteti Rregullativ i Hekurudhave si dhe Infrakosi.
“Departamenti i Transportit Tokësor i MMPHI-së, nuk ka pranuar kërkesë për ndalimin e trenave, edhe pse do të kishim kërkuar që këtë ta implementojnë organet përgjegjëse, siç janë PK, ARH-ja dhe INFRAKOS-i”, thuhet në një përgjigje me shkrim, të Ministrisë së Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës.
Në MMPHI, thonë se do të insistojnë në respektimin e ligjit sa i takon transportit hekurudhor, megjithëse thotë se ligjërisht, nuk ka asnjë kompetencë për të përcjellë transportin hekurudhor në terren.
“Ministria bazuar në ligjin për hekurudha, nuk ka asnjë kompetencë për të përcjellë transportin hekurudhor në terren. Ne si Ministri krijojmë dokumente strategjike për të ardhmen e hekurudhave, por edhe legjislacionin primar edhe sekondar, në përputhje me direktivat e BE-së”, thuhet në përgjigjen e MMPHI-së.
Dy herë në ditë nga Kraleva drejt Mitrovicës së Veriut
Blerja e biletave për një udhëtim nga Kraleva e Serbisë në drejtim të Mitrovicës së Veriut dhe anasjelltas, mund të bëhet online në ueb-sajtin “srbvoz.rs”.
Çmimi i një bilete nga Kraleva për në Mitrovicë të Veriut dhe anasjelltas, për kategorinë e parë kushton rreth 7 euro, ndërsa për kategorinë e dytë rreth 5 euro.
Trenat operojnë në dy orare.
Nga Kraleva për në Mitrovicë të Veriut, treni i parë niset në ora 06:50 paradite, ndërsa i dyti në ora 14:50.
Këta trena shfrytëzohen kryesisht për transport të udhëtarëve.
Dialogu shihej si mundësi e lidhjes hekurudhore Kosovë - Serbi
Mirëpo, ky proces ishte kontestuar nga tani kryeministri i Kosovës, Albin Kurti i cili ka paralajmëruar se do të ketë rishikim të çdo marrëveshje të arritur qoftë në Bruksel, qoftë ajo e shtatorit të vitit të kaluar në SHBA, për normalizim ekonomik në mes të të dyja vendeve.
Zbatimi i marrëveshjeve të arritura nga qeveritë e kaluara, është vënë në pikëpyetje vazhdimisht nga zyrtarë të qeverisë së drejtuar nga Albin Kurti.
Treni i ‘sherrit’
Për herë të parë, institucionet e Kosovës e ndalën qarkullimin e trenit që ishte nisur nga Serbia pa miratimin e autoriteteve të Kosovës, në vitin 2017.
Asokohe, Serbia tentoi ta fuste në Kosovë një tren të ngjyrosur me flamurin serb dhe në të cilin shkruante në shumë gjuhë botërore “Kosova është Serbi”.
Mes tensioneve të shumta politike mes Prishtinës dhe Beogradit, institucionet e Kosovës dërguan në Mitrovicë të Veriut, forca të shumta policore për të ndaluar trenin.
Kjo është hera e vetme, kur pushteti në Prishtinë arriti që të ndalonte operimin e trenave ilegalë serbë brenda territorit të Mitrovicës së Veriut.
Ku shkojnë trenat e Kosovës?
Kosova ka transportin hekurudhor ndër më të dobëtit në rajon si për nga infrastruktura, po ashtu edhe nga mënyra e operimit.
Trenat e Kosovës kryesisht qarkullojnë në vetëm dy linja: atë Prishtinë - Han i Elezit si dhe Prishtinë – Pejë.
Këto linja shfrytëzohen vetëm për transport të udhëtarëve, mirëpo numri i qytetarëve që përdorin trenin si mjet udhëtimi, ka rënë dukshëm në dhjetë vjetët e fundit.
Hekurudha e Kosovës mbetet e izoluar dhe nuk ka asnjë linjë ndërkombëtare. E vetmja linjë që ka funksionuar deri vonë ka qenë ajo me Shkupin në Maqedoni, por prej vitesh edhe kjo linjë nuk është funksionale më.