Britania, edhe pas Brexit-it, do të luajë rol në Ballkan

Emërimi i ish-shefit të Komitetit Ushtarak të NATO-s, Sir Stuart Peach, si i dërguar i posaçëm i Mbretërisë së Bashkuar për Ballkanin Perëndimor, nuk është komentuar zyrtarisht nga Bashkimi Evropian.

Por, emërimi është parë si dëshmi se Londra, edhe pas daljes nga BE-ja (Brexit), dëshiron të ketë rol të rëndësishëm në këtë rajon dhe, aq sa do të jetë e mundur, të bashkëpunojë edhe me BE-në.

Mes Brukselit dhe Londrës, kohëve të fundit, ka pasur shumë mospajtime, kryesisht për shkak të dallimeve në interpretimin e disa aranzhimeve për raportet pas Brexit-it.

Por, diplomatët shpresojnë se kjo nuk do të dëmtojë bashkëpunimin në ato fusha, ku BE-ja dhe Mbretëria e Bashkuar kanë interesa të përbashkëta.

Ballkani Perëndimor, sidomos situata e tensionuar midis entiteteve në Bosnje e Hercegovinë dhe dialogu për normalizimin e marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë, janë në mesin e atyre fushave.

I pyetur për koment të BE-së rreth emërimit të të dërguarit të posaçëm britanik për Ballkanin, zëdhënësi i BE-së, Peter Stano, ka thënë se “Mbretëria e Bashkuar nuk është anëtare e BE-së” dhe “nuk kemi çfarë të komentojmë për emërimet në nivel kombëtar”.

Në pyetjen se a ka pasur i dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, takime me përfaqësues të Qeverisë britanike, Stano është përgjigjur: “Lajçak ka takime me të gjithë, edhe në BE e rajon, edhe më gjerë në skenën ndërkombëtare”.

Emërimi i Sir Stuart Peach vjen pasi Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë angazhuar dy diplomatë të lartë për rajonin: Gabriel Escobarin për Ballkanin Perëndimor dhe Matthew Palmerin për reformën zgjedhore në Bosnje e Hercegovinë.

Bashkimi Evropian, ndërkaq, ka të dërguarin e posaçëm për dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak.

BE, në secilin rast, nënvizon se ka bashkëpunim të ngushtë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës në Ballkanin Perëndimor, por në rastin e Mbretërisë së Bashkuar, një gjë e tillë nuk thuhet shpesh në publik.

Diplomatët thonë se nuk ka dyshim se pas largimit nga BE-ja, Britania e Madhe nuk e ka më rolin që ka pasur dikur. Kjo, pasi një prej argumenteve që ka BE-ja për ndikim në rajonin e Ballkanit Perëndimor është perspektiva e anëtarësimit të tij në BE.

Por, Britania e Madhe, thonë diplomatët në Bruksel, vazhdon të jetë e rëndësishme, pasi është vend i rëndësishëm i NATO-s, anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara dhe anëtare e Quint-it.

Quint-i, ku bëjnë pjesë SHBA-ja, Britania e Madhe, Franca, Gjermania dhe Italia, shihet si grupi kryesor me ndikim në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Një prej qëllimeve të këtij grupi është zvogëlimi i ndikimit rus në rajon.

Disa diplomatë në Bruksel shprehen paksa të befasuar që Qeveria britanike ka vendosur të emërojë si të dërguar të saj në Ballkan një ushtarak të lartë, e jo ndonjë diplomat. Por, edhe këtë e shohin si sinjal se Londra e konsideron aspektin e sigurisë si prioritet në angazhimin e saj në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Peach ka një përvojë të madhe në këtë aspekt, pasi ka shërbyer si shef i Komitetit Ushtarak të NATO-s, që është posti më i lartë ushtarak në këtë aleancë të sigurisë.

Më herët në karrierën e tij, ai ka shërbyer edhe si shefi i Shtabit të Mbrojtjes në Mbretërinë e Bashkuar, ndërsa përvojën e madhe në rajon e ka fituar edhe në vitin 2000, kur ishte komandant i forcës ajrore të NATO-s në Kosovë.

Qeveria britanike, në njoftimin për emërimin e të dërguarit të posaçëm për Ballkan, ka bërë të qartë se Bosnje e Hercegovinën dhe Kosovën i sheh si sfidat kryesore.

Ajo ka thënë se do të bashkëpunojë me BE-në dhe SHBA-në në këtë drejtim.

Në kohën sa ka qenë anëtare e BE-së, Britania e Madhe ka qenë jashtëzakonisht aktive në temat rreth Ballkanit Perëndimor. Së bashku me Gjermaninë, ajo ka kundërshtuar fuqishëm idetë për ndryshim të kufijve në Ballkan, si mundësi për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve.

Në BE pohojnë se do të punojnë së bashku me të gjithë faktorët, rajonalë dhe ndërkombëtarë, për të parandaluar që rajoni të rrëshqasë në konfliktet e së kaluarës. Në këtë aspekt thonë se kanë interes të përbashkët edhe me Britaninë e Madhe.