Remzi Bekirovnıñ mahkeme kündeligi: Aldın oturış
Qayda: Aqmescit şeeri, 1-nci SİZO + Rostov-na-Donudaki şeer ile video bağ
Ne vaqıt: 2020 senesi dekabrniñ 28, bazarertesi künü, saat 12:00-18:30
«Bazarertesi künleri» ile uzun bir ayırılıqtan soñ kene berabermiz. Endi davamnıñ esasına keçilgen soñ ilk mahkeme oturışı. Köşesinde balaban bir monitor ile 3,5* 3 metrlik odağa kirsettiler. Bir qaç daqqadan soñ advokatlarımız yanımızğa keldiler. Soñ haberlerniñ qızğın muzakeresi, mahkemege azırlıq başlandı.
Edem Semedlâyev printernen bastırılğan muracaatlarnı ketirdi ve mahkemedeki mevamımıznı añlattı. Riza, memnüniyet ile aşağanımız qurabiye ve qanfet ketirdi. Asılında, bizim formatımız mahkemege oşamay edi. SİZO yanındaki küçük mahkeme odasında raat, dostane bir müit üküm sürdi.
Advokat Mariya Eysmont Qırım aqiqatına bir daa taaciplendi: «Tanışlığımıznı hatırlayım. Er kes raat-raat FSB binasında yüre, suçlanğanlardan bazıları qave içeler, bazıları cinayetdeşlerinen qonuşa, sigara içmege çıqa. Ve mına bu episi FSB binasında! Şaşılacaq! Bugünki samimiy körüşüvimizni tarih içün videoğa yazmaq mümkün olsa edi, menim kelecek repotajım içün. İnanıñız, ballar, Rusiyede siziñ Qırımdaki kibi yerler az».
Kiçik resmiylikçilikten soñ bizni Qırım Garnizon mahkemesine ve Rostov-na-Donudaki Cenübiy bölgeniñ arbiy mahkemesine video bağ ile qoştılar. Mahkeme bizim şahsiy malümatımıznı ögrenip başladı. Riza İzetov qadınıñ suallerine cevap berip başladı. «Bu, kerçek bir müşrifdir, birden körüne», – dedi sakin sesnen qulağıma advokat Eysmont Rizanıñ diktsiyasını ve sertligini qayd etip.
Meraqlı mevamnı menim «cinayetdeştim» Farhad aldı.
Mahkemeci: «Siz rus tilini bilesizmi, yoqsa terciman kerekmi?»
Farhad: «Men tatarca aytmağa isteyim. Men rus tilini bilem, amma qırımtatar tilinde aytmağa isteyim. Qırımda devlet seviyesinde üç til devlet olaraq qabul etilgen. Öz aqqımdan faydalanmağa isteyim».
Terciman Farhadnıñ aytqanlarını tercime etti. Qadı taaciplendi. Biraz vaqıttan soñ bağ kesildi. Biz dostane qonuşmamıznı devam ettik. Bağ peyda oldı ve mahkeme oturışı devam etti. Biz, devlet advokatlarından red etkenimiz aqqında muracaat berdik. Öz mevamımıznı añlattıq, amma er vaqıt kibi bizge red ettiler.
Soñra «tanklar» – imayecilerimiz areket etip başladılar. Advokat Sergey Legostov ve Mariya Eysmont davalarnıñ prokuraturağa qaytarılmasını ve zaten toqtatılmasını talap ettiler. Advkot Sergey Legostov: «Belgilenmegen künden, belgilenmegen şartlarda ve ilâhre. Tahqiqatçılar nasıl davalar yaptı? Tahminlerge esaslanıp ciddiy qabaatlavlar. Madde ömürlik apis cezasını közde tuta».
Advokat Eysmont Legostovnıñ sözlerini devam etti: «Davada pek çoq añlaşılmağan şey bar. Ne oldı? Qayda oldı? Ne zaman oldı? Sebep ne edi? RF Ceza-usul qanunnamesine köre er şey açıq-aydın yazılı olmaq kerek. Akis alda iç bir normal qadı bu davanı baqmaz. Misal olarq, öldürüv aqqında. Böyle bir ciddiy maddege köre qabaatlav olğanını aytmayım. Terrorcılıq aqqında Federal qanun bar. O, buña oşağan diger qanunlar kibi terrorcılıq ne olğanını añlata. Terrorcılıq – er angi bir zorbalıq aktıdır, ya da qorqutuv, ya da akimiyet organdarına tesir etüv. Bu maddelerden bir dane bile yoq.»
Arada bir teftişçi kirdi ve bizim tarafımızğa baqqan video qayd etüv cihazını qoyıp ketti. Biz şaşıp qaldıq. Ketkende, o, tellernen ştapikke tiydi. Ştapik tüşti ve monitorğa taba ketken burulğan teller körürndi. Olarğa baqıp tüşündim: «Bu qadar büyük memleket mına bu burulğan teller kibi zornen tura».
Edem Semedlâyev muracaatnı oqup başladı: IV Ceneva şartnamesiniñ bizge qullanıluvı aqqında, köçme oturış aqqında. Advokatlarnıñ episi oña qoltuttı ve öz mevamını añlattı. Prokuror da sözge çıqtı ve er vaqıt kibi kâğıttan er şeyni oqudı: muracaatlarnı red etmek, er vaqıt kibi, deliller aynı. Yañı bir şey yoq.
Qadı daa bir sualni köterdi, yarım yılğa tevqif müddetiniñ uzatılması aqqında. SİZO tışında gizlene bileler, şaatlarnı tehdit ete bileler, Ukraina vatandaşları ve ilâhre. Er vaqıt kibi laflar...
Birnici sözge Şaban Ümerov çıqtı. Çıqışı pek duyğulı edi. «Qaç dane mahkeme oturışı olıp keçti? Er yerde aynı şey. Advoktalarnıñ delillerini bir kimse eşitemi? Yoq. Böyle qarma-qarışıqlıq daa ne qadar devam etecek?» Onıñ közlerinde bu adaletsiz sistemadan yorğunlıq ve küçsüzlik köründi.
Ondan soñ men edim. Men, milliy ve halqara uquqqa köre tefqif etüvniñ qanunsızlığı aqqında aytıp berdim. Yaqınlarda BMT Qırımğa dair qabul etken qararnı hatırlattım.
Soñ sözge kene Riza çıqtı. O, tahqiqatçınıñ sözleri saçmalıq olğanını duyğulı ve mizah ile kösterdi: «Gizlenmege istesem, sıñırnı nasıl keçerim? Menim qayığım barmı ya da qazuv maşnam? Tahqiqatçınıñ eki vatandaşlıq aqqında deliline şaşam. Qırım sakinleriniñ çoqusında Ukraina vatandaşlığı bar. Ne ondan? Er kesni apis etmek kerekmi? Bu nasıl saçmalıq?»
Soñra imayecilerimiz prokurornıñ bütün delillerini dağıttılar. Bugünki mahkemeden soñ olardan daa ziyad ayrette qalam. Böyle imayecilernen iç bir şeyden qorqmaymız. «Sen, Raim, susa bilesiñ. Mariya Eysmont er şeyni özü yapar», – men Raimge fikirlerimni ayta edim.
Mahkeme oturış bitti. Qararnıñ ilân etilüvini ertesi künge qaldırdılar.
Ertesi künü, 2020 senesi dekabrniñ 29-nda saat 9:30 bizim muracaatlarımızğa dair qadınıñ qrarını almağa kettik. Ve mında bizni sürpriz bekley edi. Bütün muracaatlarımızn red etti. Elbette biz buña azır edik, 20 ay içinde endi alıştık. Amma... o, Farhad ve Şabannı tercimanlardan marum etti. Sebep, olarnıñ rus tilini yahşı añlap laf etip olğanları oldı. Kamerada ruça laf etkenleri, mektüpler, arizalar yazğanları aqqında SİZO-dan malümatname bar edi.
Nevbetteki mahkeme oturışı 2021 senesi yanvarnıñ 11-nde olacaq dediler.
Rostovğa nevbetteki etapnı bekleymiz. Eñ sürngünni bekleymiz...
Devamı bar
Remzi Bekirov, Qırımlı siyasiy mabüs, vatandaş jurnalisti, uquq qoruyıcı teşkilâtlar tarafından siyasiy mabüs kibi tanılğan
«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün