Kreml, Meclisni «terror teşkilâtı» dep ilân etmege azırlana – ekspertler

Rusiye FSBsi, Rusiyede yasaqlanğan ve ekstremist teşkilâtı dep tanılğan Qırımtatar Milliy Meclisiniñ Ukraina mahsus hızmetleri ile alâqaları bar, dep bildirdi. Bunı «gaz borusındaki diversiya» davasından soñ aydınlattılar.

Bu aqta FSBniñ cemaat alâqaları merkezi bildirdi.

«Federal telükesizlik hızmeti Qırım Cumhuriyetiniñ Anğara meskün yeri rayonında gaz borusında yapılğan diversiya ile alâqaları olğan üç Rusiye vatandaşına qarşı cinaiy davanıñ tahqiqatı çerçivesinde Rusiyede yasaqlanğan «Qırımtatar Milliy Meclisi» teşkilâtınıñ Ukraina mahsus hızmetleri ile alâqaları olğanına dair malümat alındı», – dep bildirdi FSBniñ cemaat alâqaları merkezi.

FSB, «arbiy istihbarat Meclis vastasınen Qırımda qırımtatarlarnıñ narazılıq aktsiyalarını teşkil etti», dep bildirdi.

FSB haberlerinden soñ Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksenov Qırımtatar Milliy Meclisine qarşı sert bir beyanat yaptı.

«FSB gaz borusındaki diversiyanı tahqiq etkende Rusiye Federatsiyasında yasaqlanğan ekstremist «Meclisniñ» Qırımdaki narazılıq aktsiyalarını bu cinaiy qurulış vastasınen teşkil etmege tırışqan Ukraina mahsus hızmetlerinen olğan alâqalarını qayd etti. Bu malümat «Meclisniñ» duşman ve terror teşkilâtı olğanını daa bir kere tasdıqlay, onıñ esas maqsadı Qırımğa ve qırımlılarğa ne olsa olsun zarar ketirmek ola. Başqa maqsadları yoq. Ğarpta «Meclisni» qırımtatar halqınıñ fikirlerini bildirgenler olaraq tanıtmağa istegenleri er şeyni köstere. Yarımadamızğa qarşı bozucı faaliyet Ukraina mahsus hızmetleri tarafından farqlı yönelişlerde yapıla. «Meclis» ve tarafdarları ise mahsus hızmetlerniñ aletleri ola. FSB hadimlerine yapqan işleri içün daa bir kere teşekkürler bildirem. Provokatsiyalar qabul etilmeycek! Meclisniñ cinayetçi oyunlarında iştirak etmege razı olğanlar saipleri er an olarnı qurban ketirmege azır olğanlarını añlamaq kerek», – dep yazdı Aksenov içtimaiy ağda.

Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reis muavini İlmi Umerovnıñ fikirince, FSB ve Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısınıñ aytqanları Qırımda tahminen 3 biñ qırımtatarı içün telükeli ola.

«Meclis – qırımtatar halqınıñ saylanğan temsiliy organı, 33 insandan ibaret, olar Qurultayda gizli rey berüv neticesinde saylana. Qurultaynıñ 250 delegatı qırımtatarlar yaşağan yerlerde regional konferentsiyalarda saylana. Yerli Meclis azaları saylav bölüklerinde saylana. Bülletenlernen rey berile. Saylanğan yerli Meclis azaları regional konferentsiyalarda regional Meclislerni şekillendire. Umumen Qurultay-Meclis sistemasında tahminen 3000 insan saylavlardan keçe ve Qurultay ve farqlı seviye Meclislerniñ azaları ola. Olar nevbetteki nişan ola bile, em de insannıñ faal olıp olmaması müim degil. Qırım işğalinden soñ, 2017 senesi aprel ayında, Rusiye Yuqarı şurasınıñ qararınen Meclis ekstremist teşkilât dep tanıldı, ve onıñ faaliyeti Rusiyede yasaqlandı. Qırımnıñ ne alâqası bar alâ daa añlamadım, çünki bütün dünya onı Ukraina toprağı dep saya. Qırımtatarlar bir terror ücümini yapmadı. Aksenov ne uydursa uydursın, qırımtatar milliy areketi aqları oğrunda küreşinde tek zorbalıqsız usullarnı qullanğanını bilemiz.

Aksenovnıñ qorquzuvları qırımtatar halqına qarşı terrorğa çevirile bile, birinciden itibarlı ve faal insanlarğa qarşı. Meclisni itibardan tüşürmek içün Nariman, Asan ve Azizge qarşı yapılğanlar kibi provokatsiyalar qullanılacaq. Qırımğa şimdiki işğalci akimiyetten daa ziyade kimse ve bir vaqıt zarar ketirmegen edi. Qırım azat etilgen soñ yaralarnı uzun-uzun sarmağa kerek olacaq. Şübhesiz, yapıp olurmız», – dep tefsir etti vaziyetni Qırım.Aqiqatqa Meclis reisiniñ muavini. 

Qırımlı advokat Ayder Azamatov, Rusiye akimiyetiniñ böyle beyanatlarından soñ Qırımtatar Milliy Meclisi Rusiye tarafından terror teşkilâtı olaraq tanıla bile, dep tahmin ete. 

«Cumhuriyet yolbaşçısınıñ böyle beyanatı – adiy bir fikir degil, Rusiyede ekstremist teşkilât olaraq tanılğan Meclisniñ terror teşkilâtı olaraq tanılmasınen bağlı kelecekke azırlıqtır. Eñ yaqın vaqıtta Meclisni ekstremist teşkilâttan terror teşkilâtına keçirmek içün esnaslar başlanacaq, dep tüşünem, Aksenov özü de Meclisniñ faaliyeti terror ola dep, bunı qayd etti. İleride bu «Hizb ut-Tahrir davalarınen» olğanı kibi bu teşkilât tarafdarlarına qarşı cinaiy dava açıluvına yardım etecek. Yani Hizb ut-Tahrir boyunca areket algoritmi endi bar, ve bunı Meclis tarafdarlarına qarşı qullanmağa mümkün olacaq», – dep bildirdi fikrini Qırım.Aqiqatqa advokat.

Qırımtatar faali Edem Dudakovnıñ fikirince, Rusiye akimiyetiniñ beyanatlarından soñ Qırımtatar Milliy Meclisiniñ vekillerine qarşı yañı basqılar kele bile. 

«Aksenov devlet telükesizligi qurulışlarından soñ çoq şey ayta bile. Halqımıznıñ «Sovet Rusiyesiniñ» propagandasına qarşı qaviy immuniteti bar. Daa 1944 senesinde peyda oldı. Böyle çirkin şeyler halqımız içün yañı bir şey degil. Olar bu şekilde yapqanlarınıñ kerçek maqsadını köstere. Halq temsiliy organına özü qıymet keser. Nariman Celâl, Asan ve Aziz Ahtemovlarnıñ apiske alınmasına halq endi cevap berdi. Qırımda yaşağan ziyalılar, cemaat erbapları fikirlerini ayttı. Reisniñ birinci muavininiñ ve temsil etken qurulışınıñ halq arasındaki itibarı belli. Akimiyet Meclisni ekstremist teşkilâttan terror teşkilâtına çevirecek ola. Mında areketleriniñ nevbetteki maqsadı belli ola – Meclisniñ faal azalarını apiske almaq (er seferinde uydurılacaq areketler içün degil, Meclis qurulışına ait olğanları içün apiske almaq). Añlağanıñız kibi, bu taqip ve akimiyetke kelişmegen siyasetçilerniñ izolâtsiya tedbirlerini qolaylaştıra», – dep bildirdi faal Qırım.Aqiqatqa. 

Ukrainalı aq qorçalayıcı Aleksandra Matviyçuk qayd etkenine köre, Rusiye akimiyeti BM Halqara mahkemesiniñ qararını yerine ketirmekte areketsiz olğanını bu şekilde añlatmağa tırışa. 

«Bu beyanatnı Rusiye Federatsiyasınıñ BM Halqara mahkemesiniñ sıñırlav tedbirlerini yerine ketirmegeni ceetinden baqmaq kerek. Daa 2017 senesi aprel ayında mahkeme Rusiyeden Qırımtatar Milliy Meclisiniñ faaliyetini yañıdan başlatmasını talap etti. Ve şimdi Qırım akimiyeti areketsizligini añlatmaq içün uquqiy olmasa, media esaslarını qıdıra», – dep qayd etti Qırım.Aqiqatqa aq qorçalayıcı. 

#LiberateCrimea halqara areketiniñ faali, Qırımtatar resurs merkeziniñ eksperti Sergey Parhomenko emin ki, Rusiye akimiyetiniñ böyle beyanatları ileride de Qırımda qırımtatarlarğa qarşı basqı yapmaq içün bir manaçıq ola. 

«Aksenovnıñ Qırımtatar Milliy Meclisine qarşı açıq qabaatlavınıñ eñ az eki maqsadı bar: Rusiye akimiyetini Meclisni resmiy şekilde «terror teşkilâtı» olaraq tanımasına itmek, bu Qırımda işğalcilerge tamır qırımtatar halqını daa sert bir şekilde taqip etmege sebep olur. Er angi insannıñ Mecliske ait olması (insan 20 yıl evelsi Meclisniñ regional bölüginde aza olsa bliye, ya da Meclis azalarınen foto yapsa, ya da içtimaiy ağlarda yazğanlarını begense) tintüv, apis ve diger basqılar içün sebep olacaq. Qırımtatar halqını segregatsiyağa oğratmaq ya da yarımadanı terk etmelerine mecbur etmek içün işğalcilerniñ qolları çezilecek. Başqaca aytacaq olsaq, Meclisniñ «terror teşkilâtı» olaraq tanılması Rusiye tarafından daa bir qırımtatar genotsidi yapılmasınıñ telükesi ola. Aksenov ve onıñ kibi soyları bunı bekley: satqın Aksenov Qırımda yaşağan qırımtatarlarnıñ ekseriyeti yarımadanıñ Ukraina kontroline qaytmasını istegenini añlay, ve er apis cezasından ya da tintüvden soñ bu istekleri daa tam ola. Beyanatnıñ ekinci maqsadı – Qırımda Rusiye Devlet dumasınıñ «saylavları» ögünde saylayıcılarnı mobilizatsiya etmek. İşğalci akimiyet teşkergen usulnı qullana – «ukrain diversantlarını» ve «qırımtatar terroristlerini» qorquzıp, qorqqan qırımlılar sentâbrniñ 19-nda barıp Putinge – «Yedinaya Rossiyağa» rey berecek, dep ümüt ete. Olmaycaq bir şey. Az insan kelecegini tahmin eteler, «qırımbizimciler» bile Yedinaya Rossiyağa rey bermege pek istemey. Şunıñ içün işğalciler eñ sevgen usulnı qullanmağa mecbur olacaq – soñra saylavlarnıñ kerekli neticelerini «sızacaq», – dep tarif etti Qırım.Aqiqatqa ekspert. 

Ukraina Tış işler nazirligi Rusiye FSBsiniñ Ukraina Mudafaa nazirligi Baş istihbarat idaresiniñ ve Qırımtatar Milliy Meclisiniñ «narazılıq aktsiyalarınıñ teşkil etilüvine» ve Qırımdaki gaz borusında «diversiyağa» olğan alâqaları beyanatına cevap berdi.

ABD ve OSCE Rusiyeni Qırımda «esassız ve intiqam» repressiyalarını toqtatmasına, qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâl ve diger qırımlılarnı azat etmesine çağırdı.