Kafkaslar’da barışın anahtarı Zengezur
Ermenistan’ın işgal girişimine karşı Azerbaycan’ın 44 günde Karabağ topraklarındaki 30 yıllık işgali bitirdiği Karabağ Zaferi üzerinden 1 yıl geçti. Askeri bir başarıya imza atan Azerbaycan ile yenilgiyi kabullenmek zorunda kalan Ermenistan arasında imzalanan ateşkes anlaşması büyük ölçüde uygulama alanı buldu.
9 maddelik yol haritasının 7’si yerine getirildi. Zengezur ve Laçin koridoruna ilişkin 9. maddenin hayata geçirilmesi konusunda ise Ermenistan ayak diriyor. İstanbul’da toplanan Türk Devletleri Teşkilatı’nın da Türk dünyasını birleştirecek koridor olarak işaret ettiği Zengezur Koridoru, Kafkaslar’da barış ve istikrarın anahtarı olarak görülüyor.
MOSKOVA’DA BULUŞACAKLAR
Ateşkes anlaşmasının yıl dönümü vesilesiyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin başkanlığında ikinci kez bir araya gelen Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, barışın kalıcı tesisi için sınırların belirlenmesi perspektifinde önemli bir adım attı. 3 ülkenin başbakan yardımcıları bu hafta Moskova’da bir araya gelerek çalışmaları sürdürecek. Alınan karar uyarınca iki ülke arasındaki sınır hatlarının belirlenmesi için yıl sonuna kadar mekanizmalar kurulacak.
PAŞİNYAN ARABULUCU YAPMIŞTI
Soçi’deki üçlü zirvenin en önemli çıktısı ekonomik bağların geliştirilmesi için demiryolları ve karayolu ulaşım bağlantıları için geçerli olacak şekilde ulaşım koridorlarının önündeki engellerin kaldırılmasının istişare edilmesi oldu.
Paşinyan, bölgesel iletişim kanallarının açılmasını sağlayacak Türkiye’nin 3 artı 3 formatına evrilen 6’lı mekanizma ve kapıların açılması önerisine karşı Zengezur koridorunu dışarıda bırakarak “ön koşulsuz görüşme” önerisiyle gelmiş, koridor baskıları karşısında Türkiye ile normalleşme kapsamında Moskova’yı arabulucu kılmıştı.
Bu süreçte de ateşkesi delen Ermeni saldırıları yaşanmıştı. Ermenistan’ın Zengezur direnci ile ulaşım koridorları üzerinde hakimiyet hedefi güttüğü düşünülürken, bu amacına Rusya yoluyla ulaşma çabası ise şimdilik sonuca ulaşmış değil. Putin’in üçlü zirvede dile getirdiği, koridorların açılmasına ilişkin verdiği net mesajlar ardından Paşinyan’ın Zengezur koridoruna direncinin kırılması bekleniyor. Rusya’dan gelen açıklamalarda, 3+3 formatındaki toplantı için “uzak olmayan geleceğin” bir meselesi değerlendirmesi yapılıyor.
BARIŞI BU HATLAR GETİRECEK
Ermenistan’ın ateşkesi ihlal girişimleri ardından Putin’in inisiyatifiyle biraraya gelen tarafların görüşmesinin yapıcı bir atmosferde geçtiği vurgulanırken, Soçi’deki üçlü zirvenin ardından taraflardan “çatışmayı sonlandırıp normal ilişkiler etabına geçme” yönünde irade beyanları geldi. Aliyev ve Paşinyan’ın bir sonraki buluşmasının ise Aralık ayında Brüksel’de olması bekleniyor. AB’den yapılan açıklamada, Aliyev ve Paşinyan’ın bu görüşmeyi kabul ettiği duyurulmuştu. Halen Azerbaycan’ın alt yapı yatırımlarını hızlandırdığı Karabağ, küllerinden yeniden doğarken, bölgede istikrarın güçlenmesi ve sınırlara saygılı barışçıl bir yaşamın tesisi için atılacak adımlar, ortak mekanizmalar dahilinde belirlenecek.
İlham Aliyev, sınırların belirlendiği, ileride komşu olarak yaşamı sağlayacak bir barış anlaşması için Ermenistan’a çalışmaya başlama çağrısı yaptı, Azerbaycan’ın ise buna hazır olduğunu açıkladı. Bölgenin çatışma ortamından istikrar ortamına evrilmesini, iletişim kanallarının çalışması ile ulaşım ve ticaret koridorlarının açılması sağlayacak. Ermenistan halkının da ekonomik canlanma getirecek koridorlar ve Türkiye ile normalleşme adımına olumlu baktığı yorumları yapılıyor. Bölgeye barışı Zengezur ve Laçin koridoru getirecek.
ÖN ŞART DİRENİŞİ
- Normalleşme kapsamında Türkiye ile Ermenistan arasında şu ana ilişkin bir temas kurulmadı. Arabuluculuk önerileri karşısında Erivan Moskova’ya işaret etti. Erivan, “Hiçbir ön koşul olmaksızın Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesine hazırız” mesajı verdi. Normalleşme çağrısını Cumhurbaşkanı Erdoğan nezdinde ilk ifade eden Türkiye olurken, bu ifade de “Ermenistan’ın öncelikle Türkiye ve Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanıması ve toprak iddialarından vazgeçmesi, Zengezur koridorunun açılması” şartları altında dile getirilmişti.