Neden bazı Sikhler Hindistan'da bağımsız bir vatan için çağrı yapıyorlar?
Hindistan, bu iddiaları reddetti ve onları "saçma" olarak tanımladı.
Bu uzun süreli tartışmaya yeni girenler için, tarihe ve güncel bağlama hızlı bir bakış:
Sikhler kimdir ve nerede yaşarlar?
Sikhizm, 16. yüzyılda Hindistan ve Pakistan'ın Punjab bölgesinde kurulan dünyanın önemli dinlerinden biridir - ki bu bölge 1947'deki Britanya hakimiyetinin sona ermesinden sonra iki ülke arasında bölünmüştür.
Dünya genelinde yaklaşık 25 milyon Sikh bulunmaktadır ve bu, beşinci en büyük inanç grubu yapmaktadır.
Bunların büyük bir bölümü, Hindistan'da yaşamaktadır ve ülkenin 1.4 milyarlık nüfusunun yaklaşık %2'sini oluştururlar. Ancak önemli diaspora nüfusu da bulunmaktadır.
Kanada, Hindistan dışındaki en büyük nüfusa ev sahipliği yapmaktadır ve yaklaşık 780,000 Sikh kişisine ev sahipliği yapmaktadır - ülkenin nüfusunun %2'sinden fazlası - ve hem ABD hem de İngiltere yaklaşık 500,000 ve Avustralya yaklaşık 200,000 Sikh'e ev sahipliği yapmaktadır.
Neden bazı Sikhler bağımsız bir ulus için çağrı yapıyor?
Khalistan hareketi, Sikhler için Hindistan'da bağımsız bir vatan çağırıyor.
Hareket, 1980'lerde Hindistan'ın Punjab eyaletinde en üst seviyesine ulaştı, bu dönemde bölge şiddetli saldırılar ve ölümler yaşadı.
Hindistan silahlı kuvvetleri, harekete karşı özel operasyonlar düzenledikten sonra gücünü kaybetti.
Modern Punjab'da siyaset hareketten uzaklaştı ve bağımsızlık çağrıları çoğunluk görüşü değil, Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Shruti Kapila'ya göre.
Ancak Sikh diasporasındaki destekçiler bağımsız bir devlet için mücadeleye devam ettiler ve bağımsızlık çağrıları son yıllarda artmıştır.
Hindistan hükümeti için Khalistan neden bu kadar hassas?
Hindistan, Khalistan hareketine kesin bir şekilde karşı çıkmıştır. Punjab da dahil olmak üzere tüm ana siyasi partiler şiddeti ve ayrılığı kınamışlardır.
Uzun süreli gerilimler, modern Hindistan tarihindeki en tartışmalı olayların nedeni olmuştur - Altın Tapınağı'nın basılması ve Indira Gandhi'nin suikastı.
Haziran 1984'te, Hint askeri Sikhler için en kutsal mekan olan Altın Tapınak'ı bastı ve Amritsar şehrindeki tapınak kompleksinde sığınan militan ayrılıkçıları çıkardı.
Bu saldırı, birçok ölüme ve Altın Tapınak'a büyük zarara yol açtı ve o dönemin Başbakanı Indira Gandhi tarafından emredilmişti.
Operasyondan birkaç ay sonra, Gandhi'nin iki Sikh koruması tarafından öldürüldü ve bu, dört gün süren ayaklanma ve toplumsal şiddete yol açtı.
Binlerce kişi öldü, çoğunluğu Sikhlerdi. Tahminler yaklaşık olarak 3,000 ile 17,000 arasında değişmektedir.
Khalistan, 1980'lerdeki şiddetin izleri hala taze olduğu için Hindistan için bir kırmızı çizgidir.
Hindistan'daki tüm siyasi partiler Sikh bağımsızlığına karşı birleşiktir, bu nedenle hiçbir Hindistan hükümeti, ikili diplomatik ilişkilerin çıkarları adına Khalistan meselesini göz ardı edemez. Hardeep Singh Nijjar kimdi?
Hardeep Singh Nijjar, 45 yaşında Kanada vatandaşı bir Sikh lideriydi ve 18 Haziran'da Kanada'da bir Sikh tapınağının önünde vurularak öldü.
O, Punjab'ın Jalandhar bölgesindeki Bharsinghpur köyünde doğdu ve 1997 yılında Kanada'ya taşındı.
İlk olarak tesisatçı olarak çalıştı, daha sonra Batı Kanada eyaletinin önemli bir Sikh lideri haline geldi.
Hindistan, onu 2020 yılında Hindistan'ın Punjab bölgesinde bağımsız Khalistan için kampanya yürüten Khalistan Tiger Force'a olan iddialı bağlantıları nedeniyle bir terörist olarak tanımladı.
Destekçileri bu suçlamaları "temelsiz" olarak adlandırdı ve aktivizmi nedeniyle geçmişte tehditlere maruz kaldığını söyledi.
Hindistan medyasındaki raporlara göre, ölüm anında bağımsız bir Sikh devleti için Hindistan'da resmi olmayan bir referandum düzenlemekle uğraşıyordu.
Bay Nijjar, son aylarda beklenmedik bir şekilde ölen üç önemli Sikh figüründen biridir.
Hindistan, diaspora Sikhlerine nasıl baskı uygular?
Diplomatik gerilimlerin arka planı, Hindistan'ın büyük Sikh nüfuslarına sahip üç ülkenin hükümetlerine uyguladığı artan baskıdır: Kanada, Avustralya ve İngiltere.
Hindistan hükümeti, "Sikh aşırıcılığı" olarak adlandırdığı şeyi ele almamanın iyi ilişkilere engel olacağını açıkça belirtti.
Avustralya yetkilileri, Hindu tapınaklarının pro-Khalistan aktivistleri tarafından tahrip edilmesini inceleyeceklerini ancak Avustralya Sikhlerinin bağımsız bir vatan konusundaki görüşlerini ifade etmelerini engellemeyeceklerini söylediler.
Kanada, Delhi'nin orada pro-Khalistan hareketine karşı durmamakla suçladığı en eleştirilen ülke oldu. Başbakan Justin Trudeau, devam eden şiddeti durduracağını söyledi ancak "yabancı müdahale"e karşı da çıktı.
İngiltere bağlamında, Mart ayında Londra'daki Hint Yüksek Komisyonu önündeki protestoların ardından bir kriz başladı. Bu protestolarda kalabalıklar sarı "Khalistan" bayrakları salladı ve bir adam binanın birinci kat balkonundan Hint bayrağını çıkardı.