Түбән Новгородта яшәүче галимә Хөсәен Фәезхановның туган елын ачыклаган

Түбән Новгород дәүләт лингвистика университеты профессоры Ольга Сенюткина моңарчы 1828 елгы булып исәпләнгән Хөсәен Фәезхановның 1823 елда туганын ачыклаган.

«Түбән Новгород өлкәсе мөселманнарының Диния нәзарәте инициативасы белән мин Хөсәен Фәезхановның тормышын өйрәнә башладым. Фәезхановның туган елы моңарчы бәхәсле иде. Фәезхановның 1866 елда 38нче яшендә вафат булганын профессор Николай Веселовский теркәп куйган һәм үз хезмәтендә мәгърифәтче турында кыскача белешмә биргән. Бу мәгълүмат рус библиографик сүзлегенә кергән. Фәезхановны өйрәнә башлаган Казан галимнәре дә бу датага таянган», - диде Ольга Сенюткина Түбән Новгород өлкәсе Сафаҗәй авылында узган «Фәезханов укулары»нда.

Галим сүзләренчә, академик Миркасыйм Госманов Хөсәен Фәезхановка багышланган хезмәтендә мәгърифәтченең туган елын башта 1828 ел дип күрсәткән, ләкин соңрак моңа шикләнә башлаган, чөнки 1821 елда туган булуы турында чыганак тапкан. Миркасыйм Госманов бу датага да тулысынча ышанып бетмәгән.

«Мин булган документларны - ревизия кенәгәләрен тикшердем. 1834 елгы ревизия документында Хөсәен Фәезхановка 11 яшь, 1850 елгы халык санын алганда - 27 яшь, 1857 елгысында - 34 яшь дип теркәлгән. Ревизия кенәгәләренең берсе дә 1828 елны бирми. Гади арифметик исәпләү ясасак, без 1823 елга тукталабыз», - диде Ольга Сенюткина.

Сүз уңаеннан, Хөсәен Фәезхановның Түбән Новгород өлкәсе Сафаҗәй авылы зиратындагы кабер ташында туган елы 1828 ел дип язылган. Татарча Википедиядә 1828 ел, ә рус телендәге вариантында 1823 ел күрсәтелгән.

Фото: © Абдул Фархан

• Россия мөселманнары Диния нәзарәте рәисенең беренче урынбасары Дамир Мөхетдинов Хөсәен Фәезхановның идеяләрен Шиһабетдин Мәрҗани тормышка ашырганын әйтте.
• Россия Федерациясе мөселманнары Диния нәзарәте рәисе, мөфти шәех Равил хәзрәт Гайнетдин мәгърифәтче Хөсәен Фәезхановның фәнгә керткән өлешен тулы институт эшчәнлегенә тиңләде.