ҲАҚОРАТНИНГ АЧЧИҚ ҲОЛВАСИ… (Воқеа реал ҳаётдан олинган)
* * *
Бугун Ғози гуручфурушнинг бозори чаққон бўлди. Икки тонна «мол»ни кўтарасига ўтқазди-қўйди. Худо бераман деса ўзига осон экан.
«Навар»ни қўйинга урди-ю, «Дамас»нинг рулини ресторан тарафга бурди.
«Шундай кунда ресторанга кирса ярашади, — кўнглидан ўтказди Ғози. — Бунақанги мижоз ҳар куниям келавермайди. Қуртдай қип санаб берди-я пулни, хумпар! Жа мард йигит экан ўзиям! Ҳойнаҳой улар томонда гуруч камчилроқ, ё қимматроқ бўлса керак. Мен айтган нархни эшитиб пул санашга шошиб қолди-я! Ишқилиб бераридан қисмасин!..
Ғози ресторанга кирди-ю, икки юз эллик грамм ароқ, ярим порций товуқ гўштига буюртма берди.
Ароқни ичиб, орқасидан помидор чайнаганди, танаси яйради. Қайноққина товуқ гўшти кайфини янада чоғ қилиб, олти ой олдинги ҳаёти кўз ўнгида гавдаланди.
Тиканли симлар, қурол тутган қўриқчи, сочи қириб ташланган маҳбуслар…
«Ўша ёқлардаям бировга сўзимни бермадим, Худога шукр! — ўйлади у тақа мўйловини ҳафсала билан силаб. — Манаман деганиминан ош қатиқ бўлдим. Насиб бўлса, бундан кейин ҳам ҳеч кимга сир бой бермайман. Қўрқадиган ерим ҳам йўқ. Биронтаси ғинг десин, энасини учқўрғондан кўрсатмасам Ғози отимни бошқа қўяман!..»
Буларнинг ҳаммаси ичкилик таъсирида миясига келаётган ўйлар эди. Одати шунақа. Ичкиликни оғзига олдими, тамом, турмадаги уч йиллик ҳаёти ёдига тушаверади. Беихтиёр муштлари тугилади. Қошлари чимирилиб, асаб томирлари таранглашади. Ўзини бу дунёда энг зўравон, кучли ва шафқатсиз ҳисоблай бошлайди.
Шу тобда ҳамма нарсага қодирдек, овозини бир-икки парда кўтариб ҳам гапира олади.
Ҳозир эса, ёнида ҳеч ким йўқ. Улфатларни чақириб ўтиргиси келмади. Ёлғиз қолгиси, бароридан келган ишни бир ўзи ўтириб нишонлагиси келди.
— Ҳой қизалоқ! — бақирди кайфи ошиб қолган Ғози мўйловини силаб. — Тез икки юзта опкел! Бунинг камлик қилди!..
* * *
Ҳали олиб келинган ароқни алоҳида стаканчага қуйиб улгурмай, қўл телефони жиринглай бошлади.
Ғози оғир уф тортганча гўшакни олиб қичқирди:
— Алло! Қизим! Сенмисан? Нима бўлди?
Гўшакдан қиз боланинг йиғиси эшитилгач, Ғози беихтиёр ўрнидан туриб кетди.
— Ким? Самин? Нимага ҳақорат қилади? Ие, шунақа дедими? Вой аблаҳ, ҳароми-ей! Ҳали Ғозининг қизини ҳақорат қилдими? Қандай ҳадди сиғди? Хўп, Дилноз қизим, сен йиғлама! Уйга бор! У ярамаснинг адабини ўзим бераман. Кечагина тухумдан чиқиб шунақа ҳақорат қилибдими сени, ўзидан кўрсин! Бас, йиғлайверма! Мен ҳозироқ ҳал қиламан!..
Ғози зарда билан телефонни ўчирди-да, стаканчадаги ароқни бир кўтаришда сипқориб, стол устига қоғозчада ёзилган пулни ташлади ва ўрнидан турди.
«Битта-ю битта қизимни ҳақорат қилибди-я, итдан тарқаган Самин! Ҳали қараб тургин, ифлос, онадан туғилганингга пушаймон ейсан!..»
* * *
Ям-яшил «Дамас» қишлоқ кўчаси бўйлаб ўқдек учиб борарди. Ғози гуручфуруш қўлидаги сигаретни чўзиб-чўзиб тортар, ора-сирада бор овозда сўкиниб қўярди.
— Итфеълнинг боласи! Отаси раҳматлиям ғирт ярамас одам эди. Болалигимда боплаб дўппослагани ҳалигача эсимдан чиқмайди… Йўқ, қизимни ҳақоратлатиб қўймайман! Жавоб беради ўша гапи учун, ҳа!..
Машина қишлоқ четидаги темир дарвоза рўпарасига келиб тўхтади.
Ғози қўни-қўшниларнинг эътиборини тортмаслик, гап-сўз кўпаймаслиги учун ҳийла ўзини босган бўлди-да, дарвозани қия очиб овоз берди.
— Саминбой-й! Ҳов Саминбой!..
Кўз очиб юмгунча ёши йигирма бешга етиб етмаган, баланд бўйли, мўйлаби сабза урган қорача йигит чиқди. У қандайдир кўнгилсизликни олдиндан сезган каби Ғози гуручфурушга қовоғини уйган кўйи боқиб истамайгина сўрашиш учун қўл узатди.
— Келинг, амаки, хуш кепсиз! — деди Самин совуққонлик билан. — Бирор хизмат бормиди? Ичкарига киринг!..
Ғози унга нафрат аралаш тикилиб турди-да, ер чизиб масхараомуз тиржайди ва кескин бошини кўтарди.
— Бир иш бориди-да, Саминбой! — деди машинага ишора қилиб. — Агар вақтинг бўлса, бир ерга бориб келсак! Нима дейсан?..
Самин ҳам қишлоқ муштумзўрларининг бири. Гарчи айбини англаб турса-да, бўш келишни ор билди.
— Гап йўқ! Ҳозир борамизми?
— Ҳа, ҳозир… Хўш, кетдикми?
— Бўпти, дарвозани қулфлаб қўяй! Уйда ҳеч ким йўғиди.
У апил-тапил дарвозага қулф урди-да, Ғозининг олдига тушиб бориб «Дамас»га ўтирди.
* * *
Машинани учирганча кетиб борарди-ю, Ғози нуқул ер остидан Саминга аламли назар ташларди. Қизининг ўксиниб йиғлагани қулоқлари остида жаранглаб, қур-қур рулга муштлаб қўярди.
Шу кўйи чўлга олиб борадиган кимсасиз йўлга чиқишди. Икки ён бағри пахта даласидан иборат бу йўл ёт кўзлардан холи. Ҳар замонда бир машина ё мотоциклда шоликорлик қиладиганлар ўтиб қолмаса, бу ерларда фақат сукунат шарпаси изғийди холос.
Ғози машинани тўхтатди-да, ёнида бошини мағрур кўтарганча ўтирган Саминга юзланди.
— Қани, зўравон, пастга туш!
— Тушсам тушавераман! — деди Самин машина эшигини очиб. — Қўрқмайман!..
Ғози индамади. Атрофни обдон кузатиб олган бўлиб, тўсатдан Саминнинг ёқасига ёпишди.
— Сен итнинг боласи, нега бу ерга опкелганимни биласанми ўзи? — сўради хириллаб. — Гапир, жўжахўроз!
Самин бир силтаниб унинг қўлини ёқасидан олиб ташлади-да, бир қадам ортга тисланди.
— Хўш, билсам нима бўлади?
— Ҳали сен менинг қизимни «қанжиқ» деб ҳақоратлайдиган бўлдингми? Сен-а? Вей, кимлигимни биласанми?
Саминнинг баттар қайсарлиги тутди. Қўрслиги устун келиб гезарди.
— Қизингиз бетгачопар! — деди Ғозининг кўзига тик боқиб. — Ўзи мажбур қилди мени!
— Йў-ўқ, сен бола гапни айлантирма! Келиб-келиб менинг қизимни ҳақоратлагансан. Ҳар бир айбнинг ўз бадали бор. Шуни биласанми?
— Нима қиласиз? Урасизми?
— Вой итфеъл-эй!.. — Ғози жаҳдини жиловлай олмади. Саминни қулочкашлашга тутинди. Лекин бўй йигит ҳам қараб тургиси йўқ эди. Чап бериб қолди. Шунда Ғози аламли хириллаб турди-да, чўнтагидан пичоқ чиқарди.
— Мен-чи, — деди Саминнинг устига бостириб бораркан. — Турмадаям унча-мунчасининг бурнини қоната олган йигитман! Сен тирранча асабимга тегдинг! Энди ўзингдан кўр!..
Самин аввалига довдираган каби қочишга уринди. Аммо Ғози қўлида пичоқ билан бостириб келавергач, қайсарларча тўхтади ва унинг пичоқ тутган қўлига тепмоқчи бўлди. Улгурмади. Ғози гуручфурушнинг бақувват қўллари юқори кўтарилган оёқларига ёпишди. Самин чалқанча йиқилди…
Хотима ўрнида
— Сен менинг қизимни оёқости қилдинг! — қонга беланган Саминни четга судраб бориб ётқизаркан, Ғози нуқул сўзланарди. — Мана оқибати. Менга нима? Нари борса қамаламан. Лекин якка-ю ягона қизимни сендақанги ҳезалакларга «қанжиқ» дегизиб қўймайман.
Самин жон аччиғида нимадир демоққа шайланди. Қуввати етмай бошини сарак-сарак қила-қила ҳушидан кетди…
Хайрият, бир оғиз ҳақорат туфайли тиғ остида қолган Саминнинг ажали етмаган экан. Қотилнинг ўзи уни кутилмаганда инсофга келиб касалхонага олиб борди.
Врачлар йигитнинг ҳаётини сақлаб қолишди.
Ғози гуручфуруш эса ўша куниёқ ўз оёғи билан милиция бўлимига бориб жиноятини бўйнига олди.
Уни суд ҳукмига кўра беш йил муддатга озодликдан маҳрум этишди.
Олимжон ҲАЙИТ