АЖАЛ СЎҚМОҒИ… (10-қисм)

* * *

Қанча ётдим, ёдимда йўқ. Ўрнимдан базўр қўзғалиб Қотил томон қарадим. Унинг боши пачоқланиб кетган, айлана атрофи қора қонга тўлганди. Ҳа, у оламдан ўтибди. Ахир, мен унинг устига йиқилгандим! Мана шу нарса менинг жонимни асраб қолибди.

— Алвидо, ҳамкасб! — шивирладим аста. — Омадинг келмади! Нимаям қилардик?! Аслида биз ҳамкасб эмасмиз. Мен буткул бошқа курсда ўқиганман. Биз душманмиз бир-биримизга!

Мен ҳар эҳтимолга қарши юзларимни, баданларимни пайпасладим. Гўштдан фарқи қолмабди. Бу аҳволда катта кўчада юриб бўлмайди. Дарҳол қўлга олишади. Бунинг устига душманларимнинг қўлида суратим бор. Қолаверса, оқсаяпман. Йўқ, бошқа йўлини топмасам бўлмайди. Чет элга ўтиб кетсаммикан? Ҳа, аввал соғлиғимни тиклаб, ана ундан сўнг бир қарорга келаман…

Икки кун пана-пастқамларда беркиниб ўзимни ўзим даволадим. Тўғри-да, касалхонага мурожаат қила олмайман. Ҳатто, дорихонага бориб дори харид қилиш ҳам мумкин эмас. Шу сабабли ақлим етганича ўзимни даволадим.

Бунинг учун шаҳар яқинидаги ахлатхонадан узун бир хода, мис сим топдим. Симни ходага маҳкам бойлаб, яқин атрофдаги дайди итлардан иккитасини тутиб келдим. Улар бир-икки соат менга кўниккан бўлишгач, шундоқ ёнгинамга боғлаб эгнимдаги кўйлакни ечдим. Аъзойи баданим қонга бўялиб кетганди. Итлар қон ҳидини тез туйишди ва сўлакларини баданимга оқиза-оқиза астойдил қонларни ялай бошлашди. Мен эса, чидашга мажбур эдим. Ана шу йўл билангина яраларимни тузатишим мумкин. Ит сўлаклари бунга қўшимча, яраларимни микроблардан тозалайди. Айтишларича, одамлар экзема касалини ҳам шу усул билан даволашаркан. Орадан бир кун ўтиб итлар ялаб ташлаган жойларимни қуритдим. Қон теккан кўйлагимни қум билан ювиб қуритгандим. Эгнимга илганча чегара томон йўл олдим.

Чегарадан сездирмай ўтишнинг ўзи бўлмайди. Олдинига дарахт танасидан худди от туёқларига ўхшаш махсус бўлакчалар ясаб товонларимга боғладим. Бу изни йўқотади. Фақат бир камчилигим бор эди. Чет тилини билмайман. Ўзимни гўё маҳаллий фуқаро қилиб кўрсатиш учун ниқоб ўйлаб топа олмайман. Чегарадан ўтгач, то кўздан пана жойларга етгунча беш юз чақиримча йўл босишим керак.

Хуллас, олға босдим. Чегарадан эсон-омон ўтиб олти кун йўл юрдим. Бир маҳал рўпарамда тўсатдан озғин, башараси каламушни эслатувчи нусха пайдо бўлди. Қўлида қурол. Менга ўқталиб ўз тилида нимадир деяпти. Қўрқмадим. Унинг нимасидан қўрқаман?

Секин атрофга кўз ташладим. Ҳеч ким йўқ. Сал нарида у беркиниб ётган икки метрлик чуқур холос.

Итоат билан у кўрсатган томонга қараб юрдим. Қанча юрганимни билмайман-у, қуролли кимса мени шеригининг олдига олиб борди. Улар ўз тилларида нималардир деб кулишди. Ва елкамга автомат билан турта-турта қандайдир ертўлага олиб тушишди. У ерда яна учинчи киши ухлаб ётарди. Билдимки, булар уч киши. Бошқа шериклари йўқ. Учинчиси ўрнидан туриб менга синчковлик билан тикилиб қаради. Сўнгра имлаб ечинишга буюрди. Мен ўзимни гўё қўрқиб кетгандай қилиб кўрсатиб нариги иккаласининг ўртасига кириб олдим. Бу ишим душманга ёқмади чоғи, автомат қўндоғи билан кўкрагим аралаш туширди. Кўзларим ола-кула бўлганча ечина бошладим.

Ҳа, менинг ихтиёримда икки-уч сониягина вақт бор. Кейин кеч бўлади. Олдин рўпарамдагига мушт туширишим, бир вақтнинг ўзида орқадагига калла солишим лозим. Ана шунда учинчиси ҳеч гап эмас. Эҳ, кутилмаганда зиналардан тўртинчи жангари елкасига автомат илганча кириб келди. Режам яна барбод бўлди. Чунки, то манавиларни тинчитгунимча у наридан туриб менга ўқ узади. Энди фақат битта йўл қолаяпти. Рўпарамда турган кимсани қўрқитишим керак. Шунда у автоматни томоғимга тирайди.

Мен очиқдан-очиқ уни турли сирли ҳаракатлар билан қўрқита бошладим. Ўйлаганимдек, душман шоша-пиша автоматини ўқлаб томоғимга тиради. Мен дарров тусимни бояги ҳолатга келтирдим. Яъни, одамнинг раҳмини келтирадиган ҳолатга кириб олдим. Душман қуролини туширди.

Навбатдаги йўл-йўлакай тузилган режамни амалга ошириши ниятида кутилмаган ҳаракат билан ўзимни четга отдим. Билардимки, ҳов нарида қотиб турган жангари шу лаҳзадаёқ тепкини босади. Ҳа, шундай бўлиб чиқди. Автомат ишга тушди. Лекин барча ўқлар шерикларини ер тишлатди холос…

Қарадимки, жангарининг ўқлари тамом бўлди. Энди у қуролни ирғитиб юбориб мен томон ташланди. Эҳ, бундай онларда қандай йўл тишини яхши биламан. Ўзимни сира қийнамасдан уни икки маротаба қориндан паст қисмига тепгандим, тап-тайёр бўлди-қўйди. Чалажон ётмаслиги учун ўлиб ётган шерикларидан бирининг қуроли билан сўнгги душманимни ҳам тинчитдим…

* * *

Бу ерлар менга бегона. Қолаверса, ўқ овозларини яқин теваракдагилар эшитишгани тайин. Ҳализамон бу ерга чопиб келишади. Шуларни ўйлаб ташқарига чиқдим ва ўзим учун хавфсиз жой қидириб топиб ўша ерда чуқур ковладим. Ер юмшоқ эди. Қўлларим билан бир ярим метрлик чуқурни сира қийналмасдан ковлаб битирдим. Заводдаги каби чуқур устига шох-шаббалар ташлаб жимгина ётганча кутдим. Яқин-яқинда кимларнингдир бақир-чақири, ўқ овозлари, гранаталарнинг портлашлари эшитилиб турарди. Биламан. Улар мени қидиришаяпти. Бутун атрофни титкилашаяпти. Хайриятки, мен ётган чуқур ҳақида ҳеч нарсани билишмайди…

Шу кўйи икки кун пусиб ётгач, учинчи куни тунда чуқурдан оҳиста чиқиб ортга қайтдим. Бир ҳафтадан сўнг чегарадан ўтдим. Яна уч кун йўл юриб уйимга етиб келдим. Худога шукр, барча азоблар, хавфлар орқада эди…

Йўқ, мени қаҳрамон каби кутиб олишмади. Ҳеч ким кўксимга медал ҳам таққани йўқ. Мухбирлар ортимдан эргашиб интервью олишга интилган ҳам эмас. Раҳбарим қисқагина ҳисоботимни эшитиб туриб қўлимга тушунтириш хати ёзиш учун мўлжалланган, махсус рақамланган қоғозлар тутқазди. Мен қўлимга ручка олганча содир бўлган барча ҳодисаларни қоғозга туширдим. Ҳаммасини оқизмай-томизмай ёздим. Завод, у ердаги транспорт ва барча ўзим сирли дея баҳолаган нарсаларнинг барчасини яширмасдан қоғозларга сўзладим…

Кейин эса, қоғозларни авайлаб тахлаб махсус саватчага солдим. Бу қоғозлар ҳеч қачон мана шу хонадан ташқарига чиқмаслиги лозим эди.

— Ҳаммасими? — сўради раҳбар.

— Ҳа.

— Жуда яхши. Эртага соат ўнда етиб кел!

Шундай қилиб менинг топшириғим якун топди. Уни жуда аъло даражада бўлмаса-да, бошқалар қатори адо этганимдан, энг асосийси, тирик қолганимдан мамнан бўлдим. Энди камида бир ой иш ҳақида ўйламайман. Шунга ҳақлиман.

Қизиғи, икки кундан кейин Резидент билан рўбарў келиб қолдим. Ҳа, у Резидентнинг ўзгинаси эди. Бироқ ички интизомга амал қилишга мажбурмиз. Мен ўзимни худди нотаниш тутиб индамай ёнидан ўтиб кетавердим. У ҳам худди шундай ўтди ёнимдан. Қизиқ, бу ерга қандай келиб қолди? Қандай тирик қолди?

Орадан бир ҳафтача ўтиб у мени катта кўчада тўхтатди. Саломлашгач, сигарет сўради. То чўнтагимдан сигарет қутисини чиқариб, унга тутқазгунимча бир неча сўзларни айтишга улгурди.

— Раҳмат сенга, йигит! Сен кўп иш қилдинг! Кечирасан!

Кейин билдимки, мен бошимдан ўтказган кунлар, завод, ҳафталаб чуқурда ўлик каби қотиб ётишларим — ҳамма-ҳаммаси олдиндан ўйланган экан. У мен кўтарган шовқин туфайли бурчак-бурчакларда биқиниб ётган жиноятчиларни ҳушёр торттириш, қўрқитиб қўйиш ниятида экан. Аммо ўлиб кетишим муқаррарлигини ҳам билган. Шунинг учун ўшанда юзини очиқ кўрсатган экан. Негаки, ўликлар ҳеч кимга қоида бузилгани ҳақида ҳисоб бермайдилар. Қисқаси, бу «ўйин»да айнан мен ютиб чиқишимга унчалик ишонмаган. Менинг панамда ўз вазифасини аъло даражада бажармоқчи бўлган.

Хафа бўлдим ундан. Ахир, мен оддий бир аҳмоқ болакайдек унинг ноғорасига ўйнадим! Жонимни хавф остига қўйдим! Йўқ, нималар деяпман? Майли, менинг панамда нима қилса қилсин. Барибир бизнинг ташкилотда катта кўчада сенга яқинлашиб оддий «раҳмат» деган сўзни ҳам айтмайдилар. Қоидани бузишга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ. У эса, бу ишни қилди-ку! Демак, тан олган менинг маҳоратимни. Акс ҳолда индамай кўрмасликка олиб ўтиб кетаверган бўларди…

Катта кўчаларда сайр қилиб, баъзан диванда пиво ҳўплаб ётганча ўйлардим. Энди менга курьернинг сумкасини ҳеч ким тутқазмаса керак. Мустақил ишлашга имкон беришлари тайин. Ахир, озми-кўпми тажриба тўпладим. Фақат миямни бир савол кемиради. Мустақил ишлашга тайёрманми? Арзийманми? Буни ҳаёт кўрсатади. Нима бўлганда ҳам, бу охирги топшириқ бўлиб қолмайди. Бизнинг иш шунақа. Эртага нима бўлишини билмайсан. Бир-бирингга ортиқча сўз ҳам айта олмайсан. Индамай ишлайсан, индамасдан ғалаба қозонасан ва жимгина ўласан.

ИККИНЧИ КИТОБ

* * *

Профессионал учун тафтишчиликдан ёмонроқ касб бўлмаса керак. Кутилмаганда ҳеч қандай огоҳлантиришсиз Марказга чақиришади-да, худди ўзингга ўхшаган биттасини тафтиш қилиш учун жўнатиб юборишади. Кейинги ишларинг, ҳатто, ҳаётинг ана шу топшириқни қандай уддалашинг билан боғлиқ бўлиб қолади. Сен қайсидир агентнинг ишини текшираяпсанми, ё ўзингни тафтиш қилишаяптими, билмайсан. Бизнинг ташкилот эса, бундайларнинг ҳақиқий устаси деса бўлади. Хоҳлаган разведкачини танлайди-да, қайсидир касб эгаси кўринишида номаълум тарафга жўнатади. Буйруқ, шубҳасиз, муҳокама қилинмайди.

Соат ўнда келасан дейилдими, келасан! Вақт кетди.

Келганингдан сўнг топшириқ кўрсатилган конвертни имзо чекиб қабул қилиб оласан. Махсус хонага ўтасан, ўқийсан, ўрганиб чиқасан. Ҳаммасини ёдингда сақлаб қолгач, конвертни ёқиб, кулини яна махсус саватчага соласан. Худо кўрсатмасин, бирор қоғоз йўқолса, ёки бирор жумла девордан ташқарига чиқса, тамомсан!

Илгари, курсантлик давримда бу ишлар мен учун фахрдек туюларди. Ҳозир бўлса, кўнглим айнийди…

Қисқаси, мен навбатдаги топшириқни олдим. Вазифа ҳазил эмас. Илгаригиларидан анчагина мушкул ва хавфли.

Мана, паспортим, хизмат сафари гувоҳномаси, оила аъзоларимнинг суратлари, қандайдир уй манзиллари билан тўлатилган блокнот, аслида мавжуд бўлмаган квартирамнинг калити. Бир ҳафтадан сўнг мен ҳақимда умуман маълумотга эга бўлмаган, мени танимаган одамлар келишади. Улар белгиланган манзилдаги почта қутиси (Буни менинг ўзим танлашим керак) ни қидириб топишади. Ана шу қутида уларга қўшимча ахборотлар битилган қоғоз сақланган бўлади.

Мен аниқроқ айтадиган бўлсам, бугун буткул бошқа одамман. Қўлимга тутқазилган паспортда ёзилишича, исми-шарифим Лев Георгиевич Серов. Муҳандис. Айтилган манзилга етиб боргач, ўзимни хизмат сафарларидан чарчаган қилиб кўрсатишим, атрофимдагиларни ишонтира олишим, тўғри келганда, хизмат сафарларидан чарчагандек нолишим, котибаларга шоколадлар совға қилишим, дуч келган дўконга кириб пиво ичишим лозим. Бундан ташқари, зарур текширув ишларини олиб боришим, ҳисобот тайёрлашга ҳам улгуришим талаб этилади ва ҳоказо…

Мен йўлга отландим. Ойнинг ўнинчи санасида вокзалга етиб бордим.

* * *

Яна поезд, рельсларнинг тақир-туқури. Юқори полкадаги қўшни хуррак отишни бошлайди. Зерика бошлайман. Кел, бекор ўтиргандан ташкилотда мен учун тўқилган «афсона»ни яна бир карра хаёлан қайтариб олай. Унутиб қўймаслик учун. Хў-ўш, немис тили муаллимамни қандай аташарди? Ҳа, Серафима Петровна. Кичик фарзандимнинг кўзлари қандай рангда? Қачон қизамиқ билан оғриганди? Эҳ-ҳе, курсантлик давримдан бошлаб қанчалаб фарзанд кўрмадим!.. Ҳар бир ҳужжатда уч-тўрт нафарлаб фарзандли эканим ёзиларди. Аслида эса, на фарзандим, на оилам, на уй-жойим бор. Мана шуниси алам қилади баъзан. Қариндош-уруғларим, ота-онамни мендан тортиб олишган. Ўзимни ўн беш йил аввал шаҳар қабристонига дафн этишган…

Нолимайман, аёллар билан учрашишга рухсат этишарди. Бусиз бўлмайди. Фақат бир шарт билан. Ўша аёл бехосдан ҳомиладор бўлиб қолдими, керак бўлса, тўққизинчи ойда аборт қилиб ташлаши шарт. Разведкачига аёл киши билан доимий, узоқ муддатлик яқинлик тақиқланади. Фарзанд кўришни-ку, гапирмаса ҳам бўлади. Бизда фақат тиш чўткаси, тўппонча ва заҳар тўлдирилган кичкинагина шишача бўлади холос. Шуларнигина олиб юришга рухсат этишади.

Майли, қўлимга олган сўнгги паспортимга яна бир назар ташлай. Ана, икки ўғлим бор экан. Миша ва Вова. Мен уларни жуда-жуда яхши кўраман. Шу жумладан, аслида мавжуд бўлмаган хотиним, болаларимнинг онасини ҳам…

Станция. Поезд тўхтади. Ёдланган афсонага амал қилиб ташқарига чиқсам-у, пиво сотиб олсаммикан? Йўқ, бундай қилмайман. Яхшиси, сабр қиламан…

* * *

Белгиланган жойга етиб келгач, анча енгил тортдим. Поездда юравериш жонимга текканди. Тезлик билан яшашим лозим бўлган квартирага жойлашдим ва шу куниёқ кетишимда керак бўладиган вариантлар режасини тузиб чиқдим. Ёзмасдан барча поездлар, автобуслар, самолётлар йўналишларини эслаб қолдим. Чунки, ёзиш бизнинг ишда қатъиян тақиқланади. Ҳар бир шаҳардаги кўчаларни ўз уйимдек билишим зарур. Қолаверса, ҳар бир шаҳарда ортимдан тушиши мумкин бўлган «дум»лардан яшириниш учун махсус жойим бўлиши шарт эди. Вақт эса, жуда зиқ. Ихтиёримда бор йўғи бир ҳафтагина бор холос.

Ҳали алоқа қутичаларини қидириб топишим зарур. Эҳ, ўзим бажаришим керак бўлган ишимни ипидан игнасигача билганимда эди, шартта ҳаммасидан воз кечиб яхшиси, учувчиликками, шунга ўхшаш бош оғриқсиз касабларга ўзимни урган бўлардим. Афсуки, бунинг ҳам иложи йўқ. Кеч бўлган. Балки, олдинда мени яна калтакланишлар, азобланишлар кутиб тургандир. Қийноқлар, таъқиблар қанча давом этади, Худонинг ўзи билади.

Айтилган техбригада ўз муддатида етиб келди. Кечикишга ҳаққимиз ҳам йўқ. Ҳатто, бир дақиқа кечикилса ҳам бутун операция барбод бўлади.

Мен уларнинг аниқ мақсадларини, қуролланиш усулларини умуман билмасдим. Фақат якка-якка бўлиб ҳаракатланишларидан хабардор эдим. Улар махсус контейнерларда юк олиб келишди. Ичида нима борлигини ҳам биров билмайди. Балки, ўзлари ҳам билмас. Негаки, бизнинг ташкилот мана шунақанги сирли ишларни амалга оширишни хуш кўради. Товар контрабанда бўладими, ё ундан-да баттарроғи бўладими, фарқи йўқ. Милиция, бошқа хавфсизлик ташкилотлари бизнинг раҳбарларни қизиқтирмайди. Мақсадга эришиш йўлида турли усулларни қўллаб кўраверишади.

Хуллас, уларнинг келганидан хабар топгач, эртаси куни ўз вазифамнинг дебочасини амалга ошириш ниятида циркка кириб келдим. Мен жуда цирк томоша қилишни яхши кўраман.

Соат кечки 19: 30. Роппа роса ўн етти дақиқадан сўнг менга умуман нотаниш бўлган кимса учинчи йўлак орқали пастга қараб кириб келади. Шу ердан ўтса, демак, алоқа ўрнатилади, ҳаракат механизми ишга тушади. Аксинча бўлиб чиқса, операция шу жойдаёқ тўхтайди.

Мана, ўн олти ярим дақиқа ҳам кўз очиб юмгунча ўтди-кетди. Мен саҳнадаги маймуннинг қилиқларини кўриб кулаяпман-у, хаёлим, нигоҳларим, қулоқларим учинчи йўлакда.

Ўн етти ярим дақиқа. Хайрият, келди. Фақат эллик сонияга кечикди. Бунисини мен муҳокама қилиб ўтирмайман. Раҳбарларнинг ўзлари ҳал қилишар. Чунки, бизнинг ишда эллик сония оз муддат эмас. Шу арзимаган сонияларни деб инфарктга учраш, ё пешонадан ўқ ейиш ҳеч гапмас.

Саҳнадаги маймунлар ўз чиқишларини якунлаб, уларнинг ўрнини гимнаст йигитлар эгаллашди. Мен баланд овозда бир-икки йўталган бўлдим-да, ўтирган курсимдан туриб ташқарига йўл олдим. Аслида циркни охиригача томоша қилишим зарур эди. Аммо оломон орасида юришга тобим йўқ.

Ойнинг йигирма биринчи санаси… Йигирма иккинчи… Мен операцияни кузатиш билан бандман. Мени ҳайратда қолдириб, барча ишлар жуда текис битаяпти. Тафтишчилар объектга қарама қарши уйни ижарага олишди. Объект деганимни янада аниқлаштирадиган бўлсам, бу кўп қаватли уй. Шу уйдаги квартиралардан бирида Резидент, яъни мен яшайман. (Хайрият, ўйлаганимдек, навбатдаги топшириқни бажариш олдидан менга Резидент лавозимини беришганди) Мақсадим бўлаётган ишларни зимдан кузатиш. Керак пайтда буйруқлар жўнатиб туриш. Хуллас, операцияни бошқариш.

Квартираларнинг ойналари бир-бирига қарама-қарши. Бемалол бир-бирларини кузатиб, иш битираверишлари учун қулай.

Тафтишчилар яна бир кун махсус кузатувлар ўтказишди. Қизиғи, шу қадар усталарча ишлашдики, ҳайрон бўлдим. Нега энди оддий, арзимаган бир ишга бу қадар профессионалларни юборишди? Ким билсин? Балки, бу иш ҳақиқатан катта операциянинг негизидир? Шунинг учун жиддийроқ ёндашишгандир. Нима бўлганда ҳам, бизнинг ташкилот раҳбарлари нима қилаётганларини яхши билишади.

Кечаси ё кучли шамол туфайли, ё қайсидир ярамаснинг иши билан томдаги антенна қулаб тушди. Бирпасда том одамга тўлди. Кўпчилик бўлиб антеннани жойига ўрната бошлашди. Ана шундагина билдимки, шу уйда яшовчилар орасида бизнинг тафтишчилар ҳам ўралашиб юришибди. Улар шунчаки антеннани кўтариб қолмасдан, худди шу ерга ўзларининг тунги ва кундузги кузатув ускуналарини усталик билан ўрнатишга улгуришаяпти. Ана энди одамлар ҳайрон бўлишлари аниқ. Чунки, антеннага ўрнатилган қўшимча ускуналар телевизорларнинг кўрсатишини анчагина яхшилайди. Шу ускуналар ёрдамида мени кузатишларини ҳам биламан.

Йўқ. Жимжитлик. Кузатувларимни қайта-қайта текшириб кўрдим. Ҳаммаси кўнгилдагидек.

Ойнинг йигирма тўртинчи санаси. Ускуналар ахборот ёзишда давом этаяпти. Қўриқчи ҳовлини айланиб мени кузатиш билан овора. Мен бўлсам, қўриқчининг ортидан кузатаман.

Йигирма олтинчи сана. Шу куни кичкинагина, муҳим бир янгиликка эга бўлгандай ҳис қилдим ўзимни. Яъни, ўзимнинг ҳақиқатан бор эканимни қўриқчига сездиргандай бўлдим. Қўриқчи тушмагур жуда тажрибали кўринади. Ортидан кимдир кузатаётганини дарров пайқади. Мана энди «мушук-сичқон» ўйнаш пайти етди. У мени топишга уринади, мен эса, изларни йўқотишга ҳаракат қиламан.

Ойнинг ўттизинчи санаси. Бир неча маротаба тафтишчи ҳамкасбимни кўриб қолдим. Ҳовлида ҳаётдан мамнундек хурсанд айланиб юрибди.

Ойнинг иккинчи санаси. Унчалик жиддий бўлмаган хато юз берди. Бугун бир кишини икки маротаба кўрдим. Дастлаб эркак, сўнгра аёл кўринишида. Адашишим сира мумкин эмас. Курсда бизни адашишга ўргатишмаган. Хўш, бу нима дегани? Ё огоҳлантиришми? Ярим кун уни кузатдим. Йўқ, барибир адашибман. Тасодифий ўткинчи экан.

Охири ҳаммаси жонга тегди. Уч ҳафталик жим ўтиришлардан сўнг, чамаси, тафтишчилар ҳам зерикишди. Чунки, улар бу қадар сукунатга ўрганишмаган. Уларга арзимаган бўлса-да, ҳақиқий иш бўлса. Лекин уч ҳафталик кузатувлар, қўриқчиларнинг алмашиниб туришлари ҳам иш бермагач, мен операцияни яна икки кунга чўзишга қарор қилдим. Тафтишчиларга ҳаракат қоидаларини заҳирадаги алоқа қутиси орқали жўнатдим.

Қайтадан ҳамма ишга тушди. Қўриқчилар ўткинчилар орасида айланиб юришарди. Улар билан ҳеч кимнинг иши йўқ. Гоҳ автобус бекатида, гоҳ уй атрофида пайдо бўлиб кузатаверишади. Келиб-кетаётган машиналар ҳам ҳар гал бошқа-бошқа кўринишда.

Хўш, буёғига қандай йўл тутаман? Ташкилотимизга қайси исбот-далилни олиб бораман? Шу кўйи натижасиз ўтираверадиган бўлсам, анави тафтишчилар устимдан арз қилишади. Нима қилай? Шартта кўчага чиқиб қўриқчилардан бирининг ёқасидан олайми? Э, у менга барибир ҳеч нарса айтмайди. У ҳолда тафтишчилар билан қандай алоқа боғлай? Кекса кампир кўринишида яқинлашиб борайми? Суҳбатга тортайми?

Ниҳоят топдим. Шу атрофда қандайдир қурилиш кетаётганди. Қурувчилардан бирининг эски кийимини олдим-да, қўриқчилар айланиб юрадиган жойдаги канализация қудуғига куппа-кундузи тушиб олдим ва қопқоқни қия очиқ қолдирдим. Улар эътибор беришмади. Мени сантехник деб ўйлашди шекилли.

Ташқаридаги гап-сўзлар аниқ-тиниқ эшитилиб турар, тафтишчиларни шундоқ яқиндан кўриб турардим.

— Жонга тегди. — деди қўриқчи-тафтишчилардан бири шеригига.

— Ҳаддан ташқари чегарадан чиқаяпти. — жавоб қилди бошқаси.

— Ахир, унинг мақсадини билмаймиз!

— Ҳа, у ўзини ҳам, бизни ҳам гўрга тиқадиганга ўхшайди.

— У бошлиқ, нима қилишини балки ўзи билар?

— Эҳ, унинг башарасини бир кўрсайдим!

Шериги унга жавобан кулиб қўйди…

* * *

Кундуз соат 16: 15. Мен ҳамон қудуқда ўтирганча қия очиқ жойдан қўриқчининг ҳаракатларини кузатаяпман. У «УАЗ» автомашинаси ёнида тўхтади. Секин эшикни очди-да, рулга ўтириб моторга ўт қўйди ва жўнаб кетди. Қизиқ… Кузатишда давом этаман.

16: 50 дан 17: 20 гача машинага ёқиғли қуйиш билан банд бўлди.

18: 05 да тафтишчилар худди шу машинага қандайдир ускуналарни юклашди. Албатта, бу вақтда бегона кўзлар уларни кузатиб туришибди. Лекин кузатувлар тафтишчиларни қизиқтирмай қўйганга ўхшайди. Очиқчасига ўйин бошлашди.

18: 20 дан 23: 00 гача машина шаҳар бўйлаб кезиб юрди. Ниҳоят 23: 05 да ўз жойига келиб тўхтади. Энди мен тахминан ўттиз сониялар кутишим керак.

Роппа-роса соат 23: 36: 15 да қопқоқни кўтариб бир четга сурдим ва секин ташқарига чиқдим. Мақсадим ўзимга аниқ. Тафтишчилар билан буёғига юзма-юз иш олиб бораман. Аммо улар мени кўришмайди. Сабаби, бошимга ниқоб кийганман. Фақат кўзларимгина очиқ қолган. Фақат бир нарсани билишадики, уларга буйруқлар юбораётган одам афсонавий эмас, спортчиларга хос қоматга эга бўлган бир кимса…

Оҳиста машинага яқин бориб остки қисмини кўздан кечира бошлади. Шу пайт ичкарида ўтирганлардан бири эшикни очди-да, менга қўл узатди. Тамом, мен тафтишчилар билан очиқ алоқага киришдим деб ҳисобласам бўлади! Улар менга ёрдам беришади энди!

— Чапга қайрилгач, Шимолий шоссе бўйлаб юз чақирим юрамиз! — буюрдим мен ҳайдовчига машина ўрнидан қўзғалгандан сўнг. — Фақат тўхтамасдан юрасан! Ҳайдовчи елка қисганча буйруғимни маъқуллади.

(давоми бор)

Андрей ИЛЬИН

Рус тилидан Олимжон ҲАЙИТ таржимаси