Косовода навбатдан ташқари сайлов: ҳукмрон партия ғалаба қозонди
Косовода ўтказилган навбатдан ташқари парламент сайловлари ҳукмрон Ўзлигини белгилаш партияси учун катта сиёсий муваффақият билан якунланди. Мамлакат бош вазири Албин Курти раҳбарлигидаги партия Приштинадаги Марказий сайлов комиссияси маълумотларига кўра, овозларнинг 49,8 фоизини қўлга киритди. Бу натижа деярли барча сайлов участкаларида овозлар саналгандан сўнг эълон қилинди.
Натижада “Ўзлигини белгилаш” янги чақириқ парламентда ўринларнинг қарийб ярмини эгаллайди ва этник озчиликлар вакиллари билан ҳамкорликда ҳукуматда барқарор кўпчиликни шакллантириши мумкин. Маҳаллий кузатувчилар ва koha.net портали ҳам айнан шу сценарийни эҳтимол сифатида кўрсатмоқда.
Ғалаба янграши билан Приштина кўчаларида байрамона муҳит ҳукм сурди. dpa агентлигининг хабар беришича, партия тарафдорлари автокортежлар билан шаҳар бўйлаб айланиб, сигнал чалган, тунги осмон эса фейерверклар билан ёритилган. Албин Курти сайлов жараёнини “ҳалол, демократик ва эркин” деб баҳолаб, янги мандат ҳукумат олдига янада катта масъулият юклашини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, энди асосий вазифа — “яхши бошланган ишларни узлуксиз давом эттириш”.
Мухолифат лагерда эса кучлар нисбати анча орқада қолди. Косово Демократик партияси 21 фоиз овоз билан иккинчи ўринни, Косово Демократик лигаси эса 13,6 фоиз билан учинчи ўринни эгаллади. Тўртинчи поғонада собиқ бош вазир Рамуш Харадинай етакчилик қиладиган Косово келажаги учун алянс бўлиб, у 7,6 фоиз натижа кўрсатди.
120 ўринли парламент тизимида серб озчилиги учун алоҳида 10 та ўрин ажратилган, бошқа этник гуруҳларга ҳам яна 10 та мандат кафолатланган. Бу эса миллий парламент таркибида кўп миллатли мувозанатни сақлашга қаратилган механизм ҳисобланади.
Эътиборли жиҳати шундаки, бу Косовода йил бошидан буён ўтказилган иккинчи парламент сайлови бўлди. 9 февралдаги мунтазам сайловлардан кейин Курти мухолифат партиялари билан коалиция тузишда муваффақиятга эриша олмаган ва мутлақ кўпчиликни таъминлай олмаган эди. Навбатдан ташқари овоз бериш эса унга сиёсий позициясини янада мустаҳкамлаш имконини берди.
Албин Курти ҳукумати айни пайтда Косовонинг шимолида яшовчи серб озчилигига нисбатан қатъий сиёсат олиб бормоқда. Хусусан, серб диноридан фойдаланиш, шунингдек Белград орқали амалга ошириладиган ижтимоий тўловлар ва пул ўтказмалари чекланган. Бу қарорлар Европа Иттифоқи ва АҚШ томонидан танқид қилинди ҳамда Приштина билан Белград ўртасидаги муносабатларни янада таранглаштирди.
Европа Иттифоқи жавоб сифатида Косоводаги айрим лойиҳаларни молиялаштиришни тўхтатиб, уларни қайта тиклаш учун шимолий ҳудудларда кескинликни пасайтириш талабини қўйди. АҚШ ҳам USAID орқали молиялаштирилаётган дастурларни 90 кунга музлатди.
Шу билан бирга, декабрь ойи ўртасида Косово расман Европа Иттифоқига аъзо бўлиш учун ариза топширди. Ғарб давлатлари Косово ва Сербияга евроинтеграция истиқболлари икки томон муносабатларини барқарорлаштиришга бевосита боғлиқ эканини очиқ айтмоқда. Ҳозирча ЕИнинг беш давлати — Испания, Кипр, Греция, Словакия ва Руминия, шунингдек Сербия ва Россия Косовонинг мустақиллигини тан олмаган.
Хулоса қилиб айтганда, навбатдан ташқари сайловлар Албин Курти ва “Ўзлигини белгилаш” партиясига кучли сиёсий мандат берди. Бироқ бу ғалаба Косово учун янги имкониятлар билан бирга, ички барқарорлик ва халқаро муносабатларда янада нозик қарорлар қабул қилиш даврини ҳам бошлаб бермоқда.