Камітэт абароны журналістаў заклікаў улады Беларусі спыніць выкарыстаньне заканадаўства аб экстрэмізьме
Камітэт абароны журналістаў (CPJ) заклікаў улады Беларусі спыніць выкарыстаньне заканадаўства краіны аб экстрэмізьме, каб «прымусіць замаўчаць незалежныя мэдыя» і дазволіць сродкам масавай інфармацыі працаваць свабодна.
Заява назіральніка за СМІ зьявілася пасьля рашэньня ўладаў Беларусі прызнаць Беларускі расьсьледніцкі цэнтар (ВІС), які базуецца ў Чэхіі, «экстрэмісцкай арганізацыяй».
«Называючы Беларускі расьсьледніцкі цэнтар „экстрэмісцкім“, ўлады Беларусі чарговы раз спрабуюць запалохаць і перашкодзіць працы незалежнага выданьня, вядомага сваімі вострымі расьсьледаваньнямі меркаванай карупцыі ў краіне», — заявіла Гульназа Саід, каардынатарка праграмы CPJ па Эўропе і Цэнтральнай Азіі.
«Улады Беларусі павінны неадкладна адмяніць ганебнае заканадаўства краіны па барацьбе з экстрэмізмам замест таго, каб рэгулярна выкарыстоўваць яго супраць незалежных СМІ і прадстаўнікоў прэсы».
Незалежныя СМІ Беларусі, гаворыцца ў паведамленьні CPJ, зазнаюць нападкі на фоне рэпрэсій супраць грамадзянскай супольнасьці. Рэпрэсіі пачаліся пасьля масавых беспарадкаў, справакаваных «афіцыйнымі» вынікамі прэзыдэнцкіх выбараў у жніўні 2020 году. У выніку выбараў аўтарытарны кіраўнік Аляксандар Лукашэнка шосты раз быў абвешчаны прэзыдэнтам. Апазыцыя і некаторыя заходнія ўрады заявілі, што галасаваньне было сфальшаванае.
Паводле зьвестак Беларускай асацыяцыі журналістаў, у Беларусі больш за 15 СМІ прызнаныя «экстрэмісцкімі». Сама асацыяцыя была дададзеная ў сьпіс у сакавіку сёлета.
Улады Беларусі таксама прызналі «экстрэмісцкімі» асобных журналістаў, у тым ліку трох журналістаў Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода — Ігара Лосіка, Алега Грузьдзіловіча і Андрэя Кузьнечыка.
У чэрвені 2022 году Ігара Кузнечыка прыгаварылі да шасьці гадоў пазбаўленьня волі паводле абвінавачаньні ў стварэньні «экстрэмісцкай» групоўкі.
Многім іншым журналістам, праваабаронцам і апазыцыянэрам таксама былі прад’яўленыя абвінавачаньні ў экстрэмізьме.
У Беларусі забаронена дзейнасьць арганізацый, аднесеных да экстрэмісцкіх, а індывідуальным прадпрымальнікам і юрыдычным асобам пагражае да трох гадоў пазбаўленьня волі за разьмяшчэньне лягатыпу арганізацыі, прызнанай «экстрэмісцкай».
Згодна з Крымінальным кодэксам Беларусі, любому абвінавачанаму ў стварэньні або ўдзеле ў «экстрэмісцкай» групе пагражае да 10 гадоў пазбаўленьня волі з магчымым пакараньнем да васьмі гадоў за фінансаваньне экстрэмізму і да сямі гадоў за садзейнічаньне такой дзейнасьці.
Тысячы людзей, у тым ліку журналістаў, праваабаронцаў і прадстаўнікоў дэмакратычных інстытутаў, былі затрыманыя падчас агульнанацыянальных пратэстаў супраць вынікаў выбараў, і паступалі вартыя даверу паведамленьні аб катаваньнях і жорсткім абыходжаньні з боку сіл бясьпекі. Падчас рэпрэсій загінула некалькі чалавек.
Лукашэнка адмовіўся весьці перамовы з апазыцыяй, а многія яе лідэры былі арыштаваныя ці вымушаныя пакінуць краіну.
Злучаныя Штаты, Эўрапейскі Зьвяз і шэраг іншых краінаў адмовіліся прызнаць Лукашэнку пераможцам галасаваньня і ўвялі некалькі пакетаў санкцый супраць яго і ягонага рэжыму, спасылаючыся на фальсыфікацыю выбараў і рэпрэсіі.