ՀՀ-ում եկամտահարկը բավականին բարձր է. հարկահավաքությունը պետք է կարգավորվի՝ բարձր եկամուտները հարկային դաշտ բերելով. տնտեսագետ
Մենք պետք է վերանայենք մեր քաղաքականությունը հարկային օրենսդրության մասով, բայց ոչ թե այն պատճառով, որ դա ԵԱՏՄ-ն է պահանջում, այլ այն մեր շահերից է բխում: Tert.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց տնտեսագետ Հայկ Բալանյանը՝ անդրադառնալով Հայաստանում և ԵԱՏՄ անդամ մյուս երկրներում եկամտահարկի դրույքաչափերի տարբերություններին:
«Այն, որ մեր հարկային օրենսդրությունը, մեղմ ասած, թերություններ ունի, դա անկասկած է, բայց մեր հարկային օրենսդրությունը կառուցված է այլ սկզբունքներով, և հեշտ չէ միայն մի հարկաձևը փոխել: Ամբողջ սկզբունքի փոփոխության մասին պետք է մտածել: Առանձին վերցրած եկամտահարկի նվազեցումը ոչինչ չի տա»,- նշեց տնտեսագետը:
Հիշեցնենք, որ այսօր «Հայաստան. 2 տարի ԵԱՏՄ-ում» թեմայով քննարկմանը Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի Իրավագիտության ֆակուլտետի ամբիոնի վարիչ Մարինա Իվլիևան հայտարարել է, որ ի տարբերություն Ռուսաստանի, Ղազախստանի և Բելառուսի, Հայաստանում եկամտահարկը բավականին բարձր է. «Ֆիզիկական անձանց եկամտահարկը հանդիսանում է ներքին օրենսդրության մաս, և ԵԱՏՄ անդամ երկրներն այժմ կիսակամ են գնում այս ոլորտում հարմոնիզացիային։ Նրանք չեն ցանկանում հրաժարվել շատ դեպքերում այն բարձր հարկերից, որոնք գործում էին մինչև ԵԱՏՄ-ն»,- ասել է նա։
Համեմատության համար նշենք, որ եթե Ռուսաստանում, Ղազախստանում և Բելառուսում եկամտահարկերը տատանվում են 11-14 տոկոսի սահմանում, ապա Հայաստանում այն կրկնակի, եռակի բարձր է՝ կախված աշխատավարձի չափերից: ՀՀ-ում մինչև 120 հազար դրամը աշխատավարձի դեպքում եկամտահարկը կազմում է 24.4 տոկոս, 120 հազարից մինչև 2 մլն դրամի դեպքում՝ 26 տոկոս, 2 մլն դրամից ավելիի դեպքում՝ 36 տոկոս:
Հայկ Բալանյանի խոսքով՝ Հայաստանում եկամտահարկի դրույքաչափերն իսկապես շատ բարձր են, բայց դրան հաջորդող քայլը պետք է լինի համատարած հայտարարագրումը: Գրեթե ամբողջ բնակչությունը պետք է հայտարարագրի իր եկամուտները և շահույթները, որը կբերի տնտեսության ստվերային մասի բացահայտման: Ըստ նրա՝ հենց սա է պատճառը, որ հասարակ քաղաքացիների եկամտահարկը բարձր է:
«Առաջին հերթին պետական ապարատում կա նման խնդիր: Պաշտոնյան գրանցված ստանում է 200 հազար դրամ աշխատավարձ, բայց 200 հազար դոլարանոց մեքենա է վարում կամ մեկ մլն դոլարանոց տուն ունի: Խնդիրը այստեղ է՝ ստվերային եկամուտները հարկելու հարցում: Իսկ սովորական աշխատողների եկամտահարկով բյուջե չես կարող լցնել, ինչքան էլ բարձր լինի դա»,- նկատեց նա:
Տնտեսագետը նշում է, որ ՀՀ-ում հարկահավաքությունը հիմնականում կատարվում է անուղղակի հարկերի միջոցով, այնինչ, դա պետք է լինի ուղղակի հարկերի միջոցով՝ եկամտահարկով և շահութահարկով:
«Սա նշանակում է, որ բոլոր ստվերային եկամուտները պետք է բերվեն հարկային դաշտ: Հիմնական խնդիրը կայանում է նրանում, որ պետք է հարկվի հարստությունը, բարձր եկամուտները, որոնք ոչ մի տեղ չեն երևում: Եկամտահարկը մեզ մոտ մնում է բարձր և այն տնտեսական մոդելը, որով մեր իշխանությունը չափում է, թե ինչպես պետք է հարկ հավաքի, ինչպես պետք է մեր բյուջեն կազմվի, դա է թերի»,- ասաց Հայկ Բալանյանը:
Նրա համոզմամբ՝ եկամտահարկի նվազեցումը, հարկահավաքության կարգավորումը միայն քաղաքական խնդիր է, որի լուծման համար իշխանությունները պետք է քաղաքական կամք դրսևորեն: