Новости за 30.11.2020

کابل چاپ ورځپاڼو په نننیو ګڼو کې تر ډېره پر غزني او زابل وروستیو بریدونو، د سولې روانو پرمختګونو او د کرونا نوې څپې په اړه لیکنې او تبصرې خپرې کړې دي.  مسیر  مسیر ورځپاڼې د ملي مصالحې عالي شورا په تړاو لیکلي چې پر ارګ له وړاندې فشار و چې دا شورا جوړه کړي، خو په وینا یې داسې ښکارېدله چې ارګ په قصدي او شعوري ډول د دې شورا د جوړېدو مخنیوی کاوه او یا یې هم داسې ګامونه اخیستل چې د شورا د جوړېدو پر ځای لانجې او اختلافات زیات شي.  د سرمقاله لیکونکي په وینا، د سولې په چارو کې تر اوسه اساسي ستونزه همدا وه چې ټول واکونه یوازې له ولسمشر سره وو. Читать дальше...

لوېدیځو رسنیو په غزني او زابل کې د یکشنبې د ورځې حملو ته ډېر پام اړولی دی.  لاس انجلس ټایمز لاس انجلس ټایمز ورځپاڼه لیکي، په دغو حملو کې چې په قطرکې د طالبانو او د افغانستان د دولت ترمنځ له خبرو سره په یوه وخت وشوې او مسؤلیت‌یې سمدستي چا یا کومې ډلې وانه‌خیست، له ۳۰ ډېر کسان ووژل شول.  د غزني چارواکو ازادي راډیو ته ویلي چې د ملي اردو د کمانډو پر یوه کنډک په موټربم چاودنه کې ۳۱ تنه وژل شوي او ۲۴ نور ټپیان شوي او د زابل د ولایتي شورا رئیس عطاجان حق‌بیان له یوې حملې چې د دې ولایت د امنیه قوماندان... Читать дальше...

نن به د امریکا منتخب ولسمشر جوبایډن د ورځنیو استخباراتي معلوماتو لومړنی راپور ترلاسه کړي. دا خبره د بایډن دفتر په یوه خبرپاڼه کې کړې ده.  دغه راپورونه چې "د ولسمشر د ورځنیو معلوماتو " په نوم پېژندل کېږي، په نړیواله کچه ملي امنیت ته د ورپېښو  لویو ګواښونو په اړه وي. له دې وړاندې د نومبر په ۲۴مه د برحاله ولسمشر ډونالد ټرمپ ادارې ویلي و، بایډن ته د لېږد پړاو په رسمي ډول پیلېدای شي.  بایډن او ټیم‌یې پخوا د استخباراتي معلوماتو له ترلاسه کولو منعه شوي وو. د منتخب ولسمشر دفتر ویلي، بایډن به له دې معلوماتو وروسته له سلاکارانو سره هم وګوري. Читать дальше...

د بریتانیا چارواکو ویلي، راتلونکو اوونیو کې د کرونا په ضد د پراخ واکسین له پیلولو مخکې یې دوه میلیونه دوزه نور واکسین هم برابر کړی. بریتانیا چې په اروپا کې د 'کووېډ-۱۹' ناروغۍ ډېره مړینه لري نن دوشنبه ویلي، هیله لري چې د کرونا واکسین په پیلېدو کې د نړۍ لومړنی هېواد شي. بریتانیا کې چې ۶۷ میلیونه نفوس لري، تر اوسه څه باندې ۵۸ زره کسان کرونا مړه کړي دي. د بریتانیا حکومت موافقه کړې چې له بېلابېلو تولیدي شرکتونو څخه به ۳۵۰ میلیونه دوزه واکسین واخلي، په دې شرط چې واکسینونه‌یې ګټور ثابت شي. ګارډین... Читать дальше...

په داسې حال کې چې ایران، د یوه وتلي اټمي ساینسپوه په وژنه کې اسرائیل په لاس لرلو تورن کړی، اسرائیل د دې حملې د مسؤلیت له منلو ډډه وکړه. د ایران د یوه مخکښ اټمي ساینسپوه محسن فخریزاده تر وژل کېدو وروسته، د ایران د دولت یوه ویاند وویل، تهران دې ډیپلوماتیکې هڅې د فخریزاده د قتل نه‌قرباني کوي. د جرمني خبري اژانس د ایران د دولت د ویاند علي ربیعي په حواله راپور ورکړی چې ویلي یې دي "موږ باید په دې لومه کې راګېر نه‌شو". د ایران پېژندل شوی اټمي ساینسپوه محسن فخریزاده تېره جمعه تهران ته نږدې په یوه وسله‌وال... Читать дальше...

په داسې حال کې چې تر تېرې شپې په نړۍ کې په کرونا ویروس د اخته کسانو شمېر تر ۶۲ میلیونو واوښت، بریتانیا په ۲۴ ساعتونو کې د ۱۲ زره کسانو د اخته کېدو او ۲۱۵ کسانو د مړینې خبر ورکړ. په ټوله نړۍ کې په کرونا ویروس د مړینو شمېر تر ۱۴ لکو اوښتی دی. په ترکیه کې هم پرون د اوومې ورځې په مخه په کرونا ویروس د خلکو د مړینې اندازه زیاته ښوول شوې او چارواکو په تېرو ۲۴ ساعتونو کې په ترکیه کې د ۱۸۵ کسانو د مړینې خبر ورکړی دی.

په نایجریا کې لږ تر لږه ۱۱۰ ملکیان په یوه وسله‌واله حمله کې وژل شوي دي. ملګرو ملتونو پرون اعلان وکړ چې دغه ۱۱۰ کسان د شنبې په ورځ د دغه هېواد په شمال ختیځ کې وژل شوي دي. د نایجریا لپاره د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږي کوونکي اډوارډ کالون وویل، موټرسایکل سپرو وسله‌والو پر هغو نارینه او ښځو چې په بورنو ولایت کې یې په کروندو کې کار کاوه، ډزې وکړې. ګڼ شمېر نور ټپیان شوي او ځیني تښتول شوي دي. که څه هم د دې حملې مسؤلیت چا نه‌دی منلی، خو د افریقا په لوېدیځ کې د بوکو حرام افراطي ډلې ترڅنګ داعش... Читать дальше...

په بلاروس کې له واکه د الکساندر لوکاشینکا د لیرې کېدو په هدف د روانو مظاهرو پر مهال په لسګونه مظاهره‌چیان ونیول شول. د ویانسا په نوم د بشري حقونو یوه ملاتړې ډله وايي، پرون یکشنبه لږ تر لږه ۱۳۰ کسان په پلازمېنه مېنسک او بارا ولیاني ښار کې نیول شوي دي. دا دوهمه اوونۍ ده چې په بلاروس کې مظاهره‌چیان د «ګاونډیانو د مارش» په نوم لارو سړکونو ته په اعتراض راوځي. اوس مظاهره‌چیانو خپله تګلاره بدله کړې، دوی پر وړو ډلو وېشل شوي او په بېلابېلو سیمو کې په مظاهرو راوځي چې د امنیتي ځواکونو له‌خوا یې نیول ستونزمن شي. Читать дальше...

د فراه امنیه قومانداني وايي په پشترود ولسوالۍ کې د پوځي عملیاتو په نتیجه کې ۴ وسله‌وال طالبان وژل شوي دي. د فراه د امنیه قوماندانۍ ویاند محب‌الله محب ازادي راډیو ته وویل، د ګډو ځواکونو دغه عملیات پرون یکشنبه وشول: "د دغو عملیاتو په نتیجه کې ۴ طالب ترورېستان ووژل شول، یو موټر یې د امنیتي او دفاعي ځواکونو له‌خوا تخریب کړای شوی دی." د ښاغلي محب په خبره اووه ماینونه هم کشف او شنډ کړای شوي دي. وسله‌والو طالبانو د دغو پوځي عملیاتو په اړه تبصره نه‌ده کړې.

د افغانستان په لوېدیځ کې روغتیايي چارواکي وايي په دغه حوزه کې ۴۰ سلنه ماشومان له ګوزڼ یا پولیو ضد واکسین نه بې‌برخې دي. په لوېدیځه حوزه کې د کتلوي معافیت د پروګرام مسؤل عبدالوحید رحماني ازادي راډیو ته وویل د دولت وسله‌وال مخالفان تر خپلې ولکې لاندې سیمو کې ماشومانو ته د کور په کور واکسین اجازه نه‌ورکوي. ښاغلی رحماني زیاتوي: "په لوېدیځه حوزه کې مو هدف تر پنځو کلونو کم عمره یو میلیون او یو لک ماشومانو ته واکسین ورکول دي، خو له بده مرغه د دوی ۴۰ فیصده‌یې له کمپاین څخه بې‌برخې پاتې کېږي. د دولت وسله‌وال... Читать дальше...

د ارزګان محلي چارواکي وايي، په تېرو دوو میاشتو کې تر ۳۰۰ زیات وسله‌وال طالبان وژل شوي دي. د دغه ولایت امنیه قوماندان مل پاسوال محمد خطاب خنجري ازادي راډیو ته وویل، دغه وسله‌وال په ګېزاب او دهراوود ولسوالیو کې د جګړو پر مهال وژل شوي. ښاغلی خنجري زیاتوي: "۲۹۳ تنه دښمنان په دهراوود ولسوالۍ کې وژل شوي او په ګېزاب ولسوالۍ کې هم موږ طالبانو ته درانه تلفات واړول، دوه شپې مخکې طالبانو غوښتل چې هلته پر یوې امنیتي پوستې برید وکړي، د افغان ځواکونو په ځوابي برید کې ۱۳ تنه یوځای ووژل شول او ۱۳ تنه نور بل... Читать дальше...

چک جمهوریت چې په اکټوبر میاشت کې د کرونا وبا د مهارولو لپاره شدید محدودیتونه لګولي وو، د ډسمبر میاشتې له درېیمې د محدودیتونو کمولو اعلان کړی دی. په چک جمهوریت کې به رستورانتونه پرانیستل کېږي، خو فعالیت به‌یې محدود وي. د اروپا په دغه هېواد کې به د شپې له خوا ګرځبندیز هم لیرې شوي او ځینو ورزشي فعالیتونو به هم اجازه ورکړل شي.

د ازادو رسنیو د ملاتړ اداره وايي، امنیتي ادارو ورته ویلي چې د ازادي راډیو د خبریال محمد الیاس داعي د وژنې په تړاو یو مشکوک کس نیول شوی دی. د دې ادارې اجرائیه مشر مجیب خلوتګر برايي ازادي راډیو ته دا خبره وکړه: "موږ ته داسې معلومات راکړل شوي، یو کس چې د طالبانو جګپوړی چارواکی دی چې په هلمند کې نیول شوی دی. د دولت نظر دا دی چې دغه کس د داعي په قتل کې لاس درلود." وسله‌والو طالبانو چې پر الیاس داعي یې د چاودنې مسؤلیت نه‌دی منلی، د دغه مشکوک کس د نیول کېدو په اړه تر اوسه کومه تبصره نه‌ده کړې. د ازادي... Читать дальше...

د دولت د مذاکره کوونکي هیئت یوه غړې وايي په قطر کې روانې خبرې له کوم خنډ سره نه‌دي مخامخ شوي. فوزیې کوفي تېر ماښام ازادي راډیو ته وویل، هغه مذاکرې چې د سپټمبر له ۱۲مې روانې دي، نن سبا یوه نوي پړاو ته داخلې شوې دي. اغلې کوفي زیاته کړه: "مذاکرې له خنډ سره مخامخ شوې نه‌دي، بلکې د مذاکرو له یوه پړاو څخه نوي پړاو ته داخل شوو. هیله‌من یو چې ډېر ژر د اجنډا او هغو مسایلو په اړه چې د افغانانو د اصلي اندېښنو سبب دي، خبرو ته کېنو." تر دې مخکې د شنبې په ورځ د اصلي مذاکرو د کړنلارې په اړه د دولت او طالبانو... Читать дальше...