Татарстан суд эшендә республика дәүләт телен куллану буенча Россиядә алдынгы урында

(Казан, 13 декабрь, «Татар-информ», Гөлнар Гарифуллина). Татарстан суд эшендә субъектның дәүләт теле кулланышында Россиянең башка субъектлары өчен үрнәк булып тора. Бу хакта ТР Фәннәр академиясендә «Ике һәм күп теллелек шартларында дәүләт һәм региональ телләрне куллануның хокукый нигезләре» халыкара фәнни-гамәли конференциясендә ТР Конституцион суды аппараты җитәкчесе Әнәс Нуриев сөйләде. «Татарстан җитәкчелеге суд эшчәнлегендә республиканың дәүләт теле буларак татар теленә ярдәм итү буенча чаралар комплексын гамәлгә ашыра. Юстиция министрлыгы материаль һәм процессуаль чыганакларны татарчага тәрҗемә итү эшен үткәрә. Административ суд эше кодексы күптән түгел генә татар теленә тәрҗемә ителгән», — диде юридик фәннәр кандидаты. Ул 2020 елда Мәскәүдә РФ Гражданлык процессуаль кодексы тәрҗемәсе басылып чыкканын әйтте. Бу РФ субъектының дәүләт теленә тәрҗемә ителгән беренче хезмәт. Гражданлык-процессуаль терминнар сүзлеге дә татар телендә басылып чыккан. «Россия дәүләт гадел хөкем университетының Казан филиалы базасында директор Рамил Шәрифуллин иницативасы белән „Суд эшендә татар теле“ квалификация күтәрү курслары оештырылган иде. 70 тән артык судья һәм суд аппаратлары хезмәткәрләре укыган», — дип сөйләде Әнәс Нуриев. Ул суд берләшмәсе экспертлары РФ субъекты дәүләт телендә эшләүгә комачаулаган сәбәпләрне дә атады. Әйтик, Чувашстан Республикасы вәкилләре РФ субъекты дәүләт теленә тәрҗемә ителгән процессуаль закон чыгару эше булмавы, РФ субъекты дәүләт телендә «юриспруденция» белгечлеге буенча әзерләүдә белем бирү базасы булмавын әйткән. Тыва Республикасы төбәкнең дәүләт телендә бердәм юридик терминология булмавын билгеләп узган. Саха (Якутия) Республикасы штатта РФ субъектының дәүләт телләреннән тәрҗемәче булмавын сәбәп дип атаган. Башкортстан Республикасында судьялар һәм секретарьларның башкорт дәүләт телен белмәве әйтелгән. Татарстан кодекс һәм башка норматив хокукый актлар булмавын, РФ субъекты дәүләт телен белгән профессиональ кадрлар булмавын, судьяларның РФ субъекты дәүләт телендә юридик лексика, хокукый терминнар белмәвен, махсус юридик белешмәлекләр, терминологик сүзлекләр булмавын әйткән.