Илгизәр Зәкиев: Калькаларның әдәби телне баету очраклары да бар
«Интертат» сайтының «Вконтакте» төркемендә туры эфирда уза торган «Әйтер сүз» рубрикасында «Мәдәни җомга» газетасының җаваплы сәркатибе Илгизәр Зәкиев компьютер һәм соцчелтәрләр белән бәйле күп терминнарның калька рәвешендә кулланылуын хуплавын әйтте.
«Алар шулкадәр көндәлек кулланылышка кереп киткәннәр, аларны әдәби нормага әйләндерергә кирәк. Әлбәттә, калькаларның ямьсез, хаталылары да бик күп. Калькаларның әдәби телне баету очраклары да бар», – ди Илгизәр Зәкиев.
Ул мисал итеп «загрузить» сүзен калька тәрҗемә рәвешендә хуплавын әйтте.
«Хәтерлим, галимнәр белән берлектә калькалар турында матбугат конференциясе узган иде. Алар «загрузить» сүзен «йөкләү, йөкләп алу» дигән тәрҗемәгә каршы чыктылар. Ләкин дөрес тәрҗемәсен бирмәделәр. Тел ул кыскалыкка омтыла. Төрек телендә дә шушы сүз кулланыла. Инглиз телендә дә йөкләү күз алдында тотыла. Ә татар телендә «йөкләү» сүзе белән авырлы хатын күз алдына килә, диделәр. Компьютер термины буларак «йөкләү» сүзе кабул ителергә тиеш дип саныйм», – диде Илгизәр Зәкиев.
Ул шул ук вакытта «астында» һәм «өстендә» сүзләрен – калька тәрҗемә вариантларны (работает над собой) куллануны хата дип атады.
«Мәсәлән, диссертация өстендә эшли, диләр. Аны бит диссертация яза, дип әйтергә була. Татар телендә күп очракта «өстендә» сүзен төшереп калдырырга була. Кайвакыт «өстендә» сүзен «юнәлешендә» сүзе белән алыштырырга була», – диде ул.