“Ўз манфаати йўлида отасини ҳам ботқоққа ботирадиган фарзандлар бор экан” (терговчи ҳикояси)

^{Фото: AP}
Тошкент шаҳар ИИББ тергов бошқармаси катта терговчиси Бахтиёр Ғиёсов фаолиятидаги қизиқ ишлардан бирини сўзлаб берди. Терговчига кўра, ўғирлик жиноятини содир этган йигит бу ишни дадаси қилганини айтиб, уни чалғитмоқчи бўлган.

“Бундан бир неча йил муқаддам, Юнусобод туманида терговчи бўлиб ишлаб юрган пайтимда менга ўғирлик бўйича жиноят иши беришди: Юнусобод туманидаги дўконга ўғирликка киришган ва товарларни ўғирлаб, олиб чиқиб кетишган.

Жиноят иши ҳужжатлари билан танишиб чиқдим. Учта йигит айбини тан олган, улардан дўкондан ўғирланган нарсалар чиққан. Улар Жиноят процессуал кодексининг 224-моддаси тартибида ушланган. Иш ҳужжатларини олиб, жиноят иши қўзғатганман.

Йигитларни олиб чиқиб, ҳимоячи иштирокида бирма-бир сўроқ қила бошладим. Шу жараёнда жиноят содир этган шахслардан биттаси “Ака, сизга алоҳида гапим бор”, деб қолди. “Гапираверинг, адвокатингиз бор, камерага ҳам оляпмиз”, дедим. “Йўқ, ўзингизга гапим бор эди” деди йигит. Нима гап, десам, “Тўғрисини айтсам жиноятни мен қилмаганман, дадам қилган. Дадам қамалиб кетмасин, деб ҳамма айбни бўйнимга олдим”, деяпти. Нега унда ҳозир фикрингиздан қайтдингиз, деган саволимга келажаги борлигини, шунинг учун ҳамма ҳақиқатларни айтишга қарор қилганини билдирди. Сўнгра дадасининг телефон рақамини айтиб, қўнғироқ қилинг, ҳозир етиб келади, деди.

Ўшанда менда шубҳа пайдо бўлди. Ўғирлик ёки шунга ўхшаган жиноят содир этган шахсга қўнғироқ қилиб, “Ака, келинг, жиноят содир қилган экансиз”, десангиз у югуриб келмайди ҳеч қачон.

Шу тариқа дадасига қўнғироқ қилиб, ўзимни таништирдим. Дадаси ҳам буни оддий ҳолдай қабул қилди ва “Бўлди, ҳозир етиб бораман”, деди. Шубҳам яна ортди.

Дадаси келгач, сўроқ жараёнида ҳақиқатан ўғлимнинг ўртоқлари билан дўконга бориб, ўғирлик қилганман, дея ҳамма айбларни бўйнига ола бошлади. Ўғлингиз бошида ҳамма айбини тан олганди, энди эса сизга қарши кўрсатма беряпти, десам “Ўғлимни ички ишлар ходимлари ушлаганидан менинг хабарим бўлмай қолибди, хабар топиб, кейин менинг виждоним қийналди, мана чақиришингиз билан етиб келдим, мен қилганман бу жиноятни”, деб туриб олди.

Терговчида ички ишонч бўлади. Мен бу одам жиноят қилганига ишонмаётгандим”, дея ҳикоя қилади Бахтиёр Ғиёсов.

Шундан сўнг терговчи йигитнинг дадасидан жиноят содир қилганда ким қаерда турганини, у нима қилганини, биринчи ким дўконга кирганини ва ким ташқарида турганини, нималар олишганини сўраб, чуқурроқ сўроқ қила бошлаган. Ота эса бу саволларнинг барчасига ўша куни спиртли ичимлик таъсирида бўлганини айтиб, эслолмаслигини таъкидлаган.

“Дўконда видеокамера ўрнатилган бўлган. Жиноят содир қилган учта йигитнинг бири камера ўрнатиш билан шуғулланган. Ўша йигит биринчи дўконга кириб, камера ўчганини, ишлайверишлари мумкинлигини айтган. Чиқаётганда эса ҳар эҳтимолга қарши камеранинг хотира қурилмасини олиб чиқиб, ташлаб юборишган.

Бошида отасига қарши кўрсатма берган йигитнинг шериклари ҳақиқатан учаламиз бирга эдик, деб фарзанди ҳақида гапирганди. Уларни олиб чиқиб, қайта сўроқ қилдим. Шунда улар “Ҳа, аслида у эмас эди, дадаси эди, дадам қамалиб кетмасин деб биздан илтимос қилганди”, дейишди.

Сўнгра уларни ҳам отаси қаерда турганди, қандай кийимда эди, дея деталний сўроқ қилишни бошладим. Улар терговчи бундай чуқурлашиб сўроқ қилишини билмаган-да, шунинг учун охиригача гаплашиб қўйишмаган экан: сўроқ пайтида ҳар хил гапиришди. Бу ҳолдан сўнг ўғирликни дадаси қилмагани бўйича шубҳаларим яна ошди.

Ҳаммасини сўроқ қилиб бўлганимдан кейин соҳавий хизматларга камера хотира қурилмасини тезлик билан топиш бўйича айтдим. Қўшимча гуруҳ воқеа жойига кетди ва ён-атрофни кўздан кечириб, менга қурилма топилганини маълум қилишди. Экспертиза жавобини кутишга вақт йўқ эди. Сабаби, 48 соат давомида одамнинг масаласини ҳал қилишимиз, яъни қамоққа олиш эҳтиёт чорасини танлашимиз ёки қўйиб юборишимиз керак. Вақтимиз кам эди.

Воқеа жойига ўзим ҳам тезда етиб бордим. Қурилмани олиб, камерага қўйсак, ҳаммаси турибди. Камера ўрнатиш билан шуғулланган йигитнинг олмаяпти дегани нотўғри бўлиб чиқди: тасвирларда ўғлининг ўзи дўкон ичида юргани акс этганди. Ташқи ва ички томонларни кўряпмиз, ҳеч қаерда отаси йўқ. Яъни ўша учта бола дўкон ичида ўғирлик қиляпти.

Менда ички ишонч тасдиқланди ва қайтиб келиб, раҳбаримга вазият юзасидан ахборот бердим. Биз ўзимизни уларнинг гапига ишонгандай тутиб, ишни охирига етказишга қарор қилдик. Йигитларга камера ёзувлари ҳақида айтмадик. Дадасини ўша куни қўйиб юбориб, йигитларга қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўллаш учун санкция олганмиз.

Тергов охирлаб қолганида йигитларни видео билан таништирганман. Кейин у йигит жим бўлиб қолган. Шундан сўнг жиноят иши терговини тугатиб, айблов хулосаси билан судга берганмиз. Суд ҳукми билан эса йигитларнинг ҳар бирига озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлган жазо тайинлаган ҳамда адолат қарор топган. Айбсиз ота эса жавобгар бўлмаган.

Йигит шу тариқа терговни чалғитиб, ўзининг ўйлаб қўйган режасига ишонтирмоқчи ҳамда отасини жиноятчи сифатида кўрсатмоқчи бўлганди.

Мазкур жиноят ишини тергов қилиш жараёнида шунга амин бўлдимки, ўзининг манфаати йўлида отасини ҳам ботқоққа ботирадиган фарзандлар бор экан”, дейди Бахтиёр Ғиёсов.