Zhdukja e bletëve, kërcënim serioz për ekosistemin
Bashkimi Evropian ka bërë të ditur se është në përgatitje e sipër të një plani që ka të bëjë me rritjen e monitorimit të insekteve në 27 vendet anëtare, si masë për të parandaluar pasojat e zvogëlimit të popullsisë së pjalmuesve.
“Shkencëtarët thonë se një e treta e të gjitha llojeve të bletëve, fluturave apo insekteve tani janë në rënie të madhe dhe kjo rënie është vërtet shqetësuese. Pjalmuesit kanë nevojë për mbrojtje më të fortë. Zhdukja e pjalmuesve do të shkaktonte kolaps të ekosistemeve. Do të ishte fjalë për fjalë një makth, dhe ne duhet ta shmangim atë skenar”, tha Virginius Sinkevicius, Komisionari i BE-së për Mjedisin.
Maqedonia e Veriut, megjithëse nuk është anëtare e Bashkimit Evropian, është duke përgatitur ligjin për rigjenerimin e natyrës, ku theksohet nevoja për të ruajtur dhe restauruar ekosistemet, të cilat janë degraduar dhe nga të cilat varet dhe mbijetesa e insekteve.
Përdorimi i pakontrolluar i pesticideve shkatërron familjet e bletëve
Bletarët thonë se në tri dekadat e fundit rezulton se një nga kërcënimet kryesore për insektet pjalmuese, ku bëjnë pjesë dhe bletët, është përdorimi pa kriter i pesticideve.
Më pas, një tjetër shkak i rëndësishëm i degradimit, është shkatërrimi i habitateve natyrore brenda sistemeve bujqësore, si gjerdhet, muret prej guri të thatë, të gjithë elementët e natyrshmërisë brenda të cilave insektet mund të gjejnë një shtëpi dhe bimët mund të rriten dhe të prodhojnë lule, të cilat janë ushqim për këto insekte.
Dragi Spasençov nga fshati Ljubanci i Shkupit, ka më shumë se 43 vjet që merret me bletari. Ndryshe nga më parë, kur prodhonte 48 kilogramë mjaltë vetëm nga një koloni (familje)bletësh, në dy vjetët e fundit prodhimi i mjaltit ka shënuar ulje të theksuar, ai tani mesatarisht mbledh vetëm 100 gramë nga një koloni bletësh, koshere.
"Imagjinoni 100 gramë, mesatarisht?" Ndryshimet klimatike luajnë rol të madh. Ngrohja globale, rrezatimi ... janë faktorë që godasin mbijetesën e bletëve.
"Për momentin kam 100 familje bletësh, por vërej se bletët e mia gjithnjë e më shumë janë të shqetësuara nga ndikimet klimatike, gjë që çon në zvogëlimin e numrit të tyre”, thotë Spasençov.
Ndryshimet klimatike ulin prodhimin e mjaltit
Vençe Bilbillovki, bletar, thotë për Radion Evropa e Lirë se, ndryshimet klimatike kanë ulur dukshëm numrin e bletëve.
“Jemi dëshmitarë të temperaturave të ulëta në prill, gjatë vegjetacionit, kur çelin pemët. Ka raste kur temperaturat ulen nën zero, gjë që ndikon negativisht në nektarimin e bletëve, në kohën kur ata duhet të zhvillohen.
Gjithashtu gjatë verës temperaturat shkojnë në mbi 35 apo 40 gradë, që është shumë pak në favor të mbledhjes së nektarit.
Lulet lëshojnë nektar, por për shkak të temperaturave të pavolitshme, bletët nuk janë në gjendje ta thithin atë, dhe kjo ndikon në uljen e prodhimit të mjaltit” thotë Billbillovski.
Ndërkohë nga Ministria e Bujqësisë dhe Ujërave ka bërë të ditur se është duke u ndarë mjete bletarëve, kur është pyetur nga Radio Evropa e Lirë se çfarë masash po ndërmerr për të parandaluar zvogëlimin e numrit të bletëve.
Ambientlistët besojnë se masat aktuale janë të pamjaftueshme, pasi ulja e numrit të insekteve pjalmuese, të tilla si bletët, grerëzat dhe fluturat, kanë ndikim deri në 80 për qind në uljen e rendimentit të të mbjellave.
Organizatat joqeveritare EKO SVEST, beson se vëmendja që i kushtohet veçanërisht mbrojtjes së pjalmuesve është shumë e kufizuar.
“Sa i përket kornizës ligjore të bujqësisë dhe ambientit jetësor, kemi mangësi serioze për sa i përket lëshimit të materieve të rrezikshme, shfrytëzimit të pesticideve, pastrimit të ujërave të zeza dhe elementë të tjerë që paraqesin rrezik serioz për pjalmuesit”, thotë për Radion Evropa e Lirë, Simona Trajkovska, koordinatore e projektit në organizatën joqeveritare, EKO SVEST.
Maqedonia e Veriut i ka të regjistruar rreth gjashtë mijë bletarë, të cilët se posedojnë rreth 230 mijë koshere.