Libya seli: Ölümün kalıcı kokusu ile kurak bir çöl
Artık Libyalı Derna şehrine yapılan yolculuk iki kat daha uzun sürüyor.
Haber: Mert Osman Erman
Bengazi'den yola çıkarak, tarlalar pas kırmızı göl haline geliyor. Daha yaklaştıkça trafik yavaşlamaya başlıyor. Sel suları tarafından yerinden çıkarılan telefon direkleri şimdi düzensizce yatıyor. Arabalar, kazıcılardan çıkarılan geçici sapma yollarında deliklerin etrafında sürünüyorlar.
Dern'a giden en yakın köprü tamamen sürüklendi. Yerel halk, parçalanmış asfaltın kenarında durur, gözleri önünde ve fotoğraflar çekerler.
Biraz daha ileride, askerler her arabaya yüz maskesi dağıtıyor - sürücü ve her yolcu için. Karşı yönde seyreden herkes onları takıyor ve nedenini kısa sürede anlıyorsunuz.
Şehrin bazı bölgelerindeki ölüm kokusu neredeyse tarif edilmez gibi hissediyor. Burnunuzu doldurur, kısmen lağım kokusu, kısmen daha zor tanımlanan bir şey.
Bazen o kadar güçlüdür ki midenizi çevirir - özellikle deniz kıyısında durduğunuzda, kurtarma ekiplerinin bana göre hala karaya vurduğu yer.
O sabah üç tanesini buldular. Gelgit ile taşınırken, yavaşça deniz suyunda çürüyen enkaz yığınlarına sıkışırlar.
Kırık tahtalar, deniz savunmaları üzerine tamamen yükseltilmiş ve düşürülmüş olan bütün arabalar, lastikler, buzdolapları - her şey durmuş su içinde bir araya gelir ve birbirine karışır.
Derna'dan çıkan resimler ve videolar grafik ve şok ediciydi. Ancak onları izlemek sizi bu yere verilen zararın boyutuna hazırlar. Şimdi nehrin hattı açık bir yarık gibi duruyor, belki yer yer yüz metre genişliğinde. Bu çamurlu höyüklerde hiçbir şey kalmaz. Kurak bir çöl.
Suyun yıkıcı gücü olağanüstüydü.
Arabalar oyuncaklar gibi yanlarına rastgele devrilmiş gibi durur. Bir tanesi karakteristik Al Sahaba Camii çevresini tamamen çevreleyen terasın içine tamamen itilmiştir. Başka bir bina yan tarafında tamamen yerden kaldırılmış, bir binanın içine gömülüdür. Kalın beton bloklardan yapılmış duvarlar devrildi. Sağlam ağaçlar yerinden sökülmüş, kökleri havada kıvrılıyor. Ancak her şey gitmiş.
Bu sadece binlerce kişinin sürüklendiği anlamına gelmiyor - bunlar evleriydi, eşyalarıydı, yaşamlarıydı. İnsanlık Derna'nın bu bölümünden temizlendi.
Kurtulanlar için buradaki yaşam sonsuza dek değişti. Büyük bir üzüntü ve elde edilebilir öfke var. Faris Ghassar ailesinin beş üyesini akıp giden sular içinde kaybetti.
"Bize evlerimizde kalmamız söylendi," diye ağlıyor. "Neden? Bize bir fırtına olduğunu, barajın eski ve çökmekte olduğunu söylemelilerdi.
"Yıkılan binalardan bazıları yüz yıllıktı. Hepsi siyaset. Batıda bir hükümet, doğuda bir hükümet var. Büyük bir sorun."
Ölülerden biri Faris'in on aylık kızıydı. Bana fotoğraflarını göstermek için telefonuna uzanıyor. İlk olarak canlı, sonra battaniyelere özenle sarılı bedenleri, zorlukları gösteren yüzleri.
Aynı zamanda konuşurken, bir bakan konvoyu felaket bölgesini ziyaret ediyor. Bunlar Libya'nın iki karşıt yetkililerinden biri olan doğu hükümetinden geliyor. Savaşları ülkenin altyapısını harap etti.
Faris, bu ailenin başına gelmesinin ailesi için ölümcül olduğunu iddia ediyor. Barajlar insanları güvende tutmalıyken nasıl böyle bir şey olabilir diye doğu Başbakanı Osama Hamad'a sordum.
"Çok güçlü bir siklondu
," dedi bana. "Barajlar için çok güçlüydü. Bu doğa ve bu Allah'ın işi."
Sokaklarda Derna'nın tam bir tahliye söylentileri var.
Şehirde geride kalanlar, temiz su ve tıbbi bakımın kıt olduğu koşullara karşı mücadele ediyorlar. Ölümcül fırtınadan neredeyse bir hafta sonra, hayatta kalanların karşılaştığı zorluklar sadece artıyor.