Новости за 07.02.2023

د سویډن صدراعظم اولف کریسټرسن نن سې‌شنبې وویل، هرڅومره ژر چې ترکیه خبرو ته حاضره شي، دی چمتو دی چې له ناټو سره د سویډن د غړیتوب د غوښتنلیک په اړه په ټپه درېدلې خبرې پیل کړي. فنلنډ او سویډن په ناتو تړون کې د غړیتوب غوښتنه وروسته له هغې وکړه چې روسیې پر اوکراین نوی یرغل پیل کړی و. د ناتو اکثره غړیو هېوادونو د شمالي اروپا د دغو دواړو هېوادونو غوښتنلیکونه منلي خو ترکیې تر اوسه هغه نه‌دي تایید کړي. تېر کال سویډن، فنلنډ او ترکیې د دغې پروسې د پر مخ وړلو لپاره موافقه وکړه خو انقرې تېره میاشت په دې... Читать дальше...

د روغتیا نړیوال سازمان WHOوایي، په افغانستان کې به روان ۲۰۲۳ کال شاوخوا ۸۷۵ زره ماشومان له حادې خوارځواکۍ سره مخامخ وي او په دوی کې ۱۲۵ زره به یې له پېچلي وضعیت سره مخ وي. د افغانستان لپاره د دې سازمان څانګې نن په یوه ټویټ کې ویلي چې، له ۲،۳ ملیونه زیات ماشومان به هم ښایي له متوسطې خوارځواکۍ سره مخ وي. همدارنګه ویل شوي چې، ۸۴۰ زره امیندواره مېرمنې او شیدې ورکونکي میندې به د خوارځواکۍ له بېړني حالت سره مخ وي. د بې پولې ډاکټرانو ټولنې یا MSF پرون په یوه راپور کې ویلي، افغانان د بې‌وزلۍ، محدودیتونو... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د ترکیې او سوریې له زلزله‌ځپلو سره د پنځلس ملیونه افغانیو د مرستې اعلان وکړ. د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت نن په یوه خپره کړې خبرپاڼه کې د دواړو هېوادونو له زلزله‌ځپلو سره د خواخوږۍ څرګندولو ترڅنګ، د ترکیې له زلزله‌ځپلو سره د لس ملیونه افغانیو او د سوريې له هغو سره د پنځه ملیون افغانیو د مرستې اعلان کړی دی. دغه راز ویل شوي چې، د افغانستان د اسلامي امارت د ژغورنې او روغتیا ټیمونه هم چمتو دي، چې د اړتیا پر مهال د ژغورنې په عملیاتو کې برخه واخلي او خپلو ترکي او سوریايي زلزله‌ځپلو خویندو او ورونو ته مرستې ته ورسوي. Читать дальше...

د افغانستان فوټبال فدراسیون له لوري په کابل کې تر ۱۴ کلونو د کم‌عمره ځوانانو ترمنځ فوټبال سیالۍ پیل شوې. د فوټبال فدراسیون په وینا، د دغو سیالیو موخه له ۱۴ کلونو کم‌عمره فوټبال ملي لوبډلې ته د غوره لوبغاړو ورپېژندل دي. یاد فدراسیون دغه راز زیاتوي ډېر ژر به په نورو ولایاتو کې هم د کم‌عمره ځوانانو سیالۍ پیل شي. د یادونې وړ ده چې نن (د فبرورۍ ۷مه) په هرات ولایت کې هم د لسو لوبډلو ترمنځ د فوټبال غوره لیګ سیالۍ پیل شوي دي.

په ترکیه کې د افغانستان سفارت وايي، په دغه هېواد کې د یوې زورورې زلزلې له امله یو شمېر افغانې کورنۍ هم زیانمنې شوې دي. د ترکيې په سفارت کې د افغانستان د جمهوري نظام سفير امير محمد رامين ازادي راډيو ته وويل، که څه هم افغانو کورنيو ته د دغې زلزلې له امله د اوښتو زيانونو کره شمېره تر اوسه معلومه نه‌ده، خو په خبره یې دغو کورنیو ته زیات زیانونه اوښتي دي. نوموړي وويل: "موږ له پیل راهیسې د افغان کورنیو له استازو سره په تماس کې یو، که څه هم د زیانونو کره شمېره نه‌ده معلومه، خو یو شمېر افغانې کورنۍ چې... Читать дальше...

يو شمېر ښځينه محصلانې وايي، له لوړو زده‌کړو د بې‌برخې کېدو له امله د رواني فشار د کمولو او د خپلو کورنيو د اقتصادي اړتياو د پوره کولو په موخه يې نوي کاروبارونه پيل کړي دي. د کابل پوهنتون د پښتو ادبیاتو د پوهنځي يوه محصله چې نه‌غواړي د امنيتي ستونزو له امله يې نوم ياد شي وايي، وروسته له هغې چې طالبانو نجونې له پوهنتونونو راوګرځولې، دې ګلدوزۍ ته مخه کړه. نوموړې وايي، په دې برخه کې شاکردانې هم لري. هغې وويل: "کله چې طالبانو د پوهنتونو او مکتبونو دروازې وتړلې ما د ډېر زړه تنګون نه، د دې ترڅنګ چې... Читать дальше...

د افغانستان او ازبکستان د ریل کرښې له تړل کېدو وروسته، یو شمېر افغانان شکایت کوي چې په بازارونو کې د خوراکي او ځینو نورو توکو بیې لوړې شوې دي. د کابل اوسېدونکی کمال چې د کورنۍ سرپرستي ور غاړې ده ازادي راډیو ته وویل، نه‌شي کولای اوسني وخت او د توکو په دې لوړو بیو کې د کورنۍ اړتیاوې پوره کړي. نوموړي وويل: "د خوراکي توکو لکه غوړو، وریجو او که لنډه یې ووایم د ټولو هغو شیانو چې له نورو هېوادونو راځي، بیې پورته شوي. بې‌روزګاري ډېره شوې ده. د خلکو ستونزې ورځ تر بلې ډېرېږي. " د پلازمېنې کابل دغه... Читать дальше...

په ترکیه او سوریه کې د پرونۍ زلزلې د مړو شمېره ۵۰۰۰ ته ورسېده. د رویټرز خبري اژانس د راپور له‌مخې په ترکیه کې د دې خونړۍ زلزلې د مړیو شمېر ۳۴۰۰ او د ټپیانو شمېر ۲۰ زرو ته رسېدلی. په سوریه کې د مړو شمېر له ۱۶۰۰ اوښتی او زرګونه نور ټپیان شوي دي. د اسوشیتیدپریس خبري اژانس د راپور له‌مخې یوازې په ترکیه کې له ۶۰۰۰ زیاتې ودانۍ نړېدلي چې تر کنډوالو لاندې یې د پاتې کسانو د را ایستلو عملیات لاهم روان دي. اژانس د ملګروملتونو په حواله ویلي دي چې، په سوریې کې هم ۲۲۴ ودانۍ نړېدلي او ۳۲۵ نورې زیانمنې شوي. Читать дальше...

د افغانستان په کورنیو کرېکټ سیالیو کې د میدان وردګ لوبغاړي فیصل خان غبرګه سلیزه ووهله. ښاغلي خان نن(د فبرورۍ ۷مه) د ننګرهار په غازي امان الله خان لوبغالي کې د هلمند لوبډلې پر وړاندې ۲۰۴ ناسوځېدلې منډې وکړې. نوموړي ۱۶۴ توپونه لوبولي، ۲۵ څلوریزې او ۵ شپږیزې یې وهلي دي. دغه یو ورځنۍ سیالۍ چې د ۳۱ دویمه درجه ولایتونو ترمنځ روانې دي، رسمي حیثیت نه‌لري؛ خو د افغانستان کورني کرېکټ د کړنلارې له‌مخې راتلونکو سترو رسمي کورنیو سیالیو ته د رسېدو لپاره هر ځوان لوبغاړی باید په دې کچه سیالیو کې ښې لوبې ترسره کړي. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ځانګړي استازي ویلي، چې د روسیې، چین، هند، پاکستان، ایران او منځنۍ اسیا هېوادونو د ملي امنیت سالاکارانو دا ناسته به راتلونکې اوونۍ په مسکو کې جوړه شي، خو د غونډې دقیقه نېټه یې نه‌ده په ډاګه کړې. ضمیر کابلوف د روسیې ټاس خبري اژانس ته ویلي، چې په دې ناسته کې به د افغانستان په اوسني سیاسي – امنیتي وضعیت خبرې وشي او د سیمې د هېوادونو استازي به خپل نظریات او اندېښنې شریکې او حل لارې به ورته وړاندیز کړي. د طالبانو حکومت د رسنیو مرکز په یوه خبرپاڼه کې لیکلي،... Читать дальше...

د امریکا یو شمېر جمهوریپالو وکیلانو د ټویټر اجراییه رییس ایلون ماسک ته د طالبانو د ځینو چارواکو د تایید شویو حسابونو په اړه خبرداری ورکړی دی. د واشنګټن ټایمز ورځپاڼې د راپور له مخې د استازو جرګې غړو پات فالون، کیت سیلف، روني جکسن او جیمز مویلان په یوه لیک کې ماسک پوښتلی دی چې ټویټر څنګه د دوی په وینا د شریرو عناصرو له خوا د دې ټولنیزې شبکې د ناوړه کارولو مخه نیسي او د ابي رنګه علامې په وسیله د حسابونو د تایید په بهیر کې د حساب لرونکو هویت څنګه چک کوي. ماسک وروسته له دې چې د ټویټر اجراییه رییس... Читать дальше...

په ترکیه او سوریه کې د پرونۍ زلزلې د مړو شمېر ۵۰۰۰ او د ټپیانو زرګونو ته ورسېد. د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې په ترکیه کې د دې خونړۍ زلزلې د مړیو شمېر ۳۴۰۰ او د ټپیانو شمېر ۲۰ زرو ته رسېدلی. په سوریه کې د مړو شمېر له ۱۶۰۰ اوښتی او زرګونه نور ټپیان شوي دي. د اسوشېټېډپرېس خبري اژانس د راپور له مخې یوازې په ترکیه کې له ۶۰۰۰ زیاتې ودانۍ نړېدلي چې لا یې هم تر لاندې د پاتې کسانو د ژغورنې عملیات روان دي. اژانس د ملګروملتونو په حواله ویلي چې په سوریې کې هم ۲۲۴ ودانۍ نړېدلي او ۳۲۵ نورې زیانمنې شوي دي. Читать дальше...

انټونیو ګوټرېش پرون په نیویارک کې د دې سازمان په عمومي غونډه کې وویل، په افغانستان کې د ښځو حقونه تر پښو لاندې کېږي او اوسمهال افغان نجونې او ښځې په خپل وطن کې د تبعید شویو په څېر ژوند لري.

د پاکستان د سند ایالت له یو زندانه د ۴۰ نورو افغانانو د خوشې کېدو خبر ورکړل شوی دی. باختر خبري اژانس چې د طالبانو حکومت یې اداره کوي نن د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت د بیان په حواله راپور ورکړ چې دا کډوال په پاکستان کې د افغان سفارت او په اسلام اباد کې د کډوالو د ادارې د هڅو په نتیجه کې خوشې شوي دي. په بیان کې راغلي چې ټول خوشې شوي کسان به ډېر ژر د سپین بولدک د دروازې له لارې افغانستان ته واستول شي. بیان زیاتوي چې د کراچۍ په لندي او پېچي محبسونو کې د ۱۶۰ نورو افغانانو د خوشې کولو هڅې هم... Читать дальше...

عبدالودود وايي، که د صنعت او سوداګرۍ وزارت ورسره مرسته وکړي، بېرته به دغه صنعت ته وده ورکړي او ډېری بېکاره کسان به ورسره په کار بوخت کړي.

په ترکیه او سوریه کې د خونړۍ زلزلې د قربانیانو شمېر نږدې څلور نیم زرو ته ورسېد. رویټرز اژانس لیکلي چې نږدې ۳۰۰۰ کسان په ترکیه او لږ تر لږه ۱۴۴۴په سوریه کې مړه شوي دي. اسوشېټېډپرېس خبري اژانس لیکلي، یوازې ترکیه کې له ۵۶۰۰ ډېرې ودانۍ ویجاړې شوي چې لا یې هم تر لاندې د بند پاتې شویو کسانو د ژغورنې عملیات روان دي. دغه اژانس د ملګرو ملتونو په حواله ویلي چې د سوریې دننه هم ۲۲۴ ودانۍ نړېدلي او ۳۲۵ نورې تخریب شوي دي. په ترکیه او سوریه کې د ټپيانو شمېر هم له ۱۶ زرو ډېر ښودل شوی دی. د ترکیې ولسمشر... Читать дальше...

د اسټرالیا کرکټ ملي لوبډلې د شلو اورونو لوبډلمشر ایرون فينچ له نړیوال کرکټ لاس په سر شو. فينچ د کرکټ په ټولو فارمټونو کې د اسټرالیا لپاره ۲۵۴ نړیوالې سیالۍ ترسره کړې. هغه په ۵ ټېسټ، ۱۴۶ یو ورځنیو او ۱۰۳ نړیوالو شل اوریزو سیالیو کې ولوبېده. اسټرالیا په ۲۰۲۱ کال کې د ایرون فینچ په لوبډلمشرۍ د شل اوریزو سیالیو لومړنی نړیوال جام ګټلی و. نوموړی په نړیواله کچه یوازینی لوبغاړی و چې د یوه هېواد لپاره په ۷۶ نړیوالو سیالیو کې لوبډلمشري کوي. هغه د اسټرالیا په میلبرن کرکټ لوبغالي کې رسنیو ته ویلي دي... Читать дальше...

د اسلامي همکاریو د سازمان یا او ای سي عمومي منشي حسین ابراهیم طه وايي چې په افغانستان کې روان بدلونونه د فلسطین په څېر د دې سازمان د اجراییه کمېټې د فوق العاده جلسې مهمه برخه ده. ښاغلي طه دا څرګندونې د اسلامي همکاریو د جګپوړو چارواکو د ۴۹مې غونډې په درشل کې پرون د دې سازمان مقدماتې غونډې ته د وینا پرمهال وکړې. په پام کې ده چې د بهرنیو چارو د وزیرانو ۴۹مه غونډه د راروانې مارچ میاشتې په ۱۶مه او ۱۷مه جوړه شي. طه بېګا په یوه بیان کې وویل چې په پرونۍ غونډه کې د افغانستان لپاره د دې سازمان د استازي... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ د صندوق یا یونېسف د اجراییه مرستیال وايي، افغانستان د تېرو ۱۵ کلونو له تر ټولو سخت ژمي سره مخامخ دی. عمر عبدي په یوه بیان کې چې پرون یې پر ټویټر خپور کړ ویلي چې د افغانانو بشري اړتیاوې خورا زیاتې دي. د یونېسف دې چارواکي ویلي چې که له افغانانو سره مرستې ونه شي نو یو بشري ناورین به رامنځته شي. د عبدي په وینا دا مهال شاوخوا ۲۸ میلیون افغانان مرستو ته اړ دي. دا څرګندونې داسې مهال کېږي چې د ملګرو ملتونو بېلابېلو ادارو هم په سږني ژمي کې بشري مرستو ته د افغانانو پر جدي اړتیاوو ټینګار کړی.

د بې سرحده خبریالانو ټولنې یا ار ایس ایف او د فرانسې ۱۴ رسنیو او تولیدي شرکتونو د طالبانو له حکومته غوښتي دي چې افغان الاصله فرانسوی خبریال مرتضی بهبودي له بنده خوشې کړي. دې ټولنې دا غوښتنه پرون په یوه بیان کې وکړه. ار ایس ایف وايي، بهبودي نږدې یوه میاشت مخکې په کابل کې نیول شوی او بندي شوی دی. د خبریالانو دا مدافع ټولنه وايي چې بهبودي دوه ورځې وروسته له دې چې د سفر په نیت افغانستان ته ولاړ، د جنوري په ۷مه د طالبانو له خوا ونیول شو. طالبانو تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي. طالبانو د ۲۰۲۱... Читать дальше...

سپینه ماڼۍ وايي، د امریکا په فضا کې د راغورځول شوي چینايي بالون ټوټې یې د څېړنو لپاره راټولې کړي او پلان نه لري چې دا ټوټې بېرته چین ته وسپاري. د امریکا د ملي امنیت شورا ویاند جان کربي پرون د فبروري په ۶مه وویل، د دې بالون چې امریکايي چارواکو له لوړې فاصلې د جاسوسۍ پرمختللې وسیله بللې، ځینې برخې د سمندر پر سر راپرېوتې وې چې موندلې شوي، خو هغه زیاته کړه چې د سختې هوا له کبله د سمندر په تل کې د دې بالون د نورې برخو د موندلو لپاره کشفي عملیات ممکن نه وو. متحدوایالتونو دا بالون د فبروري په ۴مه د جټ الوتکې په ډزو راوغورځاوه. Читать дальше...

د دې لوبو دقیقه نېټه نه ده مالومه، خو د افغانستان د کرکټ بورډ د رسنیو د څانګې مشر عبدالله جان پکتاني بېګا ازادي راډیو ته وویل چې دا لړۍ په راروانه مارچ میاشت کې پلان شوې ده.

ولسمشر رجب طیب اردوغان چې په مې میاشت کې سخت انتخابات په مخکې لري، دا زلزله تاریخي وبلله خو ویې ویل چې چارواکي به له مصیبت ځپلو سره تر وسې وسې مرستو ته اوږه ورکړي.

د افغانستان په اړه مطبوعاتو ته کتنه ایم ایس ایف: د بې پولې ډاکترانو ټولنې یا ایم ایس ایف پر خپله ويبپاڼه لیکلي چې افغانان د بېوزلۍ، محدودیتونو او د یوه غیرفعال سیستم له امله له روغتیايي خدمتونو بې برخې دي. دې ټولنې پرون دوشنبې په یوه نوي راپور کې دا په افغانستان کې د روانو بشري ستونزو اساسي لاملونه بللي دي. د بې پولې ډاکترانو د ټولنې په خبره پالیسي جوړونکي، بسپنه ورکوونکي او سیمه ییز چارواکي باید په بېړنۍ توګه د ولسوالیو په کچه د لومړنیو روغتیایي خدمتونو پر پیاوړتیا تمرکز وکړي څو روغتیایي خدمتونو ته د خلکو لاسرسی ښه کړي. Читать дальше...

په هغه راپور کې چې د بې پولې ډاکټرانو ټولنې یا ایم ایس ایف بېګا خپور کړ ویل شوي چې غیرفعال روغتیايي سیسټم، پراخه بېوزلي او پر ښځو زیاتېدونکي محدودیتونه، په افغانستان کې د روان بشري بحران اصلي عوامل دي.