Новости за 27.03.2023

یو شمېر افغان لوبغاړي او د افغان کرکټ لوبډلې مینه وال له پاکستانۍ لوبډلې څخه د شل اوریزې لوبلړۍ ګټلو ته په اشارې وايي چې دا بریا نورو ځوانانو ته هم مثبته انګېزه ورکوي چې که ناهیلي نه شي او خپلو هڅو ته دوام ورکړي، یوه ورځ به دوی هم ورته لاسته راوړنې ولري. د متحده اماراتو په شارجې کې افغان مینه والو له پاکستان څخه د شل اوریزو لوبو بریا په اټن او نڅاوو سره ونمانځله. سلګونه هغه افغانان چې په متحده عربي اماراتو کې کار یا ژوند کوي، د افغانستان له ملي بیرغ سره لوبغالي ته ورغلي وو چې خپله لوبډله تشویق کړي. Читать дальше...

په کابل کې د بهرنیو چارو وزارت مخې ته د ځانمرګي برید له امله شپږ کسان وژل شوي او له لسو ډېر نور ټپیان دي. د طالبانو په کنټرول کې د کابل امنیه قومندانۍ د دې خبر په تایید سره وايي، وژل شوي کسان ملکي وګړي دي. د ایمرجنسي روغتون وايي، ۲ مړي او ۱۲ ټپیان وروړل شوي دي.

د افغانستان لپاره د سویډن کمېټه له طالبانو غواړي چې په ټول افغانستان کې د نجونو او ښځو ښوونيز مرکزونه ژر پرانېزي. یو شمېر نجونې او ښځې چې د طالبانو له‌خوا له زده‌کړو او کار منع شوي د خپل نامعلوم برخلیک په اړه اندېښنه ښيي. د دولسم ټولګي زده‌‌کوونکې سونیا دانش ازادي راډیو ته وویل: "له بده مرغه کله چې وینو هغه دروازه چې موږ ورته په یوې انګېزې او هیلې ورتلو او درس مو په کې وایه، نن بنده ده واقعاً موږ لپاره اندېښمنونکې ده. هیله مې دا وه چې خپلې ټولنې ته خدمت وکړم او هغې هیلې چې زه یې لرم ورته ورسېږم،... Читать дальше...

په افغانستان کې د بشري حقونو په چارو کې د ملګرو ملتونو ځانګړي استازي ریچارډ بېنیټ د هغو درېیو اعتراض کوونکو مېرمنو د خوشې کېدو غوښتنه کړې چې ویل کېږي تېره ورځ د طالبانو له خوا نیول شوي دي. په افغانستان کې یو شمېر ښځې وايي، د اعتراض کوونکو ښځو نیول دوی لپاره د منلو وړ نه دي، او خلک باید د لاریون حق ولري. دغه ښځې د اعتراض کوونکو ښځو نیول د ښځو پر وړاندې زور زیاتی ګڼي چې د دوی په خبره د طالبانو له خوا ترسره کېږي. له دغو ښځو څخه يوې يې چې نه يې غوښتل د امنيتي ستونزو له امله یې نوم په راپور کې واخيستل... Читать дальше...

د ترکیې د کډوالو چارو ادارې ویلي، چې په تېرو اووه ورځو کې یې د ۶۰۰ په شاخوا کې افغان کډواله له دغه هېواد ډيپورټ کړي دي. د سمنګان ولایت اوسېدونکی قیام الدین وایي، د بې‌کارۍ او امنیتي ستونزو له امله په قاچاقي لارو ترکيې ته تللی و. قیام الدین ازادي راډیو ته وویل، درې میاشتې مخکې د ترکیې پولیسو ونیوه او په دې وروستیو کې یې افغانستان ته واستاوه. نوموړی وايي: "دوه کاله وړاندې د بې‌کارۍ او نا امنۍ له امله په قاچاقي لار ترکیې ته لاړم، دوه کاله هلته پاتې شوم، خو کله مې چې غوښتل د ترکیې له یوه ولایته... Читать дальше...

د سعودي عربستان د بهرنیو چارو وزیر فیصل بن فرحان او ایراني سیال یې حسین امیر عبدالهیان د دواړو هېوادونو ترمنځ د پخلاینې د هوکړې پر عملي کېدو خبرې کړي دي. اسوشیتید پریس خبري اژانس نن دوشنبه راپور ورکړی چې د نژدې یوې اوونۍ په موده کې دغو وزیرانو دوه ځله ټیلفوني خبرې سره کړي او ژمنه یې کړې چې د روژې میاشتې په ترڅ کې به مخامخ هم سره ګوري. د ایران او سعودي عربستان ترمنځ د خړو پړو ډيپلوماتیکو اړیکو د بیا ښه کولو حیرانونکې هوکړه د مارچ په لسمه د چین په منځ‌ګړیتوب اعلان شوه. د ازادي راډیو ایراني څانګې... Читать дальше...

د افغاني سرې میاشتې ټولنه وايي، نن دوشنبه یې په کابل کې ۴ روغتونونو ته په زړه سوري ۱۸ ماشومان د عملیات او درملنې لپاره معرفي کړي دي. د دې ټولنې ویاند عرفا‌ن‌الله شرفزوۍ رسنیو ته استول شوي پیغام کې ویلي، دا ماشومان د افغانستان د بېلابېلو سیمو اوسېدونکي دي. د شرفزوۍ په خبره، د دې ماشومانو درملنه وړیا کېږي، خو لګښت یې د افغاني سرې میاشتې ټولنه ورکوي. د افغاني سرې میاشتې ټولنې د معلوماتو پر بنسټ، په زړه سوري د هر ماشوم په درملنه له ۸۰۰ امریکايي ډالرو تر ۲۰۰۰ امریکايي ډالرو لګښت راځي. تېره اوونۍ... Читать дальше...

کابل کې د بهرنيو چارو وزارت مخ ته د چاودنې له امله مرګ‌ژوبله د کابل لپاره د طالبانو د امنيه قوماندانۍ وياند خالد ځدران وايي، د کابل ښار د دوهمې امنيتي حوزې اړوند د ملک اصغر په څلور لارې کې امنيتي چيک پواينټ ته نږدې يو ځانمرګی بریدګر موخې ته تر رسېدو وړاندې د امنيتي ځواکونو له لوري په نښه شو. دا بريد نن له غرمې وروسته شاوخوا یوه بجه شوی دی. خالد ځدران وايي، د بريدګر د وژل کېدو په پايله کې هغه سره چاودېدونکو توکو چاودنه کړې چې له امله یې ۶ ملکي کسان وژل شوي او یو شمیر ټپیان شوي. نوموړي ويلي، په پېښه کې ۳ تنه طالب عسکر هم ټپیان شوي. Читать дальше...

د اوکراین پوځ په تېرو ۲۴ ساعتونو کې په دونېڅک سیمه کې د تودې جګړې خبر ورکړی او ویلې یې دي، روسي ځواکونو په ویجاړ شوي ښار بخموت او افیدیفکا کې تحرکات درلودل. د دوی په وینا، د جګړې تمرکز بیا هم پر بخموت ښار و. د اوکراین د پوځ لوی درستیز ویلي، ځواکونو یې د بخموت ښار پر شاوخوا سیمو د روسیي پوځیانو ۶۰ بریدونه شنډ کړي دي. اوکرایني چارواکي وایي، روسیه دغلته پر پوځي اهدافو، زېربناو او ملکي اهدافو بریدونه کوي چې خلکو ته د سر او مال زیان اړوي. په دونېڅک او خارکیف کې د دوه ملکیانو د وژلو خبر هم ورکړل شوی دی. Читать дальше...

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا د متحده‌ایالاتو پخوانی ځانګړی استازی زلمی خلیل‌‌زاد وايي، که دا تایید شي چې طالبانو په مزار شریف کې د داعش درې کلیدي غړي وژلي، دا به د افغانستان په شمال کې داعش ډلې ته لویه ضربه وي. د طالبانو د استخباراتو ریاست تېره شپه ادعا وکړه چې اوونۍ وړاندې یې د بلخ ولایت په مزار شریف ښار کې د عملیاتو پر مهال د داعش خراسان څانګې دویمه درجه مشر مولوي ضیاالدین، د داعش خراسان څانګې د شورا غړی ابوعمر افریدی او د نظامي تمریناتو او بم جوړونې ماهر سلمان تاجیکستانی وژلي دي. اوس... Читать дальше...

په افغانستان کې پر نجونو د تعلیم د بندیز له دوام سره ګڼو نجونو ان‌لاین زده‌کړو ته مخه کړې، خو د راپورونو له مخې کمزوری انټرنیټ د دغو زده‌کوونکو لویه ستونزه ده. رویټرز اژانس په یوه تازه راپور کې د (رومي) په نوم د یوې انلاین اکاډمۍ یادونه کړې چې لومړی یې پنځوس خو اوس پنځه سوه افغان زده‌کوونکې لري. یو شمېر افغان زده‌کوونکو له رویټرز سره په خبرو کې د سپیس ایکس له اجرایي مشر ایلن ماسک نه غوښتنه کړې چې د اوکراین او ایران په څېر دوی ته هم د سپوږمکۍ له لارې د انټرنیټ زمینه برابره کړي. طالبانو تر شپږم... Читать дальше...

وروسته له هغه چې افغان کرېکټ لوبډلې له پاکستان څخه د شل اوريزو لوبو لړۍ وګټله، ګڼ شمېر افغانانو د کرېکټ له لوبغاړو تود هرکلی وکړ. دې ويډيو کې تاسو د کرېکټ لوبډلې له بري وروسته د خلکو خوښي او احساسات ننداره کولی شئ:

د هلمند د مارجې او سنګين ولسوالیو اوسېدونکي وايي، دوی د ولسوالیو په کچه یو یو روغتيايي مرکز لري چې، د یاد ولسوالیو د خلکو اړتيا نه‌شي پوره کولی. خلک وايي، په یادو روغتيايي مرکزونو کې ډاکټران کم او درمل هم نه‌شته. بل‌خوا روغتيايي مسولین هم د خلکو دا خبرې مني خو لامل يې د ناروغانو ډېروالی او روغتيايي کارکوونکی کم تشکيل يادوي. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

ټاکل شوې د افغانستان او پاکستان د کرېکټ ملي ټیمونه نن شپه په خپلو کې درېیمه شل اووره مسابقه وکړي. دغه مسابقه د کابل پر وخت دشپې اته نیمې بجې د شارجه د کرېکټ په میدان کې پیلېږي. افغانستان له پاکستان څخه د درېیو شل اووره مسابقو تاریخي لوبلړۍ په پرونۍ بریا سره ګټلې ده. پاکستان په دویمه لوبه کې تېره شپه د ۱۳۱ منډو هدف ټاکلی و، چې افغان لوبډلې دغه هدف د لوبې په وروستي اور کې د ۳ وېکټو په سوځېدو پوره کړ. دا لومړی ځل دی، چې دواړه هېوادونه په خپلو کې د شلو اوورونو نړیوالې مسابقې کوي. افغانستان... Читать дальше...

انډپنډنټ: د نړۍ ځینو معتبرو ورځپاڼو او خپرونو له تعلیم او تحصیل د نجونو او ښځو د منع کولو پر موضوع مقالې او تبصرې خپرې کړې دي. له بریتانیا خپرېدونکې ورځپاڼې انډپنډنټ پرون په دې اړه په یوه مقاله کې ویلي چې د طالبانو یوه چارواکي د نجونو پرمخ د ښوونځیو او پوهنتونو د د دروازو د بیا پرانیستل کېدو په اړه خوشبیني وښوده. د لیکنې په حواله، د پروان لپاره د طالبانو یوه چارواکي عزیز الله عمر طلوع نیوز ته ویلي، دغه ښوونځي او پوهنتونونه به هغه وخت پرانیستل شي، چې لومړي پر نصاب کار بشپړ شي. هغه په خپله... Читать дальше...

د جنوبي کوریا پوځ نن دوشنبه ویلي، شمالي کوریا له خپلو ختیځو سواحلو دوه بالیستیک توغندي ویشتلي دي. د جنوبي کوریا لوی درستیز ویلي، دغه توغندي د هوانګه ولایت پر لوري ویشتل شوي او ۳۷۰ کیلومتره مزل یې کړی دی. د جاپان د حکومت د معلوماتو له مخې داسې ښکاري، چې دغه توغندي د جاپان له انحصاري اقتصادي سیمې بهر لګېدلي دي. د جنوبي کوریا پوځ دغه اقدام په کلکه غندلی او هغه یې د ملګرو ملتونو له پرېکړه لیکونو سرغړونه بللې ده.

وروسته له هغې چې د اسرائیل صدراعظم بنیامین نتنیاهو د خپلې کابینې دفاع وزیر یوآف ګالنت له دندې لیرې کړ، په تل ابیب کې د پارېدلو خلکو اعتراضونه پیل شول. د ټلوېزیونونو د راپورونو له مخې، په لسګونو-زره کسان د نتنیاهو د پرېکړې د غندلو لپاره، په دې لوی ساحلي ښار کې راټول شول. د راپورونو له مخې په بیت المقدس کې بیا پارېدلو اعتراض کوونکو د نتنیاهو کور ته څېرمه د یوه تړل شوي سړک له خنډونو واوښتل. دا لا معلومه نه‌ده، چې په هغه وخت کې ۷۳ کلن صدراعظم په کور کې و، که نه، خو د هغه ګاونډیانو د خپل هېواد شین او سپین رنګه ملي بیرغ رپاوه.

د مسکو د هغو پلانونو په وړاندې چې په بېلاروس کې تکتیکي اټومي وسلې ځای پر ځای کوي، د نړیوالو غبرګونونه دوام لري. کییف دغه پلان غندلی او د ملګروملتونو د امنیت شورا د یوې بېړنۍ غونډې د جوړېدو ترڅنګ له نړیوالې ټولنې غوښتي چې د مسکو له‌خوا له دغو وسلو د احتمالي کارولو د مخنیوي لپاره دې پرېکنده اقدامات وکړي. ناټو پر پوتین د هغه څه په خاطر چې هغه یې د اټومي وسلو په اړه خطرناکه او غیرمسولانه ویناوې بللې، انتقاد وکړ او جرمني بیا د دغه اقدام د غندنې ترڅنګ ویلي چې، دا اروپایي ټولنې ته د اټومي وسلو د ورنږدې کولو لپاره یو اقدام دی. Читать дальше...

د بي‌بي‌سي د فارسي راډیو څانګه له نږدې ۸۳ کلونو فعالیت وروسته پرون یکشنبې وتړل شوه. بي‌بي‌سي فارسي په خپله ویبپاڼه کې ویلي چې، وروستی پروګرام یې چشم انداز بامدادي و چې په خپرېدو سره یې نور د دې راډیو غږ بند شو. د بي‌بي‌سي فارسي راډیو د ۱۹۴۰ کال د ډسمبرپه ۲۸ رسماً په فعالیت پیل کړی و چې، په ایران، افغانستان او نوره نړۍ کې یې په ميلیونونو اورېدونکي درلودل. بي‌بي‌سي د تېر کال په لومړیو کې اعلان کړی و چې، له دې وروسته تر ډېره بریده پر ډيجیټلي خپرونو تمرکز کوي او د دې خپرېدونکې شبکې یو شمېر څانګې به وتړي. Читать дальше...

د ملګروملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ د افغانستان په لیرې پرتو سیمو کې قابله‌ګانو ته د مسلکي زده کړې د پروګرامونو د پیلېدو خبر ورکوي. د افغانستان لپاره د کډوالو عالي کمېشنرۍ پرون یکشنبې په یوه ټویټ کې ویلي چې، په لیرې پرتو سیمو کې دغه رزونیز پروګرامونه د هغو قابله‌ګانو لپاره دي چې مسلکي زده کړې نه‌لري او هدف یې دا دی چې په دې سیمو کې ښځې د امیندوارۍ ښو خدمتونو ته لاس‌رسی ولري. دې کمېشنرۍ نه‌دي ویلي چې دغه پروګرامونه به په کومو سیمو کې تطبیقوي او څومره ښځو ته به د قابلګۍ مسلکي زده کړې ورکوي، خو... Читать дальше...

د ملګروملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق، یونېسف په لغمان ولایت کې د سلګونو کورنیو لپاره د څښاک د پاکو اوبو د برابرولو خبر ورکوي. یونېسف پرون یکشنبې په یوه ټویټ کې ویلي چې، د سویډن د نړیوالې پراختیا د ادارې سیدا په مرسته یې په لغمان ولایت کې درې زره کورنیو ته د څښاک پاکې او دوامداره اوبه برابرې کړې دي. یونېسف ویلي، تر ځمکې لاندې پاکو اوبو د رایستلو لپاره یې د برمو د اړتیا وړ برښنا لپاره څلور سوه سولري پنیلونه نصب کړي دي. یونېسف ویلي، پاکې اوبه د خلکو ژوند ژغوري.

د افغانستان د بیارغونې پر چارو د امریکا د څار اداره یا سیګار وایي، د امریکا متحده ایالات تر اوسه له افغانستان سره د بشري مرستو تر ټولو لوی بسپنه ورکونکی پاتې شوی دی. سیګار پرون په څو ټویټونو کې ویلي، د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې اوچا د شمېرو له‌مخې په تېر۲۰۲۲ کال کې له افغانستان سره د بشري مرستو د پروګرامونو په برخه کې درې ميلیارډ او شل ميلیون ډالرو او وړم ۲۰۲۱ کال هم د ۲ ملیارډ او ۱۶۰ ميلیون ډالرو مرسته شوې. د سیګار په خبره متحده ایالات په دواړو کلونو کې لوی مرستندویه پاتې شوی.... Читать дальше...

ملګري ملتونه خبرداری ورکوي، که له افغانستان سره بسپنه کمه شي، په دې هېواد کې به لوږه پراخه شي. ملګروملتونو پرون یکشنبې په یوه ټویټ کې ویلي چې، د مرستو د کمېدو په نتیجه کې روانه میلادي میاشت په افغانستان کې لږ تر لږه له څلور ميلیون وګړو سره د ژوند ژغورنې مرستې کمې شوي دي. د خوړو نړیوال پروګرام تېره اوونۍ خبرداری ورکړ چې، د نړیوالو د بشري مرستو د نه دوام په صورت کې به په دې هېواد کې لوږه ډېره پراخه شي. په افغانستان کې د خوړو نړیوال پروګرام ویاند وحید الله اماني ازادي راډیو ته وویل، پروګرام یې... Читать дальше...

د افغانستان کرکټ ملي لوبډلې د ۳ شل اوریزو سیالیو په لوبلړۍ کې د دوه لوبو په ګټلو سره پاکستان ته تاریخي ماتې ورکړه. پاکستان په دویمه لوبه کې د ۱۳۱ منډو هدف ټاکلی و، چې افغان لوبډلې د لوبې په وروستي اور کې د ۳ وېکټو په سوځېدو پوره کړ. دا لومړی ځل دی چې، دواړه هېوادونه د شل اوریزو سیالیو لوبلړۍ لوبوي. افغانستان په لومړۍ لوبه کې هم پاکستان ته په ۶ وېکټو ماتې ورکړې وه. دواړه هېوادونه به د دې لوبلړۍ درېیمه سیالي سبا(دوشنبه) ترسره کړي.

د ملګروملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق یونېسف وایي، په افغانستان کې ناچاودي مهمات پر ماشومانو ویجاړوونکی اغېز لري. د افغانستان لپاره د یونېسف څانګې پرون یکشنبې په خپله ټویټرپاڼه کې ویلي چې، په ۲۰۲۲ کال له اوه سوه زیات ماشومان له جګړې راپاتې د ناچاودي مهماتو او وسیلو په چاودنه کې مړه یا معلول شوي دي. د دې صندوق په وینا په متوسط ډول هره ورځ دوه ماشومان د ماینونو او نورو ناچاوده وسیلو قرباني شوي او زیاتوي، دا مهمه ده چې د ماشومانو د ساتنې لپاره په ګډه کار وکړو. یونېسف ویلي چې، یوازې تېره اوونۍ... Читать дальше...