Hoti tërhiqet nga diskutimet për Asociacionin në dialogun e Brukselit
"Kjo temë nuk diskutohet sepse është mbyllur me marrëveshjen e vitit 2013 dhe pastaj marrëveshja tjetër me parime e vitit 2015 që në fakt e përmirëson marrëveshjen e viti 2013. Pra, kjo nuk është temë që hapet në procesin e dialogut", tha Hoti.
Hoti nuk ka konfirmuar nëse takimi i ardhshëm në Bruksel me presidentin serb Aleksandar Vuçiq, i paraparë për 28 shtator, do të mbahet apo jo.
"Nuk e di a do të mbahet takimi në Bruksel a jo, do ta shihet në ditët e ardhshme, por ne jemi të vendosur që të çojmë përpara procesin e dialogut sepse është interes strategjik i Kosovës, i rajonit dhe Evropës që sa më shpejt të përmbyllet kjo çështje mes Kosovës dhe Serbisë dhe rajoni të udhëtojë drejt integrimeve evropiane", tha Hoti.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, të enjten në një adresim për media, tha se Beogradi është i gatshëm të vazhdojë dialogun me Kosovën në Bruksel, por theksoi se Asociacioni i komunave me shumicë serbe është temë e pashmangshme.
Ai këto komente i bëri duke u përgjigjur në pyetjen nëse do të vazhdojë dialogu me 28 shtator.
Vuçiq shtoi se pala serbe do të insistojë që të diskutohet për temën e Asociacionit.
Burimet diplomatike në Bruksel, kanë thënë për Radion Evropa e Lirë të mërkurën se ende nuk është e sigurt nëse do të mbahet ky takim sepse ende nuk kanë konfirmim nga palët.
Arsye për moszhvillimin eventual të takimit mund të jetë refuzimi i Kosovës për të biseduar për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, çështje për të cilën u tha se do të diskutohet në kuadër të temës së “aranzhimeve për komunitetet joshumicë”.
Në BE kanë pohuar se për të diskutuar për këtë temë, sikur edhe për çështjet e lidhura me pretendimet financiare dhe pronësore, kryeministri Hoti dhe presidenti Vuçiq ishin pajtuar gjatë takimit të tyre të mbajtur para dy javësh.
Vet Hoti, më 7 shtator në Bruksel, kur është mbajtur takimi i fundit me presidentin serb Aleksandar Vuciq, kishte konfirmuar se atë ditë janë diskutuar dy tema të ndjeshme, obligimet financiare, që nënkupton dëmet e luftës, borxhin publik dhe se pala serbe e ka shtruar çështjen e Asociacionit.
Hoti ka deklaruar atë ditë se për këto dy çështje do të diskutohet edhe në takimet e ardhshme në Bruksel.
“Kemi një marrëveshje të vitit 2015 që është arritur për Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Është shtruar kjo marrëveshje në tavolinë për zbatimin e saj dhe ne tash do të diskutojmë si pjesë të marrëveshjes përfundimtare, duke mos e bërë asnjë veprim derisa nuk e përmbyllim marrëveshjen finale”, pati thënë Hoti.
Për temat pronësore dhe financiare delegacionet e të dyjave vendeve në nivel të ekspertëve biseduan javën e kaluar dhe BE-ja paralajmëroi se në ditët në vijim do të diskutohet për çështjen e “aranzhimeve për komunitetet joshumicë”.
Delegacioni i Serbisë, siç kishin konfirmuar edhe palët në dialog, kishte insistuar që për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe të diskutohej edhe në takimin e fundit të ekspertëve, por pala kosovare kishte refuzuar një gjë të tillë.
Pas atij takimi, shefi i delegacionit të Serbisë në dialog, në kuadër të nivelit të ekspertëve, Marko Gjuriq kishte thënë se Serbia do të shqyrtojë pjesëmarrjen në takimet e radhës dhe do ta kushtëzojë atë me gatishmërinë e Prishtinës për të themeluar Asociacionin e komunave me shumicës serbe. Gjuriq ishte shprehur se Serbia pret që BE-ja dhe vendet anëtare, të bëjnë presion mbi Prishtinën zyrtare lidhur me këtë çështje.
Disa burime diplomatike pohojnë se, nëse delegacioni i Kosovës vazhdon të kundërshtojë që të diskutohet për “aranzhimet për komunitetet joshumicë”, atëherë do të jetë e vështirë që të organizohet takimi ndërmjet Hotit dhe Vuçiqit.
“Nuk mund të bisedohet vetëm për temat të cilat i dëshiron njëra palë, e të mos diskutohet edhe për temat që paraqet pala tjetër”, ka thënë një burim diplomatik në Bruksel.
Analistja politike, Jeta Krasniqi nga Instituti i Demokratik i Kosovës, konsideron se shteti i Serbisë është duke vazhduar me retoriken e njëjtë si edhe më herët, duke e kushtëzuar dialogun me Kosovën.
"E kemi parë se e ka kushtëzuar atë me taksën. Ne momentin kur u hoq taksa e kushtëzoi atë më masat e reciprocitetit dhe tani duket se është duke e kushtëzuar me hapat e tjerë, siç është kjo e temës së Asociacionit të komunave me shumicë serbe", tha Krasniqi.
Krasniqi konsideron se tash në ketë moment, çështja nuk duhet të shihet e të lidhet vetëm me çështjen e asociacionit, por edhe me atë siç thotë ajo, që Serbia nuk do që ta njohë pavarësinë e Kosovës.
"Kjo besoj se është esenca e gjithë këtij procesi, ku Serbia në mënyrë të vazhdueshme do ta tregojë veten se është e gatshme për dialog, ta nxjerr Kosovës si palën jo konstruktive në ketë proces, por ajo nuk është e gatshme që ta njoh Kosovën dhe është duke gjetur mënyrën si ta shtyjë në pafundësi ketë proces dhe ta nxjerr Kosovën si palë jokonstruktive", tha Krasnqi.
Formimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe është paraparë me marrëveshjen e parë të Brukselit të vitit 2013, të arritur në dialogun Kosovë-Serbi. Më tutje, detajet konkrete janë harmonizuar me parimet/elementet e përgjithshme nga marrëveshja e vitit 2015.
Në tetor të vitit 2015, kjo marrëveshje u dërgua për interpretim në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës nga presidentja e atëhershme e Kosovës, Atifete Jahjaga.
Gjykata Kushtetuese, në vendimin e nxjerrë në dhjetor të vitit 2015, tha se Marrëveshja për Asociacionin në 23 pika të saj, nuk është në harmoni me Kushtetutën e Kosovës.
Gjykata kishte konstatuar që Asociacioni i komunave me shumice serbe do të themelohet, siç ishte paraparë me Marrëveshjen e parë të Brukselit (të vitit 2013), të ratifikuar nga Kuvendi i Kosovës dhe të shpallur nga presidentja e Republikës së Kosovës (v.j. Atifete Jahjaga), kurse Marrëveshja mbi parimet (për themelimin e Asociacionit, e arritur më 2015), nuk është tërësisht në përputhje me frymën e Kushtetutës.
Gjykata Kushtetuese kishte konstatuar që akti juridik i Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe statuti që implementon parimet, për të qenë në pajtueshmëri me frymën e Kushtetutës, duhet të plotësojë standardet kushtetuese.
Në fakt, është e diskutueshme që Asociacioni nuk bazohet në multietnicitet, por bashkon komuna në të cilat një komunitet etnik është shumica. Janë gjithsej dhjetë komuna me shumicë serbe në Kosovë.