Новости за 13.05.2023

د طالبانو د حکومت د عامې روغتیا وزارت د روانې اوونۍ د دوشنبې په ورځ په ۲۳ ولایتونو کې د ماشومانو د ګوزڼ د ناروغۍ یا پولیو پر ضد د واکسین د فرعي کمپاین د پیل خبر ورکوي. دې وزارت نن وویل چې، د دې کمپاین په ترڅ کې به له پنځو کلونو کم عمره شاوخوا شپږ میلیون ماشومانو ته د پولیو د واکسین څاڅکي ورکړل شي. یونېسف پرون اعلان وکړ چې په افغانستان کې په ۲۰۲۳ کال کې د پولیو لومړنۍ پېښه یې په ننګرهار ولایت کې ثبت کړې. افغانستان او پاکستان د نړۍ یوازیني دوه هېوادونه دي چې لا هم د پولیو د پېښې موارد په کې موندل کېږي.

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف وايي، هغه کسان به د تروریزم په تور محاکمه شي چې د تحریک انصاف ګوند د مشر عمران خان له نیول کېدو وروسته په تاوتریخجنو اعتراضونو کې ښکېل وو. شریف نن په خپلو څرګندونو کې همدا راز ژمنه وکړه چې هغه کسان به محاکمې ته راکاږل شي چې په لاهور کې یې د پوځ د یوې قول اردو د قوماندان د استوګنځي په سوځولو کې لاس درلوده. شریف امنیتي چارواکو ته ۷۲ ساعته مهلت ورکړ څو په تاوتریخوالي کې ښکېل ټول کسان ونیسي. عمران خان چې د فساد په لسګونه قضیو کې تورن دی، د سې شنبې په ورځ د فساد ضد محکمې... Читать дальше...

په ایران کې د جنوب د پراختیا په نوم د یوې ورځپاڼې مسوول مدیر اکبر لیموچي د دې هېواد د جنوب لوېدیځ ولایت خوزستان په یو کافي کې وژل شوی دی. د تسنیم خبري اژانس د راپور له مخې یوه وسله وال کس تېر ماښام کافي تر ننوتو وروسته پر لیموچي ډزې وکړې. بریدګر له سیمې په تېښته بریالی شوی دی. د دې پېښې لامل تر اوسه نه دی معلوم.

په پاکستان کې خواله رسنۍ نن وروسته تر دې بندې شوې چې پرون په‌کې اوازې خپرې شوې چې یو شمېر پوځي افسرانو استعفاوې کړې دي. په پاکستان کې خواله رسنۍ نن وروسته تر دې بندې شوې چې پرون په کې اوازې خپرې شوې چې یو شمېر پوځي افسرانو استعفاوې کړې دي. د پاکستان د پوځ ویاند دا اوازې رد کړې او ویې ویل چې پوځیان متحد دي او د پاکستان دښمنان د امنیتي ځواکونو د اختلافاتو هڅې کوي چې بریالي به نه‌شي. په پاکستان کې فېسبوک، یوټیوب او ټویټر نن قطع شوی دی. پرون په موقت ډول دا پاڼې وروسته تر دې فعالې شوې چې د امریکا... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټېرېش وايي، د ښځو او نجونو د حقونو په وړاندې د سیستماتیکو بریدونو پر وړاندې به هیڅکله هم چپ پاتې نه‌شي. هوسۍ چې د ننګرهار ولایت اوسېدونکې او د بیولوژۍ ځانګې د درېیم کال محصله وه وايي، د طالبانو په راتګ سره له خپلو درسونو محرومه شوې او اوس یې خیاطۍ ته مخه کړې ده. ۲۵ کله هوسۍ وايي، تعلیم یې حق دی او باید دا حق ترې وانه‌خیستل شي. اغلې هوسۍ له ازادی راډیو سره په خبرو کې وویل، طالبان باید افغان مېرمنو ته خپل شرعي حقونه ورکړي. نوموړې وايي: "په دغه سیاسي تحولاتو کې... Читать дальше...

د هرات ولايت اوسېدونکې عفت سعادت حسیني هغه څوک، چې پخوانۍ ميناتوري يې له نوي سبک سره یو ځای کړې او د ګرافیک په توګه يې انځوروي. ٢٦ کلنه عفت سعادت حسیني چې اصلي د کابل ده او اوس په هرات کې ژوند کوي، د هرات پوهنتون د ښکلو هنرونو د پوهنځي په ګرافیک څانګه کې يې لوړې زده‌کړې کړي دي. د عفت په خبره، وروسته له زده‌کړو هغې د "کهن‌وار" په نوم یو سبک جوړ کړی چې پخوانۍ میناتوري يې له اوسني ګرافیکي انځورونو سره یو ځای کړې ده. عفت ازادي راډيو ته وویل، کهن‌وار سبک د لرغونو ښکلاګانو ښکارندوی دی. نوموړې وايي... Читать дальше...

د کابل ښار یو شمېر زده‌کوونکي او کورنۍ یې شکایت کوي چې د ښوونیز کال له پیله نږدې دوه میاشتې تېرې شوې، خو تر اوسه زده‌کوونکو ته درسي کتابونه نه‌دي وېشل شوي. د کابل ښار د يوه ښوونځي د شپږم ټولګي زده کوونکې ستایش وايي، سږ کال د ښوونځي ادارې ورته ځينې اړين کتابونه نه‌دي ورکړي او له همدې امله له ګڼو ستونزو سره مخ ده. نوموړې پرته له دې چې خپل د ښوونځي نوم واخلي، ازادي راډیو ته یې وویل: "دوه میاشتې کېږي چې ښوونځي خلاص شوي، خو لا مو کتابونه نه‌دي ترلاسه کړي. ښوونکي موږ ته پوښتنې راکوي، خو نه یې شو ځوابولی... Читать дальше...

د روغتیا نړیوال سازمان یا 'ډبیلو ایچ او' وايي، که څه هم د تېر میلادي کال په پرتله په روان میلادي کال کې په افغانستان کې د پولیو د چاپېریالي مثبتو نمونو شمېر کم دی، خو تازه په ننګرهار کې د پولیو یوه مثبته پېښه رامنځته شوې ده. که څه هم د روغتیا نړیوال سازمان په افغانستان کې د ګوزڼ د مثبتو پېښو د کمېدو خبر ورکړی، خو په روان ۲۰۲۳ لمریز کال کې په دې هېواد کې د پوليو تازه پېښه ثبت شوې ده. د روغتیا نړیوال سازمان له لوري په دې اړه په خپره شوې اعلامیه کې راغلي، په افغانستان کې د ګوزڼ وروستۍ مثبته پېښه... Читать дальше...

د پاکستان پوځ نن وویل چې بلوچستان کې د شپږو پوځيان په ګډون ديارلس کسان وژل شوي دي. د پوځ په بیان کې راغلې دي، په مسلم‌باغ کې د امنیتي ځواکونو پر مرکز د جمعې په ورځ سهار وختي وسله‌والو برید وکړ او درې کورنۍ یې برمته کړې. پوځ وایي، نن سهار یې سیمه تصفیه کړه او د تصفیوي عملیاتو پر مهال شپږ پوځیان او یو ملکي ووژل شول او د يوې مېرمنې په شمول شپږ تنه نور ټپیان شول. د پوځ په بیان کې راغلي چې شپږ سره ترهګر د عملیاتو پرمهال وژل شوې دي. تر اوسه د دې برید مسوولیت چا نه‌دی منلی، خو په بلوچستان کې اکثر... Читать дальше...

د هند د غوره لیګ لوبو یا آي پي ایل په بالرانو کې د راشدخان نوم یو ځل بیا د جدول په سر کې راغی. د افغانستان د کرکټ د ملي لوبډلې لوبډلمشر راشدخان چې د هند په غوره لیګ کې له ګجرات لوبډلې سره لوبېږي، په پرونۍ لوبه کې څلور وېکټې واخیستې چې له دې سره اوس په دولسو ترسره کړیو لوبو کې دی درویشت ویکټې لري. په ده پسې د هند د ملي لوبډلې لوبغاړي چاهل دی چې په دولس لوبو کې یې یوویشت وېکټې خپلې کړې دي او په درېیم مقام هم یو هندی لوبغاړی چاولا دی چې په دولس لوبو کې نولس وېکټې لري. د هند د غوره لیګ لوبو په... Читать дальше...

د امریکا متحده ایالتونه غواړي، په خلیج کې خپل پوځي حضور وروسته تر دې پیاوړی کړي چې ایران په وروستیو میاشتو کې تجارتۍ بېړۍ د فارس خلیج په اوبو کې ګرځولې او تهدید کړې دي. امریکایي چارواکو د جمعې په ورځ وویل چې په بحرین کې د دوی په یوه پوځي مرکز کې پر دې کار روان دی چې د هرمز په تنګي کې د کښتیو او الوتکو ګزمې زیاتې کړي. د امریکایي کښتیو قوماندان براډ کوپر په یوه بیان کې وویل چې په غیرقانوني او غیرمسوولانه توګه د ایران له لورې د سوداګرو د کښتیو د ګرځولو او نیولو مخه باید ونیول شي.

تمه ده چې نن د اوکراین ولسمشر ولودمیر زیلنسکي د ایټالیا پلازمېنې روم ته ولاړ شي. بل لور ته روسیې په بې‌پیلوټه ډرون الوتکو یو ځل بیا د اوکراین پلازمېنه کییف او یو شمېر مرکزي او جنوبي ښارونه په نښه کړي دي. د راپورونو له مخې د دې بمباریو له امله وسایل تخریب شوي دي. دا په نږدې دوو اوونیو کې شپږم ځل دی چې روسي ځواکونه پر کییف د ډرون حملې کوي. له اوکراینه رارسېدلي راپورونه وایي چې اوکرایني پوځیانو په باخموت کې چې له میاشتو راهیسې جګړه په‌کې روانه ده، پرمختګ کړی دی.

د پاکستان د تحریک انصاف ګوند مشر او مخکینی صدراعظم عمران خان وروسته تر دې چې له توقیف څخه خوشې شو، لاهور ته ورسېد او د ده په زرګونو پلویانو د خپل مشر هرکلی وکړ. ده تېره شپه تر خپل سفر مخکې په اسلام‌اباد کې د سترې محکمې مخې ته وویل چې پوځیانو دی نه و نیولی، اختطاف کړی یې و. بل لور ته د پاکستان صدراعظم شهباز شریف د سترې محکمې پر پرېکړه انتقاد کړی دی. سترې محکمې پرون وویل چې عمران خان تر راتلونکې چهارشنبې څوک نه‌شي نیولی. د عمران خان ملاتړیو د خپل مشر تر نیولو وروسته خونړۍ مظاهرې وکړې. اسوشېټېډپرېس... Читать дальше...

ارواپوهان وايي له کورنیو څخه د معتادینو لرې‌والی د دې سبب کېږي چې د هغوی درملنه ښه پايله ونه‌ لري او د کورنۍ له ملاتړ پرته بېرته د معتادینو له ټولۍ سره یو ځای کېږي. ۴۸ کلن ګل‌زمان د دوو ماشومانو پلار دی او تر نشو مخکې د موټرو د رانیولو او خرڅولو کاروبار کاوه، اقتصادي وضعیت یې ښه و او کله ناکله به یې له بې‌وزلو خپلوانو سره هم مالي مرسته کوله. دی وايي چې تر نشو وروسته یې لومړی کار پرېښود او وروسته یې ورو ورو اقتصادی وضعیت خراب شو. ګل‌زمان وایي چې پنځلس کاله کېږي خپله مېرمن او ماشومان یې نه‌دي لیدلي او خپلوانو هم هېر کړی دی. Читать дальше...

ترکمنستان له افغانستان سره د ۱۲۵ ټنه مرستې خبر ورکړ. د ترکمنستان د بهرنیو چارو وزارت پرون په یوه خبرپاڼه کې څرګنده کړه چې په دې مرستو کې روغتیایي مواد او جامې شاملي دي. د دې خبرپاڼې له مخې د ترکمنستان یو شمېر روغتیایي کارکوونکي هم د هرات په تورغونډۍ ولسوالي کې هغه روغتیایي مرکز ته استول شوي چې په ۲۰۱۶م کال کې ترکمنستان جوړ کړی و.

په بدخشان کې د موټر د اوښتو په پېښه کې ۷ کسان مړه شوي او ۲۱ نور ټپيان شوي دي. باختر اژانس د سیمې د خلکو په وینا خبر ورکړ چې د جمعې په ورځ د خاش په ولسوالۍ کې یو موټر چې واده ته روان و چپه شو. په افغانستان کې د ترافیکي پېښو اصلي سبب د لارو خرابوالی او د موټروانانو بې پروایي بلل کېږي.

د امریکا د استازیو جرګې د بهرنیو اړیکو د کمېټې مشر مایکل مککال له ښځو او نجونو سره په افغانستان کې د طالبانو د چلند په خاطر د یوه بحث د جوړېدو غوښتنه وکړه. ټاکل شوې ده چې دا غونډه راتلونکې اوونۍ چهارشنبې په واشنګتن ډي سي کې جوړه شي. په دې غونډه کې به د افغانانو په استازيتوب په متحد ایالتونو کې د افغانستان پخوانۍ سفیره رویا رحماني او پخوانۍ افغان ډیپلوماته هدیه امیري ګډون وکړي.

ټایمز آف سان دییګو: په کلیفورنیا کې چاپېدونکې ټایمز آف سان دییګو ورځپاڼې په خپله پرونۍ ګڼه کې د هغو کډوالو په اړه چې د مکسیکو په سرحد کې را ټول شوي دي یو مطلب خپور کړی. دا کډوال غواړي چې په متحدوایالتونو کې د کډوالو لپاره د کرونا د وبا د مهال د یوه قانون د اعتبار د مودې د پای ته رسېدو له فرصت څخه ګټه واخلي او امریکا ته ولاړ شي. د دې قانون موده د جمعې په ورځ پای ته ورسېده چې ورسره د متحدوایالتونو په سرحدونو کې د لسګونه زرګونه کډوالو برخلیک هم له یوه مبهم حالت سره مخامخ شو. دې قانون سرحدي ساتونکو... Читать дальше...

د پاکستان د تحریک انصاف ګوند مشر او مخکینی صدراعظم عمران خان وروسته تر دې چې له توقیف څخه خوشې شو، د لاهور پر لور روان شو. ده تېره شپه تر خپل سفر مخکې په اسلام‌اباد کې د سترې محکمې مخې ته وویل، پوځیانو دی نه و نیولی، اختطاف کړی یې و. بل لور ته د پاکستان صدراعظم شهباز شریف د سترې محکمې پر پرېکړه انتقاد کړی دی. سترې محکمې پرون وویل چې عمران خان تر راتلونکې چهارشنبې څوک نه‌شي نیولی. د عمران خان ملاتړیو د خپل مشر تر نیولو وروسته خونړۍ مظاهرې وکړې. اسوشېټېډپرېس اژانس خبر ورکوي چې د مظاهرو په... Читать дальше...

د جهاد اسلامي ډلې وسله‌والو پرون هم د اسراییل په لور توغندي وویشتل. د راپورونو له مخې اسراییل وروسته تر دې اوربند مات کړ چې له غزې څخه پر اسراییل د توغندیو بریدونه پيل شول. د فلسطین روغتیا وزارت وایي، د اسراییل د بریدونو پر مهال چې له سه‌شنبې راهیسې روان دي لږ تر لږه درې دېرش تنه وژل شوي او تر سلو ډېر ټپیان شوې دي. د دې وزارت په وینا، د وژل شویو له ډلې څخه اوولس تنه ملکیان دي. د اسراییل پوځ بیا وایي چې، څلور فلسطیني ملکیان د جهادي یاغیانو د منحرف شویو توغندیو په بریدونو کې وژل شو دي.

په افغانستان کې تر شپږم ټولګي پورته د نجونو د ښوونځیو د بندېدو نن شپږ سوه ورځې شوې چې له امله یې په سلګونو زره نجونې په کورونو ناستې دي. د بشري حقونو د څار ډلې څېړونکې سحر فطرت وویل چې دې چارې اندېښمنه کړې او طالبان د خپلې لومړۍ دورې واکمنۍ تګلاره پر نجونو او ښځو تطبیقوي. نوموړې وويل: "د نجونو د ښوونځیو د بندېدو له شپږ سوه ورځو راهیسې موږ په خپلو سترګو ګورو چې طالبان د خپلې تېرې واکمنۍ په څېر د افغانستان د نجونو او ښځو مهم وقت ضایع کوي." د طالبانو سرپرست حکومت وایي چې دوی د نجونو د زده‌کړو... Читать дальше...

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف وایي چې د سترې محکمې د مشر او د اداري فساد په تور د تورن عمران خان تر منځ خوږو خبرو ته حیرانه شوی دی. صدراعظم شهباز شریف وروسته تر دې د سترې محکمې پر رییس انتقاد وکړ چې د جمعې په ورځ په اسلام‌اباد کې عالي محکمې وویل چې عمران خان به تر راتلونکې چهارشنبې په هېڅ قضیه کې نه زنداني کېږي. د تحریک انصاف ګوند مشر او د پاکستان مخکینی صدراعظم عمران خان د سه‌شنبې په ورځ په اسلام‌اباد کې امنیتي ځواکونو ونیو او د پولیسو په یوه مرکز کې یې توقیف کړ، خو د عمران خان پلویانو په پاکستان... Читать дальше...

قطر وایي چې په افغانستان کې به د امنیت، ثبات، سوکالۍ او د خلکو د ژوند په چارو کې د پرمختګ لپاره خپلو هڅو ته دوام ورکړي. دوحې دا ژمنه وروسته تر دې وکړه چې پرون د قطر د صدراعظم او د بهرنیو چارو وزیر شیخ محمد بن عبدالرحمان بن جاسم ال ثاني په مشرۍ پلاوی په نااعلان شوي سفر کندهار ته ولاړ او هلته یې د طالبانو له رییس الوزا او یو شمېر نورو چارواکو سره وکتل. د قطر د پلاوي د یوه ورځني سفر په ترکیب کې د قطر د دولت د یو شمېر نورو مسوولانو ترڅنګ د استخباراتو رئیس عبدالله الخلیفي هم و. د قطر د بهرنیو چارو... Читать дальше...