Новости за 30.05.2023

د روسیې ولسمشر وايي، پر مسکو د نن سهار د بې پېلوټه الوتکو د حملو هدف ملکي اهداف وو. ولادمیر پوتین نن تر دغو حملو وروسته وویل، د مسکو د هوايي دفاع ظرفیت به لوړ کړای شي. د مسکو ښاروال سرګي سوبیانین ویلي، نن سهار پر مسکو ښار د بې پیلوټه الوتکو د حملو خبر ورکړ. د هغه په وينا، پېښه مرګژوبله نه لري، خو دوو ودانيو ته زيان اوښتی دی. بلخوا روسیې یو ځل بیا نن سهار د اوکراین پر پلازمېنې کییف د بې پیلوټه الوتکو بریدونه وکړل. د کییف ښاروال ویټالي کلیچکو پر خپل ټیلګرام کې ویلي، څو سیمې په نښه شوي چې په پایله کې یو تن وژل شوی او څو نور ټپیان دي. Читать дальше...

د تاجکستان څه باندې ۱۵۰ پناه غوښتونکي کارګران په مسکو کې د پولیسو له خوا نیول شوي دي. د کارګرانو بېلابېلو ډلو ویلي چې دغه کارګران نن سهار وختي له خوبه کېنول شوي، بیا په څلورو بسونو کې د میتینو سیمې د پولیسو ماموریتونو ته بېول شوي دي. د روسیې پولیسو د دغو تاجک کارګرانو د نیول کېدو به باب څه نه دي ویلي. د تاجکستان یوه کارګر د نوم نه ښوولو په شرط ازادي راډیو ته ویلي، اوس د پولیسو ماموریت کې دی، خو پولیسو ورته نه دي ویلي چې ولې یې دی راوستلي دي.

د ایران یوه رسنۍ وايي، د اټومي انرژۍ نړیوالې ادارې سره د ایران له درېیو د یوې اټومي ساحې په اړه پرته ستونزه حل شوه. د اباده په نوم په دې ساحه کې د یورانیمو د ذرو د موجودیت په اړه څېړنې کېدلې. مهر خبري اژانس نن خبر ورکړی، چې په دې ساحه کې د ۸۳ اعشاریه ۷ فیصده غني شویو یورانیمو د ذرو د کشف په اړه د ادعاوو په اړه د مذاکرو پر مهال فني توضیحات ورکړل شوي او دا موضوع حل و فصل شوې ده. دا په داسې حال کې ده، چې ټاکل شوې د اټومي انرژۍ نړیواله اداره د ایران په اړه په خپل درې میاشتني راپور روانه اوونۍ خپور... Читать дальше...

د پاکستان د تروریزم ضد محکمې د پاکستان د مخکیني صدراعظم او د تحریک انصاف ګوند د مشر عمران خان د ضمانت درخواست نن سې شنبه د مې ۳۰مه ومانه. عمران خان د مې میاشتې پر نهمه د هغه تر نیول کېدو وروسته تاوتریخوالي ته په لمن وهلو تورن دی. د عمران خان مدافع وکیل انتظار حسین پنجوته وايي، د تروریزم ضد محکمې د عمران خان ضمانت تر لاسلیک وروسته ومانه او بیا یې محکمې ته ولېږه. د پنجوته په خبره یوه ډله څېړونکي چې د مې میاشتې د نهمې د تاوتریخوالي موضوع څېړي، نن د پوښتنو ګروېږنو لپاره عمران خان احضار کړی و، خو... Читать дальше...

په کابل کې ځینې کوژدن او واده شوې ادعا کوي چې د طالبانو د حکومت د امر بالمعروف او نهی عن المنکر وزارت اړوند کسانو له‌خوا په ښار دننه او تمځایونو کې پوښتنه ترې کېږي چې څه اړیکه سره لري او باید د خپلې رشتې په اړه اسناد او شواهد وړاندې کړي. د نورو ګڼو محدودیتونو سره سره چې د طالبانو له‌خوا پر افغان ښځو لګول شوي، یو شمېر دوی ادعا کوي چې ان نه‌شي کولای په ښار او بازار کې له خپل مېړه او نامزاد سره یو ځای وګرځي. يوه دېرش کلنه مېرمن چې نه‌غواړي د امنیتي ستونزو له امله یې نوم په راپور کې واخیستل شي ازادي... Читать дальше...

په افغانستان کې د خوړو نړیوالو پروګرام وايي، په غور ولایت کې د مرستو د وېش په برخه کې د طالبانو لاسوهنې اړ کړل چې په دې ولایت کې دا لړۍ ودروي. د غور ولایت یو شمېر اوسېدونکي وايي، له تېرې یوې میاشتې راهیسې د خوړو نړیوال پروګرام په دې ولایت کې د مرستو وېش بند کړی دی. د دې ولایت یو اوسېدونکي غلام‌حیدر ازادي راډیو ته وویل، غور کې اوس‌مهال 'ډبلیو ایف پي' د مرستو ګودامونه تړل شوي دي. نوموړی وايي:" یوه میاشت کېږي چې مرسته نه‌ده راغلې. میاشت وړاندې یو څه مرسته راغلې وه او یو شمېر کورنیو ته یوه بورۍ اوړه ورکړي و، ځینو ته بیا هېڅ رسېدلې هم نه‌وه. Читать дальше...

په افغانستان کې د طالبانو تر بیا ځلي واکمنېدو او د نجونو پر وړاندې د منځینو ښوونځیو او پوهنتونونو د دروازو تر تړل کېدو ورسته په کور دننه او له دغه هېواده بهر د انلاین زده کړو لپاره هڅې پیل شوې. حامدالله افغان چې د افغانستان پرانيستي پوهنتون بنسټګر دی وايي: "موږ سره تقريباً لس زره افغان محصلين نجونې او هلکان، موږ سره په اړيکه کې دي، د وټس‌اپ او ټلېګرام له لارې." نوموړی وايي، وروسته له هغه چې تېر جمهوري نظام سقوط وکړ او د افغانستان په يو شمېر پوهنتونو کې د استادانو تشه رامنځته شوه، نو د يوه وړيا پوهنتون جوړولو انګېزه ورپيدا شوه. Читать дальше...

د هندوستان د کرکټ غوره لیګ آی پي ایل سیالۍ پای ته ورسېدې او راشد خان د دې سیالیو د غوره توپ نیونکي جایزه واخیسته. د هندوستان د غوره لیګ سیالیو په پایلوبه کې چې تېره شپه د ګجرات په مرکز احمد اباد کې وشوه مهندراسنګ ډوني په لوبډلمشرۍ چینای لوبډلې ټاس وګاټه او ګجرات ټایټانز لوبډلې ته یې د منډولو جوړولو بلنه ورکړه. ګجراټ لوبډلې په ټاکلو شلو اورونو کې مقابلې لوبډلې د ۲۱۵ منډو هدف ورکړ. د شل اورونو په سیالیو کې که څه هم دا ښه هدف و، خو د باران له امله د ډي ایس ایل قانون له مخې سیالي پنځلس اورونو ته... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې او خوړو سازمانونه افغانستان یو له هغو هېوادونو بولي چې ورځ تر بلې په کې د خوراکي توکو خوندیتوب له‌منځه ځي. فرشته کونډه ده او د ژوند ناخوالو مجبوره کړې چې له ارزګانه کندهار ته کډه شي، خو ښکاري چې هلته یې هم د ژوند څرخ چندان ښه نه ګرځي. هغه له فقر او بې‌وزلۍ شکایت کوي او وايي، ماشومان یې وږي بیده کېږي او د خوړو لپاره څه نه‌لري. نوموړې وايي: "څلور پنځه کوچنیان لرم، یو مې خسر دی او یوه زه یم. څپلیو ته زه حیرانه یم، ډوډۍ ته زه حیرانه یم، ژوند او زنده‌ګۍ لا پسې حیرانه کړې یم. Читать дальше...

د خوړو نړیوال سازمان په غور ولایت کې د دویم ځل لپاره د بشري مرستو د ځنډولو خبر ورکوي. په افغانستان کې د خوړو نړیوال سازمان ویاند وحید‌الله اماني نن د مې ۳۰ مه ازادي راډیو سره په خبرو کې وویل: "په تېرو څو میاشتو کې د مرستې رسولو په چارو کې د طالب چارواکو د مداخلې له کبله مجبوره شو چې په غور ولایت کې فعالیتونه ودرو." نوموړي وويل: "د روان کال د جنورۍ په میاشت کې ملګرو ملتونو په غور ولایت کې د ټولو بشري مرستو د وېش لړۍ په موقت ډول وځنډوله، وروسته له دې چې د سیمه‌ییزو چارواکو د نه مداخلې په اړه تضمینونه... Читать дальше...

روسیې یو ځل بیا نن سهار د اوکراین پر پلازمېنې کییف د بې‌پیلوټه الوتکو بریدونه وکړل. د کییف ښاروال ویټالي کلیچکو پر خپل ټیلګرام ویلي، څو سیمې په نښه شوي چې په پایله کې یو تن وژل شوی او يو شمېر نور ټپیان دي. د اوکراین د ملي پولیسو مشر ایوان ویویسکي بیا د ټپیانو شمېر ۱۳ تنه ښودلی دی. د اوکرایني چارواکو په وینا، بریدونه په ایران کې د جوړو شویو بې‌پیلوټه الوتکو په مرسته شوي دي. په ورته وخت کې د مسکو ښاروال سرګي سوبیانین ویلي، نن سهار پر دغه ښار د بې‌پیلوټه الوتکې برید شوی دی. د هغه په وينا،... Читать дальше...

په نیمروز کې د طالبانو سیمه ییز مسوولان وايي، هره ورځ شاوخوا ۲۵۰۰ افغان کډوال له ایرانه دې ولایت ته اړول کېږي. یو شمېر دغو راستنو شویو کسانو ازادي راډيو ته وویل، په ایران کې د اوسېدو اسناد نه‌لري، په ځانګړې توګه د دغه هېواد د حکومت د استازو د چلند له امله له سختو فشارونو سره مخ دي.

د بخښنې نړیوال سازمان وايي، طالبان د هغه څه په اړه چې بشري جنایت بلل کېږي، مسوول وګڼل شي. په هغه راپور کې چې نن د مې ۳۰مه د دې سازمان له‌خوا خپور شوی په‌کې راغلي، اوسمهال په افغانستان کې ښځې په کاري، ټولنیزو او زده‌کړو برخو کې له محدودیتونو سره مخامخ دي. په راپور کې راغلي، ښځې نه پرېښودل کېږي چې د خپلو دې حقونو لپاره سوله‌ییز لاریونونه وکړي. راپور کې د طالبانو له‌خوا پر ښځو د حجاب پر مسئله هم نیوکه شوې ده. تر اوسه طالب چارواکو د بخښنې نړیوال سازمان د دې راپور په اړه تبصره نه‌ده کړې. په... Читать дальше...

د هند تر کنټرول کشمیر کې د بس د چپه کېدو له کبله لس کسان مړه شوي او ۵۵ نور ټپیان دي. دا پېښه نن سې‌شنبه هغه مهال رامنځته شوې چې یو بس موټر، چې هندي زیارت کوونکي يې له پنجاب ایالت څخه کترا ښار ته لېږدول جمو ته نږدې په یوه کنده کې ولوېد. د فرانسې خبري اژانس د راپور پر بنسټ، د پېښې ځای ته د سیمې اوسېدونکي او چارواکي ورغلي او د ژغورنې عملیات روان دي. د ځايي پولیسو یو قومندان چندن کوهلي خبریالانو ته ویلي، بس ډېر بار و او مړه شوي کسان د بهار ایالت اوسېدونکي دي. په کترا کې د ویشنو دیوي زیارت ته... Читать дальше...

خیاط هغه هنرمند دی چې د خپل پېچلي هنري او تخلیقي لید سره ټوکر ته ښکلا وربخښي. له دغو هنرمندانو څخه یوه، رویا نومېږي چې له لسو کلونو راهیسې یې دغه هنر ته مخه کړې ده. د رویا کسب د افغانستان په اوسنيو شرایطو کې څنګه چلېږي او په دې برخه کې څه ډول کار کوي؟ ثنا کاکړ ورسره خبرې کړي او دا راپور يې پرې چمتو کړی چې د لاندې لېنک په کېکاږلو یې اورېدلی شئ:

د روسیې په پلازمېنه مسکو کې د بې پیلوټه الوتکو بریدونو څو ودانۍ زیانمنې کړي دي. د ازادي راډیو د خبر مرکزي څانګې د مسکو د ښاروال سیرګي سوبیانین په حواله ویلي چې دغه بریدونه نن د مې ۳۰مه سهار وختي شوي دي. سوبیانین ویلي چې سملاسي کوم کس په جدي توګه نه‌دی ټپي شوی. د ټیلګرام چېنلونو د راپورونو له مخې نن سهار وختي له لسو زیاتې بې‌پیلوټه الوتکې د مسکو په فضا شنډې کړای شوي، خو د بېړنیو خدماتو ادارې ویلي، پېښه کې د هستوګنې دوه ودانۍ زیانمنې شوي دي. خبر کې نه‌دي راغلي چې دغه بریدونه چا کړي، خو تر دې... Читать дальше...

د امریکا د فلوریډا ایالت په یوې ساحلي سیمه کې د ډزو یوې پېښه کې لږ تر لږه نهه تنه ټپیان شوي دي. د اسوشېټېډپرېس خبري اژانس په وینا، پېښه دوشنبه ماښام شوې ده. اژانس د پولیسو د یوې ویاندې دیانا بتینسکي په حواله ویلي چې د پېښې ټپیان سیمه کې د ماشومانو یوه روغتون ته لېږدول شوي دي. پولیسو ویلي، له لومړنیو څېړنو معلومه شوې چې د دوو ډلو ترمنځ لانجه په ډزو اوښتې او دوی په دې تړاو یو مشکوک کس نیولی هم دی.

د ترکیې د ولسمشریزو ټاکنو اروپایي څارونکو ویلي، دغلته ولسمشریزې ټاکنې د ولسمشر رجب طیب اردغان لپاره د 'ناموجه ګټو' پر اساس ترسره شوې. د اروپایي شورا څارونکو او د اروپا د امنیت او همکارۍ سازمان پرون دوشنبه په انقرې کې اعلان وکړ چې رسنیزو تعصبونو او د بیان پر ازادي محدودیتونو د ټاکنیزو سیالیو برابر شرایط اغېزمن کړي وو. دوی ویلي چې اردوغان د کمپاین لپاره له عمومي بوديجې کار اخیستی او دا یې د هغه لپاره یوه ناموجه ګټه یاده کړې ده. په ترکیه کې د تېرې یکشنبې په ورځ د واکمن ولسمشر رجب طیب اردوغان او... Читать дальше...

نامعلومو وسله‌والو پرون دوشنبه په کندهار ښار کې د خیرالله په نوم یو سوداګر په ډزو ویشتلی او وژلی دی. دا پېښه د څوارلسمې حوزې اړوند په عیدګاه دروازه کې شوې ده. عیني شاهدان وایي، وسله‌وال چې پر موټر سایکل سپاره وو له سیمې تښتېدلي دي. یوه سرچینه چې نه‌غواړي نوم یې واخیستل شي ازادي رادیو ته وویل، وژل شوی سوداګر د کندهار ښار د اتمې حوزې اوسېدونکی و. په کندهار کې طالب چارواکو تر اوسه په دې اړه څه نه‌دي ویلي. تر اوسه د پېښې انګېزه نه‌ده معلومه.

د ایران د عدلیې د وزیر مرستیال علي کاظمي وايي، هېواد یې د ۶۳ سلنه افغان کډوالو کوربه دی. د ایران نیمه رسمي مهر خبري اژانس پرون د کاظمي له قوله راپور ورکړ چې نوموړي له نړیوالو مرستندویه مؤسسو وغوښتل چې د افغان کډوالو د اړتیاو په هواري کې له ایران سره همکاري وکړي. کاظمي دا خبره د ماشومانو د ساتنې په اړه په یوه سیمینار کې وکړه. هغه زیاته کړه چې په ایران کې د جګړو او طبیعي پېښو له امله یو زیات شمېر افغان کډوالو پناه اخیستې ده. کاظمي ټینګار وکړ چې ایران له رنګ، نژاد، قومیت، توکم او مذهب پرته له... Читать дальше...

امریکایانو پرون د خپلو وژل شویو سرتېرو د یاد ورځ ونمانځله. د متحده‌ایالتونو ولسمشر جوبایډن په یو لړ مراسمو کې وویل د امریکایي سرتېرو سرښندنې او مبارزې باید خوندي شي او د خلکو د لا یووالي لپاره دې ترې کار واخیستل شي. امریکا معمولاً په بهرنیو جګړو کې د خپل وژل شویو د یاد لپاره دا ورځ هر کال د مې په ۲۹مه نمانځي. د امریکا تر ټولو وروستۍ اوږده جګړه په افغانستان کې وه چې لږ تر لږه ۲۴۰۰ امریکايي سرتېري په‌کې ووژل شول او څه باندې شل زره نور یې ټپيان شول.

د هند د کرکټ غوره لیګ یا آی‌پي‌ایل سیالیو سږنۍ اتلولي چینای سوپر کینګز لوبډلې وګټله. پایلوبه بېګا د نریندرا مودي په سټډيوم کې وشوه چې څه باندې یو لک کسان نندارې ته ورغلي وو. په پایلوبه کې چینای سوپر کینګز د ګجرات ټایټانز له‌خوا ټاکلی هدف پوره کړ او وتوانېد چې د پنځم وار لپاره د هند د کرکټ مشهوره لیګ آی‌پي‌ايل اتلولي خپله کړي. په ګجرات ټیم کې دوه افغان لوبغاړي راشد خان او نور احمد هم ولوبېدل. ګجرات ټیم لومړی بېټنګ وکړ او د ۲۱۵ منډو هدف یې ورکړ، لوبه وروسته د میدان د خیشت والي په سبب را لنډه... Читать дальше...

د چین د مخ پر ودې فضایي پروګرام چارواکو نن وویل چې په پام کې لري له ۲۰۳۰ م کال مخکې ستورمزلي سپوږمۍ ته واستوي او د ځمکې په مدار کې د دې هېواد ځای پر ځای شوې فضایي اډې ته پراختیا ورکړي. د چین د فضایي ادارې مرستیال نن په یوه خبري کنفرانس کې دوه ګونی هدفونه تایید کړل، خو د عملي کېدو لپاره یې کومه مشخصه نېټه یاده نه‌کړه. دې ادارې درې ستورمزلي هم معرفي کړل چې سبا د مې په ۳۰مه نېټه به د دې هېواد فضایي اډې ته واستول شي. دوی به د هغې عملې ځای ونیسي چې شپږ میاشتې یې په دې فضایي اډه کې وخت تېر کړی دی.

د جرمني حکومت پرون اعلان وکړ چې صدراعظم اولاف شولتز د ترکیې له ولسمشر رجب طیب اردوغان سره خبرې کړي او هغه ته یې د برلین د سفر بلنه ورکړې ده. اردوغان د یکشنبې په ورځ د ترکیې د ولسمشرۍ په دویم پړاو ټاکنو کې ګټونکی اعلان شو. د جرمني حکومت په یوه بیان کې اعلان کړی چې شولتز د ناټو په تړون کې د ګډو متحدینو په توګه د برلین او انقرې ترمنځ پر نږدې اړیکو ټینګار وکړ. د ناټو ملګري انقرې ته انتظار باسي چې په ناټو کې د شاملېدو لپاره د سویډن ځنډول شوی غوښتنلیک تصویب کړي. اردوغان تر اوسه دغه غوښتنه نه ده... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان ایف اې او وايي مراکشي ملخانو د افغانستان په اتو شمالي او شمال ختیځو ولایتونو کې پراخې کروندې خرابې کړي. له لوږې او بې وزلیو سره مخ افغانستان د کرنیزو محصولاتو په برخه کې له یوه نوي او بې ساري کړکېچ سره مخ بلل شوی. د بغلان او ګڼو نورو شمال او شمال ختیځو ولایتونو پراخې کروندې د مراکشي ملخو له څپو سره مخ دي. په هېواد کې د ملخانو او نورو مضره حشرو د له منځه وړلو لپاره د کیمیاوي موادو کمښت بزګر دې ته اړ کړي چې په خپله لاس په کار شي او د ملګرو ملتونو د خوړو او... Читать дальше...