Мы в Telegram
Добавить новость
103news.com
World News in Pashto
Апрель
2021

د فکري ملکيت ورځ او د پښتنو ادیبانو حال

0
د فکري ملکيت ورځ او د پښتنو ادیبانو حال

دخيبر پښتونخوا د غرنۍ سیمې بونیر نوموتی شاعر منیربونیري ته نه وه معلومه چې د نوي دور د ټیکنالوژۍ د راتګ سره د هغه شعرونه دومره ډېر مشهور شوي چې خلک یې په پېغامونو کې یو بل ته لېږي.

پر ټولنیزو رسنيوو شهرت یې د کتاب تر چاپ وروسته هم په کار راغی.کله چې ۳۰ کلن بونيري په ۲۰۲۰کال کې د "سپينې سپينې مه وايه" په نامه لومړۍ شعري ټولګه چاپ کړه نو ډير ژر یې لس زره ټوکه (کاپيانې)‌ خرڅې شوې.

د بونیری د يوټيوب چېنل خوا اوشا ۲۵۰۰۰ سبسکرایبرز لري. نيزدې هره يوه ويډيو یې په لکونو ځل کتل شوې. د هغه شعرونه ګڼو سندرغاړو سندرې کړې او د موسیقۍ سره یې خلکو ته رسولي.

خو د بونیری تخلیقي کار یعنې شاعرۍ د هغه مالي حالت نه دی ښه کړی نو ځک مجبوره دی د ګټې وټې لپاره نورې لارې ولټوي. په دغه اړه منیر بونیري مشال رېډيو ته وويل چې یوازې د شعر په وسیله خپلې کورنۍ له ډوډۍ نه شي ګټلی نو ځکه یې د خپلو ځينو دوستانو په مرسته په خپله سیمه کې یو هوټل پرانیستی دی.

په غربي دنيا کې يو مشهور شاعر يا ليکوال اړ نه وي‌ چې د مالي ګټې لپاره بل کاروبار وکړي. تخليقي کار یې تر ډېره حده ژوند اسوده کړی وي. د دغه تخليقي او فکري کار د لمانځلو لپاره په نړۍ کې هر کال د اپرېل په ۲۶مه نېټه د انټیلیکچول پراپرټي رایټ یا د فکري ملکیت ورځ لمانځل کیږي.

هدف یې دا هم دی چې که څوک څه تخلیقوي او انساني ټولنې ته ګټه رسوي نو بايد پر هغه څه د دغه انسان ملکيت ومنل شي. همداراز که بل څوک دغه شيان خپرول غواړي‌نو بايد له تخليقونکي یې اجازه واخلي او شوې مالي‌ګټه ورسره شريکه کړي.

خو د دانش خپرندويه ټولنې مشر، اسد دانش وايي په پاکستان او افغانستان کې د انټيليکچويل پراپرټي يا فکري ملکيت قوانين يا نشته او يا ګونګ دي چې له امله یې نه عملي‌کېږي نو ځکه ورته ډير خلک پام نه کوي. هغه چې په زرګونو کتابونه یې خپاره کړي، وايي په غربي نړۍ کې يو کتاب په ميليونونو ځل هم چاپېږي خو پښتو کتابونه له دوه زرو یا درې زرو نه زیاتېږي.

دانش مشال رېډيو ته وويل: ((که قوانين جوړ شي او د کتابونو لوستونکي زیات شي نو دا به ليکوال او خپرونکي دواړو ته ګټه وکړي.))

د منیر بونیري شعري ټولګه څلور ځل چاپ شوه. د هغه په خبره له دې لارې یې يو څه پېسې لاس ته ورغلې خو دومره نه وي چې ژوند دې یې پرې تېر شي. هغه زیاتوي چې ځينو خپرندويه ټولنو یې بغیر له اجازې په پټه کتاب چاپ کړی دی.

د پیښور د ایډورډز کالج استاد او څیړونکی ډاکټر سمیع الدین ارمان دا کار غيراخلاقي او جرم ګڼي. هغه وايي د پښتنو په سيمه کې لاهم دا چاره په بشپړ ډول عامه شوې نه ده چې تخليقونکو ته دې د هغوی پر کار کافي پېسې ورکړل شي او يا تخليقونکي د خپل زیار په بدل کې پېسې وغواړي.

ارمان د مثال په ډول وايي چې په رېډیو چینلونو د خپرونو کوربانه پردي شعرونه وايي او ډېری وخت خو ورسره د شاعر نوم هم نه اخلي نو خلک فکر کوي چې دا تخلیق کېدای شي د دغه خپرونې د کوربه دی. ((تر ټول ډير زیاتی د موسيقارانو سره کېږي چې موسيقي جوړوي مګر هيڅ ذکر یې نه کېږي. آن سندري غاړي‌ یې په غږ يا ويډيو کې نه يادوي. زما په نیزد دا يو جرم دی.))

په پاکستان کې په مرکزي کچه ځيني قوانين شته چې فکري ملکيتونه خوندي‌کوي خو په پیښور کې د قانوني چارو یو پوه، بیرسټر سعود خان یوسفزې وايي  دغه حقونه هله خوندي کیدای شي چې لومړی د فکري ملکیت د دفاع د نړیوال سازمان سره راجسټرډ شي.

مشال رېډ‌يو چې کله په خیبرپښتونخوا کې له چارواکو په دې اړه وپوښتل چې د هنرمندانو د فکري کار د خوندي ساتلو لپاره څه کوي نو د دې صوبې د کلتور څانګې مشر اجمل خان وويل چې په دې لړ کې هڅې کوي او که ضرورت وي نو د صوبې په کچه به يو قانون هم راوړي. د هغه په خبره اوسمهال یې د دوه کروړو روپيوو يوه پروژه روانه کړې چې اړو ليکوالانو او شاعرانو سره ترې مالي مرسته کېږي.





Губернаторы России
Москва

Собянин: В этом году к проекту «Открой#Моспром» присоединился один миллион человек





Москва

«ЯРКО» провела развлекательную программу на фестивале «Крутая песочница»


Губернаторы России

103news.net – это самые свежие новости из регионов и со всего мира в прямом эфире 24 часа в сутки 7 дней в неделю на всех языках мира без цензуры и предвзятости редактора. Не новости делают нас, а мы – делаем новости. Наши новости опубликованы живыми людьми в формате онлайн. Вы всегда можете добавить свои новости сиюминутно – здесь и прочитать их тут же и – сейчас в России, в Украине и в мире по темам в режиме 24/7 ежесекундно. А теперь ещё - регионы, Крым, Москва и Россия.

Moscow.media
Москва

Собянин рассказал, как электробусы помогают улучшать экологическую ситуацию



103news.comмеждународная интерактивная информационная сеть (ежеминутные новости с ежедневным интелектуальным архивом). Только у нас — все главные новости дня без политической цензуры. "103 Новости" — абсолютно все точки зрения, трезвая аналитика, цивилизованные споры и обсуждения без взаимных обвинений и оскорблений. Помните, что не у всех точка зрения совпадает с Вашей. Уважайте мнение других, даже если Вы отстаиваете свой взгляд и свою позицию. 103news.com — облегчённая версия старейшего обозревателя новостей 123ru.net.

Мы не навязываем Вам своё видение, мы даём Вам объективный срез событий дня без цензуры и без купюр. Новости, какие они есть — онлайн (с поминутным архивом по всем городам и регионам России, Украины, Белоруссии и Абхазии).

103news.com — живые новости в прямом эфире!

В любую минуту Вы можете добавить свою новость мгновенно — здесь.

Музыкальные новости

Игорь Бутман

Джазмен Бутман: культуру нужно обсуждать на экономическом форуме, так как культурные составляющие завязаны на финансах




Спорт в России и мире

Алексей Смирнов – актер, которого, надеюсь, еще не забыли

Московские школьники завоевали четыре медали на престижной Международной олимпиаде

В Москве выставили на продажу редкий Mercedes-Benz SLR McLaren за 100 млн рублей

Роман Костомаров поучаствовал в боксерской тренировке в Москве


Уимблдон

Испанский теннисист Надаль не сыграет на Уимблдоне



Новости Крыма на Sevpoisk.ru


Москва

Виноваты салаты из доставки? Подробности о массовом отравлении в Москве



Частные объявления в Вашем городе, в Вашем регионе и в России